FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Mowa kardynała Stanisława Hozjusza ku czci zmarłego Zygmunta II Augusta, króla Polski

Data publikacji: 2019

Terminus, 2019, Tom 21, zeszyt 1 (50) 2019, s. 67 - 104

https://doi.org/10.4467/20843844TE.19.003.10503

Autorzy

Justyna Zaborowska-Musiał
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0002-2767-0077 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Mowa kardynała Stanisława Hozjusza ku czci zmarłego Zygmunta II Augusta, króla Polski

Abstrakt

The Speech of Cardinal Stanisław Hozjusz in Memory of the Late Sigismund II Augustus, King of Poland
The paper contains a translation of a Latin mourning speech, namely a panegyric sermon arranged in Rome by Cardinal Stanisław Hozjusz in honour of King Sigismund II Augustus, the last Polish king of the Jagiellonian dynasty, who died on 7 July 1572. It is one of a few speeches preserved to this day from the abundant oratorio-predicatory output of this Catholic theologian and polemicist, then wellknown in Europe. It was delivered by Stanisław Reszka, the secretary and close collaborator of Hozjusz, on 10 November 1572 at the church of San Lorenzo il Damaso during a solemn funeral service administered by Pope Gregory XIII. The ceremony  took place in a magnificent scenery created by an elaborate castrum doloris erected especially for this ceremony by Cardinal Alessandro Farnese, the protector of Polish affairs, with the participation of Hozjusz and his close collaborators. The translation is accompanied by explanations that concern events and historical figures, geographical names, quotations, and phrases taken from the Bible and ancient authors.  It is preceded by a short introduction in which, apart from the origins and circumstances of the delivery of the speech, its composition and style are discussed. The sermon has a clear structure. It consists of three parts, typical of this type of public utterance. In accordance with the customs of the epoch and the preaching textbooks of that time, the initial part (lamentatio) and the final part (consolatio) are rich in biblical phrases (especially from the prophetic books) that perfectly emphasize the dramatic character of the situation, as well as the signifi cance and further consequences for Poland of the death of the last Jagiellon. The leitmotif that integrates the whole speech is a thought from Prophet Jeremiah (Jer 13:18): “your beautiful crown has come down from your head.” The middle part (laudatio) is filled with the praise of Sigismund II Augustus and the Jagiellonian dynasty. Hozjusz draws here an image of the ideal ruler, enriched with Renaissance elements, such as striving for peace and good relations with neighbours, supporting humanists, excellent and refined customs, as well as a perfect mastery of the art of elocution. Following the postulates formulated by the author himself, the style of this sermon is characterized by simplicity, naturalness, and elegance.

Bibliografia

Źródła drukowane

Górnicki Ł., Dzieje w Koronie Polskiej, oprac. H. Barycz, Wrocław 2003.

Heidenstein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594. Ksiąg XII, przeł. M. Gliszczyński, życiorys W. Spasowicz, t. 1, Petersburg 1857.

Hosius S., Opera omnia, t. II, Köln: Maternus Cholinus, 1584.

Treter T., Rewia cnót Stanisława Hozjusza, przeł. W. Steffen, przekład przejrzał i biografią autora opatrzył T. Batóg, Poznań 2004. Z dworu Stanisława Hozjusza. Listy Stanisława Reszki do Marcina Kromera 1568–1582, wstęp, przeł. i koment. J.A. Kalinowska, Olsztyn 1982.

Opracowania

Chrościcki J.A., Architettura e docorazione dei funerali polacchi in Italia dal Cinquecento al. Settcento, w: Barocco fra Italia e Polonia. Atti del IV Convegno di Studi promosso ed organizatto dal Comitato degli Studi sull’Arte dell’Accademia Polacca delle Scienze e dalla Fondazione Giorgio Cini di Venezia (Varsovia, 14–18 ottobre
1974), a cura di J. Śląski, Warszawa 1977, s. 143–153.

Chrościcki J.A., Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa 1974.

Chrzanowski T., Działalność artystyczna Tomasza Tretera, Warszawa 1984.

Cynarski S., Zygmunt August, Wrocław 2004.

Dziechcińska H., Wzory osobowe, w: Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze. Renesans. Barok, red. T. Michałowska, przy udziale B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej- Temeriusz, wyd. 2 popr. i uzup., Wrocław 1998.

Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, Lublin 1973– 2014.

Estreicher K., Bibliografia polska, t. 18, Kraków 1901.

Ferenc M. [et. al.], Poczet władców Polski, wstęp J. Wyrozumski, Ożarów Mazowiecki 2015.

Gloger Z., Encyklopedia staropolska, t. 4, Warszawa 1985.

Grabowski T., Piotr Skarga na tle literatury katolickiej w Polsce XVI wieku 1536– 1612, Kraków 1913.

Korolko M., Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wokół konfederacji warszawskiej w latach 1573–1658, Warszawa 1974.

Mecherzyński K., Historya wymowy w Polsce, t. 1, Kraków 1856.

Nowak-Dłużewski J., Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Pierwsi królowie elekcyjni, Warszawa 1969.

Piśmiennictwo staropolskie. Hasła osobowe A–M, red. R. Pollak (Bibliografi a Literatury

Polskiej „Nowy Korbut”, 2), Warszawa 1964.

Platt D., Kazania pogrzebowe z przełomu XVI i XVII wieku. Z dziejów prozy staropolskiej, Wrocław 1992.

Poczet królów i książąt polskich, red. A. Garlicki, wyd. 8, Warszawa 1998.

Polski słownik biograficzny, Kraków 1935–.

Szorc A., Sługa Boży Stanisław Hozjusz, w: Polscy święci, [red. J.R. Bar], t. 12, Warszawa 1987

Wojtkowski J., Kalendarium Stanisława Hozjusza, „Studia Warmińskie” 16 (1979).

Informacje

Informacje: Terminus, 2019, Tom 21, zeszyt 1 (50) 2019, s. 67 - 104

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Mowa kardynała Stanisława Hozjusza ku czci zmarłego Zygmunta II Augusta, króla Polski

Angielski:

The Speech of Cardinal Stanisław Hozjusz in Memory of the Late Sigismund II Augustus, King of Poland

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-2767-0077

Justyna Zaborowska-Musiał
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0002-2767-0077 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland

Publikacja: 2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Justyna Zaborowska-Musiał (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski