Pośrednia recepcja Pindara, czyli Jakuba Vitelliusa epinikion dla króla Władysława IV
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPośrednia recepcja Pindara, czyli Jakuba Vitelliusa epinikion dla króla Władysława IV
Data publikacji: 2022
Terminus, 2022, Tom 24, zeszyt 4 (65) 2022, s. 383 - 405
https://doi.org/10.4467/20843844TE.22.018.16562Autorzy
Pośrednia recepcja Pindara, czyli Jakuba Vitelliusa epinikion dla króla Władysława IV
Indirect Reception of Pindar: Jakub Vitellius’ Epinicion for King Ladislaus IV of Poland
The paper discusses the only known example of imitating Jan Kochanowski’s poetry written in Latin. The piece is a coronation encomium dedicated to King Ladislaus IV of Poland, entitled Epinicion in celeberrima inauguratione Serenissimi et Invictissimi Domini D[omini] Vladislai IV Regis Poloniae etc., Sueciae Hereditarii etc., electi Ducis Moschoviae (Cracow 1633), by Jakub Vitellius, a professor at Cracow University. The source of the imitation is Jan Kochanowski’s Epinicion (Ad Stephanum Bathorrheum, Regem Poloniae inclytum, Moscho debellato et Livonia recuperata Epinicion. Anno a Christo nato MDLXXXII, Cracow 1583). Modelling his work on Pindar’s epinicia, which are choral odes heralding Olympic victories, Kochanowski created a song celebrating the triumph of King Stephen Báthory over Muscovite Russia.
Vitellius reproduced the versification pattern of The 9th Nemean Ode from the 1560 Stephanus edition, i.e. the characteristic 12-verse stanzas and the composition of Kochanowski’s Epinicion; he however changed the order of the two major parts of the work in the interest of historical accuracy. He was also clearly inspired by Kochanowski’s similes, he took over some motifs and even copied some phrasings directly. On the other hand, Vitellius’ convoluted style abounding in synonyms, explications, epithets, complex adjectives, metaphors, periphrases, and extended similes does not resemble Kochanowski’s noble simplicity. Additionally, Vitellius tends to use rhetorical questions and exclamations to express his emotions and does not even hesitate to deploy offensive terms to refer to Poland’s Swedish, Turkish or Muscovite enemies. It is impossible to ascertain whether the striking difference in style between Kochanowski and Vitellius results from the influence of Baroque trends, or from Vitellius’ idea of Pindar’s style, which he acquired from Horace’s Ode IV 2, or perhaps from his own reading of Pindar’s odes.
Źródła
Heidenstein R., De nuptiis illustrium Ioannis de Zamoscio […] ac Griseldis Bathorreae […], Kraków: Drukarnia Łazarzowa, 1583.
Kochanowski J., Carmina Latina. Poezja łacińska, pars 1: Imago phototypica, transcriptio, cz. 1: Fototypia, transkrypcja, oprac. Z. Głombiowska, Gdańsk 2008.
Kochanowski J., Carmina Latina. Poezja łacińska, pars 3: Commentarius, cz. 3: Komentarz, oprac. Z. Głombiowska, Gdańsk 2013.
Kochanowski J., Lyrica. Wybór, przeł. L. Staff, Warszawa 1956.
Liryka grecka, t. 2: Melika, oprac. J. Danielewicz, Warszawa 1999.
Sarbiewski M.K., Lyr. IV 4: Celebris Polonorum de Osmano Turcarum imperatore victoria, proelio ad Chocimum Dacico Anno Domini MDCXXI […] parta, w: M.K. Sarbiewski, Lyricorum libri IV. Epodon lib[er] unus alterq[ue] Epigrammatum, Antwerpen: Balthasar Moretus, 1632.
Scaliger J.C., Poetices libri septem, [Geneva]: J. Crispinus, 1561.
Stephanus H., Thesaurus Graecae linguae […], Geneva: Henri Estienne, 1572.
Vitellius J., Jakuba Vitelliusa Epinicion dla krola Władysława IV, oprac. Z. Głombiowska, w: Miłość, szczęście, wojna, red. Z. Głombiowska, Gdańsk 2015 (Studia Classica et Neolatina, t. 13), s. 63–90.
Opracowania
Coppini D., Tradizione classica e umanistica nella poesia di Callimaco Esperiente, w: Callimaco Esperiente. Poeta e politico del ‘400, a cura di G.C. Garfagnini, Firenze 1987.
Głombiowska Z., O pindaryzmie „Epinicionu” Jana Kochanowskiego, w: Jan Kochanowski. Interpretacje, red. J. Błoński, Kraków 1989.
Grzybowski S., Dzieje Polski i Litwy (1506–1648), Kraków 2003 (Wielka Historia Polski, 2).
Łanowski J., Jana Kochanowskiego „studia Graeca”, w: Jan Kochanowski i epoka renesansu, red. T. Michałowska, Warszawa 1984.
Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Dwaj młodsi Wazowie, Warszawa 1972.
Sinko T., Pindarus Polonus (Rzecz o łacińskich odach Szymonowica), w: Szymon Szymonowic i jego czasy. Rozprawy i studia, red. S. Łempicki, Zamość 1929.
Sinko T., „Pindarus Polonus” (Rzecz o łacińskich odach Szymonowica), w: T. Sinko, Antyk w literaturze polskiej, wybór i oprac. T. Bieńkowski, wstęp S. Stabryła, Warszawa 1988.
Szastyńska-Siemion A., Epinikion greckie. Monografia gatunku, Wrocław 1975.
Weintraub W., Hellenizm Kochanowskiego a jego poetyka, w: W. Weintraub, Rzecz czarnoleska, Kraków 1977.
Windakiewicz S., Jan Kochanowski, Warszawa 1947.
Wójcik A., Talent i sztuka. Rzecz o poezji Horacego, Wrocław 1986.
Informacje: Terminus, 2022, Tom 24, zeszyt 4 (65) 2022, s. 383 - 405
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Pośrednia recepcja Pindara, czyli Jakuba Vitelliusa epinikion dla króla Władysława IV
Indirect Reception of Pindar: Jakub Vitellius’ Epinicion for King Ladislaus IV of Poland
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
Publikacja: 2022
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 537
Liczba pobrań: 311