FAQ

Terminus. Czasopismo Poświęcone Literaturze i Kulturze Dawnej

Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Academiae voluntas mihi potior est… Letters by the Livonian Humanist and Lawyer David Hilchen to the Professors of the Academy of Zamość 1603–1609

Data publikacji: 2022

Terminus, 2022, Tom 24, zeszyt 2 (63) 2022, s. 157 - 211

https://doi.org/10.4467/20843844TE.22.009.15667

Autorzy

Kristi Viiding
Under and Tuglas Literature Center of the Estonian Academy of Sciences
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Pobierz PDF PDF Pobierz PDF PDF
Drukuj drukuj Cytuj cytuj Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

Tytuły

Academiae voluntas mihi potior est… Letters by the Livonian Humanist and Lawyer David Hilchen to the Professors of the Academy of Zamość 1603–1609

Abstrakt

Academiae voluntas mihi potior est… Letters by the Livonian humanist and lawyer David Hilchen to the professors of the Academy of Zamość1603–1609

This paper is an annotated edition of 44 letters written by humanist lawyer David Hilchen from Livonia (1561–1610) to the professors of the Academy of Zamość, and a response by poet Szymon Szymonowic to Hilchen. A preliminary analysis of these letters, all from 1603–1609, reveals a dichotomy in Hilchen’s portrayal of the academic environment designed by Jan Zamoyski. In the first decade of its activities (almost until the death of Jan Zamoyski in 1605) it is depicted by Hilchen as a mental locus amoenus, a place for beautiful minds. It should be noted that this expression served a purpose of denoting a specific concept rather than being used as an amplificatio. Zamoyski's death brought on the academy’s decline, which was then depicted by Hilchen using motifs characteristic of the locus desperatus: the loss of light and warmth, the rise of calumny, and the deterioration of the quality of education. Yet according to Hilchen’s letters, despite external political and partly religious pressures, even stronger friendships and greater loyalty developed between the members of the academy. In shaping and describing this strategy of humanist friendship against desperation and calumny in everyday situations, Hilchen referenced inter alia the experiences of his previous correspondent, Justus Lipsius, as expressed in Lipsius’ letters, his treatise De Constantia and his speech De Calumnia. Not being an academic sensu stricto himself, Hilchen therefore stood up for its humanist and academic ideals. 

* Research in Poland in 2021–2022 was supported by the Polish National Agency for Academic Exchange (NAWA/Ulam).

Słowa kluczowe

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Primary sources
Archives
Riga, Latvijas Valsts vēstures arhīvs:
Hilchen, D., Epistolarum libri VI, MS 4038-2-297.
Riga, Linkoping, Stift- och landsbibliotek:
Hilchen, D., Epistolarum libri VI, MS Br 43.
Aequitas Petitionis Notarii Vendensis ad Tutores olim Joannis Zamoscii Anno 1605, MS Br 43.
Warsaw, Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Zamoyskich, 1/358/0/0669.
Prints
Academiae Samoscianae recens institutae intimatio. Ita se comparet in vita, ut mori nesciat, Rīga: Nikolajs Mollīns, 1594.
Album studentow Akademii Zamojskiej 1595–1781, ed. by H. Gmiterek, Warsaw 1994.
Anacephaleosis professorum Academiae Zamoscensis: manuscriptum saeculi XVII = Wiadomość o profesorach Akademii Zamojskiej: rękopis z w. XVII, ed. and comm. by J. A. Wadowski, Warsaw 1899–1900.
Caselius, J., Ad nobilem adolescentem Davidem Hilchenium ut insistat vestigijs maiorum προτρεπτικος, Helmstedt: Jakob Lucius, 1604.
Hilchen, D., Clypevs innocentiae et veritatis Davidis Hilchen. Serenissimi Sigismvndi iii. Poloniae et Sveciae Regis Secretarij & Notarij Terr. Venden. Contra Iacobi Godemanni Luneburgen. et Rigensium quorundam, Senatus nomine ad proprium odium abutentium, cum iniquissima crudelissimaque quaedam decreta, tum alia calumniarum tela, editus, Zamość: Marcin Łęski, 1604.
Hilchen, D., Disputatio de successione ex testamento. Qvam Divini numinis auspicio, praeside clarissimo viro D. Andrea Laubmario, V.I.D. et in celeberrima Tubingensi Academia ordinario professore, praeceptore suo singulariter observando, die 29. Maji hora 6. In auditorio Jureconsultorum, ingenij exercendi gratia, defendere conabitur David Heliconius, Livonus, Tubingen: Georg Gruppenbach, 1584.
Hilchen, D., Ἔπαινοςpompae regalis in Nuptiis serenissimi ac potentissimi Principis Sigismundi Tertij, Dei gratia Poloniae et Sueciae Regis etc etc. et serenissimae Constantiae, serenissimi olim Caroli Archiducis Austriae, etc filiae, auctore Dauide Hilchen Secretario Regiae Maiestatis Notario Terrestris Uendensis, Zamość: Marcin Łęski, 1604 [sic!]. 
Hilchen, D., Paraenetica Consolatio Davidis Hilchen Secretarii Sacrae Regiae Maiestatis, et Notarij Terrestris Vendensis ad Casparem Donhoff . . . Obitum Patri Svi Magnifici Ottonis Donhoff Capitanei Adzelien[sis] lugentem missa, Zamość: Marcin Łęski, 1609.
Hilchen, D., Sub velis poeticis. Lateinische Gedichte, ed., transl. and comm. by K. Viiding and M. Kloker, with an introd. by K. Viiding, and M.-K. Lotman, Munster 2021 (Baltische Literarische Kultur 3).
[Hilchen, D.], Vita illustris, ac magnifici herois Georgi Farensbach, Palatini olim Vendensis, Zamość: Marcin Łęski, 1609.
Justi Lipsii Principatus litterarius a Gaugerico Rivio IC. et in suprema Curia Belgica Mechliniae caussarum Patrono, scriptus ad ritum priscum, Antwerpen: Officina Plantiniana, 1607.
Krzysztanowicz, S., Polonia seu brevis descriptio statuum Regni Poloniae cum partitione provinciarum, et ordinum. Ex variis auctoribus collecta, Mainz: Johann Albinus, 1606.
Lipsius, J., Epistularum selectarum centuria quinta miscellanea postuma, Antwerpen: Officina Plantiniana, 1607.
Rhodomanologia manibus magni Ioannis Zamoscii inscripta et a duobus fratribus, in Davide et Francisco Hilchen Academia Zamosciensi publice in anniversario depositionis the 5 Iunij recitata, Zamość: Marcin Łęski, 1608.
Starowolski, S., Scriptorum Polonicorum hekatontas; seu centum illustrium Poloniae scriptorum elogia et vitae, Frankfurt am Main: Jakob de Zetter, 1625.
Stefański, M., Kazanie przy obchodzie rocznym sławnej pamięci Jana Zamojskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego. Przez X. Melchiora Stephanidessa chełmskiego i zamojskiego kanonika, 3. die Iunii odprawowane i wydane, Zamość: Marcin Łęski, 1606.
[Szymonowic, S.], Halcyonia Poloniae, Sacrae Regiae Maiestati, et Amplissimis Regni Poloniae, Magnique Ducatus Lithuaniae Ordinibus. Franciscus Hilchen inscripsit, et publice recitauit. Zamość: Marcin Łęski, 1608.
Testamenty Jana, Tomasza i Jana „Sobiepana” Zamoyskich, ed. by W. Kaczorowski, Opole 2007.
Theatridium Livonicum, oder, Kleine liefflandische Schau-Buhne, worinnen aller von Anfang her in Liefland gewesenen, so geist- als weltlichen Regenten als Bischoffen, Ertz-Bischoffen, Herrmeistern und Konigen Namen, zu was Zeit sie gelebet, . . . zu finden . . ., Rīga: G.M. Noller, 1690.
Secondary sources
Biblioteka Ordynacji Zamojskiej: od Jana do Jana. Przewodnik po wystawie, Warsaw 2005.
Bielowski, A., Szymon Szymonowic, Kraków 1875.
Chachaj, M., “Czy Jan Zamoyski był doktorem obojga praw Uniwersytetu Padewskiego?”, in Podróże po historii. Studia z dziejów kultury i polityki europejskiej ofiarowane profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu, ed. by F. Leśniak, Kraków 2000, pp. 227–233.
Curtius, E. R., European Literature and the Latin Middle Ages, transl. by W. R. Trask, Princeton 1973.
Deneire, T., “Laconicae Cuspidis Instar”: The Correspondence of Justus Lipsius 1598: Critical Edition with Introduction, Annotations and Stylistic Study, Leuven 2009.
Franz Nyenstadt’s Livlandische Chronik, nebst dessen Handbuch, erstere nach altern und neuen Abschriften, ed. by G. Tielemann, in Monumenta Livoniae Antiquae, vol. 2, Riga and Leipzig 1839.
Głębicka, E. J., Szymon Szymonowic –poeta Latinus, Warsaw 2001.
Gmiterek, H., “Bursa Starnigela przy Akademii Zamojskiej”, Rocznik Lubelski 19 (1976), pp. 21–38. 
Hahn, V., “Zapomniane utwory łacińskie Szymona Szymonowicza”, Przewodnik Naukowy i Literacki 30 (1902).
Heck, K. J., Szymon Szymonowic (Simon Simonides). Jego żywot i dzieła, Kraków 1903.
Herbst, S., “Hilchen (Heliconius Livonus) Dawid (1561–1610) polityk i pisarz inflancki”, in Polski słownik biograficzny, vol. 9, Wrocław 1960.
Inwentarz rękopisów Biblioteki Ordynacji Zamojskiej: Sygn. 1–2051, ed. by B. Kocowna and K. Muszyńska, Warsaw 1967.
Jovaiša, L., “Eustachijus Valavičius: nejvertinto herojaus curriculum vitae. Eustachius Wołłowicz: curriculum vitae of an undervalued hero”, Bažnyčios istorijos studijos 9 (2018), pp. 82–167, 369–370.
Karwasińska, J., “Dział rękopisów rożnych (Varia) i nabytków Archiwum Głównego”, in Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, vol. 1: Archiwum Główne Akt Dawnych, ed. by A. Stebelski, Warsaw 1957.
Leliwa, S., “Dawid Hilchen: szkic biograficzny na tle dziejów inflancko-polskich osnuty”, Biblioteka Warszawska 1 (157) (1880), pp. 1–29, 383–400.
Lepri, V., Knowledge Transfer and the Early Modern University: Statecraft and Philosophy at the Akademia Zamojska (1595–1627), Leiden and Boston 2019.
Ramm-Helmsing, H. von, David Hilchen 1561–1610. Syndikus der Stadt Riga, Poznań 1936.
Słownik pracowników książki polskiej, ed. by I. Treichel, Warsaw and Łódź 1972.
Starnawski, J., “Poems of Daniel Hermannus Borussus on the Foundation of the University of Zamość”, Humanistica Lovaniensia: Journal of Neo-Latin Studies 26 (1977), pp. 204–219.
Urbaniak, V., Zamoyszczycy bez Zamoyskiego. Studium dekompozycji ugrupowania politycznego, Warsaw 1995.
Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, ed. by K. Przyboś, Wrocław 1987.
Van Houdt, T. and J. Papy, “Modestia, Constantia, Fama: Towards a Literary and Philosophical Interpretation of Lipsius’s De Calumnia Oratio”, in Iustus Lipsius: Europae Lumen et Columen. Proceedings of the International Colloquium Leuven 17–19 September 1997, ed. by G. Tournoy, J. de Landtsheer, and J. Papy, Leuven 1999, pp. 186–222.
Viiding, K., “David Hilchen und seine Expertenkorrespondenz”, in Briefe, Recht und Gericht im polnischen Livland –am Beispiel von David Hilchen/ Letters, Law and Court in Polish Livonia – the Case of David Hilchen, ed. by K. Viiding, H. Siimets-Gross, and Th. Hoffmann in co-operation with M. Kloker, Munster 2022 (Baltische Literarische Kultur, 4), pp. 17–69.
Viiding, K., “Rhetorical Strategies in the Correspondence of Johannes Caselius to the Livonian Humanist David Hilchen”, Acta Comeniana. International Review of Comenius Studies and Early Modern Intellectual History. Internationale Revue fur Studien uber J. A. Comenius und Ideengeschichte der Fruhen Neuzeit 33 (57) (2019), pp. 27–45.
Viiding, K. and Th. Hoffmann, “Entanglement in Early Modern Letter-Writing: David Hilchen’s Correspondence with Humanists from the Low Countries”, Journal of Baltic Studies 51(3) (2020), pp. 315–331.
Ziemlewska, A., Ryga w Rzeczypospolitej polsko-litewskiej (1581–1621), Toruń 2008. 

Informacje

Informacje: Terminus, 2022, Tom 24, zeszyt 2 (63) 2022, s. 157 - 211

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Academiae voluntas mihi potior est… Letters by the Livonian Humanist and Lawyer David Hilchen to the Professors of the Academy of Zamość 1603–1609

Angielski:

Academiae voluntas mihi potior est… Letters by the Livonian Humanist and Lawyer David Hilchen to the Professors of the Academy of Zamość 1603–1609

Autorzy

Under and Tuglas Literature Center of the Estonian Academy of Sciences

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Kristi Viiding (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 1085

Liczba pobrań: 587

<p> <em>Academiae voluntas mihi potior est</em>… Letters by the Livonian Humanist and Lawyer David Hilchen to the Professors of the Academy of Zamość 1603–1609</p>
Pobierz PDF Pobierz xml