FAQ

Dieta jarska jako wyraz ekologicznej troski w dyskursie ezoterycznym przełomu XIX i XX wieku

Data publikacji: 2023

Studia Religiologica, 2023, Tom 56, Numer 1, s. 65-78

https://doi.org/10.4467/20844077SR.23.005.19227

Autorzy

Agata Świerzowska
Centre for Comparative Studies of Civilisation, Jagiellonian University in Kraków
https://orcid.org/0000-0001-7696-1631 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Dieta jarska jako wyraz ekologicznej troski w dyskursie ezoterycznym przełomu XIX i XX wieku

Abstrakt

The vegetarian diet was seen by esotericists at the turn of the nineteenth and twentieth centuries as the only diet fully compliant with the laws of Nature. Adopting it was therefore treated not only as a way of staying healthy (i.e. maintaining a psycho-physical and spiritual balance) and progressing spiritually, but also as a duty towards Nature and a way to preserve its original, pure and therefore beneficial character. The aim of this paper is to analyse pro-vegetarian and – as the author claims – at the same time pro-ecological discourse developed within the Polish esoteric milieu at the turn of the twentieth century. Based on the example of Polish esoteric vegetarians, the specificity of argumentation and characteristic depiction will be presented as well as the practical implementation of the proclaimed postulates.

Bibliografia

Besant A., Vegetarianism in the Light of Theosophy, Adyar 1913.

Blavatski H.P., The Secret Doctrine, t. 1–2, London 1888.

Breyer S., Lekarz domowy, Kraków 1911.

Breyer S., Nasze cele, „Ligia Zdrowia” 1930, nr 1, s. 1.

Chobot J., Odrodzenie Polski. Projekt założenia osady ogrodniczo-sadowniczej, „Odrodzenie” 1925, z. 10, s. 10.

Faivre A., Access to Western Esotericism, New York 1994.

Karłowski S., Praktyczne wskazówki zastosowania metody biologiczno-dynamicznej na roli i w ogrodzie, Szelejewo 1934.

Karłowski S., Racjonalne przygotowanie obornika i kompostów, „Poradnik Gospodarski” 1934, nr 32, s. 235–236.

Karłowski S., Ziemia i jej płody, „Biologia a Życie” 1939, z. 1, s. 203–221.

Karłowski S., Działanie preparatów metody biologiczno-dynamicznej, Poznań–Szelejewo 1935.

Kingsford A., Naukowe podstawy dyety roślinnej (jarstwa), przeł. L. Leszczyński, Warszawa 1904.

Leadbeater C.W., Vegetarianism and Occultism, Chicago 1927.

Loga W., W krainie bogów, ludzi, zwierząt (z cyklu: Duchowe oblicze Indyj), „Lotos” 1936, z. 4, s. 121–123.

Lutosławski J., Granice sensu t. zw. metody biologiczno-dynamicznej, Warszawa 1935.

Lutosławski W., Rozwój potęgi woli przez psychofizyczne ćwiczenia, Kraków 1909.

Mikołejko A., Rewolucja duchowa w projekcie Józefa Chobota, [w:] Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 2: Formacje, ludzie, idee, M. Rzeczycka, I. Trzcińska (red.), Gdańsk 2019, s. 133–134.

Moes-Oskragiełło K., Przyrodzone pokarmy człowieka i wpływ ich na dolę ludzką, Warszawa 1888.

Moes-Oskragiełło K., Słowo wstępne, [w:] A. von Seefeld, Jarosz i jarstwo (wegetaryjanizm). Przyczynki do nauki o pożywieniu wyłącznie roślinnym, jako jedynym środku wyzwolenia się od chorób fizycznych, moralnych i społecznych, słowem odrodzenia się rodzaju ludzkiego, przeł. K. Moes-Oskragiełło, Warszawa 1884.

Moes-Oskragiełło K., Jarstwo i wełniarstwo w dziejach Słowiańszczyzny, Warszawa 1888.

Paull J., Attending the First Organic Agriculture Course: Rudolf Steiner’s Agriculture Course at Koberwitz, 1924, „European Journal of Social Science” 2011, t. 21, nr 1, s. 64–70.

Paull J., Biodynamic Agriculture: The Journey from Koberwitz to the World, 1924-1938, „Journal of Organic Systems” 2011, nr 6(1), s. 24–41.

Paull J., Translations of Rudolf Steiner’s Agriculture Course (Koberwitz, 1924): The Seminal Text of Biodynamic Farming and Organic Agriculture, „International Journal of Environmental Planning and Management” 2020, t. 6, nr 4, s. 94–97.

Podżorski A., Wegetaryzm, „Wyzwolenie” 1919, nr 4, s. 13–19.

Ryx J. Gospodarka biologiczno-dynamiczna u siebie, Warszawa 1935.

Rzeczycka M., Hess K.M., Slavic Hyperboreans, Vegetarianism, and Occultism: Konstanty Moes-Oskragiełło’s Theories on the Sound State of a Man, [w:] Polish Esoteric Traditions 1890–1939, A. Świerzowska (red.), Gdańsk 2019, s. 158–174.

Rzeczycka M., Patocka-Sigłowy U., Żywa Ziemia. Antropozofia Rudolfa Steinera jako impuls nowoczesnej myśli ekologicznej w przedwojennej Polsce, „Studia Religiologica” 2023, nr 1, s. 47–64.

Steiner R., Agriculture. Lecture III, Koberwitz, 11th June, 1924 [GA 327], Rudolf Steiner Archive, https://rsarchive.org/Lectures/GA327/English/BDA1958/19240611p01.html [dostęp: 3.03.2022].

Steiner R., Agriculture. Lecture V, Koberwitz, 13th June, 1924 [GA 327], Rudolf Steiner Archive, https://rsarchive.org/Lectures/GA327/English/BDA1958/19240613p01.html [dostęp: 3.03.2022].

Steiner R., Agriculture. Lecture VII, Koberwitz, 15th June, 1924 [GA 327], Rudolf Steiner Archive, https://rsarchive.org/Lectures/GA327/English/BDA1958/Ag1958_index.html [dostęp: 3.03.2022].

Steiner R., Problems of Nutrition, Lecture, Munich, 8th January, 1909 [GA 68], Rudolf Steiner Archive, https://rsarchive.org/Lectures/19090108p01.html#Problems [dostęp: 3.03.2022].

Świerzowska A., Inne formacje ezoteryczne: projekty przemiany człowieka, ludzkości, świata (Bractwo Odrodzenia Narodowego), [w:] Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 4: Źródła i dokumenty, D. Oboleńska (red.), Gdańsk 2019, s. 235–330.

Świerzowska A., Wincentego Lutosławskiego jarstwo w praktyce – od doświadczeń osobistych do „programowej wstrzemięźliwości”, „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2022, t. 84, s. 145–171.

Świerzowska A., Zdrowie: dieta jarska jako podstawa dobrostanu ciała i ducha w ujęciu polskich ezoteryków schyłku XIX i pierwszej połowy XX wieku, [w:] Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 5: Idee przewodnie, M. Dobkowski, T. Cegielski (red.), Warszawa–Gdańsk 20Tarkowska N., Lecznica narodu. Kulturotwórcza Zakładu Przyrodoleczniczego doktora Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie na Pokuciu (1893–1939), Kraków 2016.

Tarnawska R., Tarnawski A., Kosowska kuchnia jarska, Warszawa 1929.

Włodarz B., Dlaczego jarstwo?, broszura powiel., [ok. 1949].

Włodarz B., Nie zabijaj!, broszura powiel., [ok. 1950].

Wodziczko A., Wspólnoty życia i ziemi (z cyklu: Zagadnienia fizjotaktyki), „Biologia a Życie” 1939 , z. 3, s. 159–165.

Wodziczko A., Ochrona przyrody nową gałęzią nauki, Warszawa 1933.

Wodziczko A., Prawa życia organicznego (z cyklu: Zagadnienia fizjotaktyki), „Biologia a Życie” 1939 , z. 2, s. 87–90.

Założenie Spółdz. Ogrodniczo-handlowej, „Odrodzenie” 1928, z. 5, s. 31.

Założenie spółki ogrodniczej, „Odrodzenie” 1928, z. 2, s. 29.

Zdziechowiecki M., Etyka jarska a grzech pierworodny, „Teozofja” 1921, nr 6–7.

Ziółkowska J., Posłannictwo kobiety, „Myśl Twórcza. Odrodzenie Jednostki i Rasy” 1930, t. 2, nr 4, s. 75–82.21, s. 210–241.

Materiały niepublikowane

Listy A. Tarnawskiego do W. Lutosławskiego z 24.12.1912, 1.12.1913, 24.03.1926, 2.12.1934 (wraz z broszurami, mps), Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, korespondencja Wincentego Lutosławskiego, K III-155.

Informacje

Informacje: Studia Religiologica, 2023, Tom 56, Numer 1, s. 65-78

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Dieta jarska jako wyraz ekologicznej troski w dyskursie ezoterycznym przełomu XIX i XX wieku

Angielski:

The vegetarian diet as an expression of ecological concern in the esoteric discourse at the turn of the 20th century

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7696-1631

Agata Świerzowska
Centre for Comparative Studies of Civilisation, Jagiellonian University in Kraków
https://orcid.org/0000-0001-7696-1631 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Centre for Comparative Studies of Civilisation, Jagiellonian University in Kraków

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Agata Świerzowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski