Historyczne plany Lublina w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie. Cz. 1: obszar całego miasta
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEHistoryczne plany Lublina w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie. Cz. 1: obszar całego miasta
Data publikacji: 2019
Studia Archiwalne, 2019, Tom 6, s. 135 - 196
https://doi.org/10.4467/17347513SA.19.008.14563Autorzy
Historyczne plany Lublina w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie. Cz. 1: obszar całego miasta
Autor zajmuje się planami Lublina, które przedstawiają cały obszar miasta w historycznym rozwoju. Plany Lublina nie tworzą dziś zwartego zbioru zgromadzonego w jednym miejscu. Ze względu na swoje funkcje, czas i okoliczności powstania, a także postać fizyczną są rozproszone zarówno w sensie przestrzennym, jak i instytucjonalnym. Najwięcej zabytków kartograficznych, przedstawiających obszar Lublina, zachowało się w archiwach państwowych w Polsce, z kolei spośród nich największy zbiór posiada Archiwum Państwowe w Lublinie. Sytuacja ta wynika zasadniczo z urzędowego charakteru tych materiałów, które od początku XIX w. były tworzone głównie dla potrzeb władz i urzędów państwowych oraz miejskich w ramach pełnionych przez nie funkcji. Powstawały one przy okazji dokumentowania różnych czynności, związanych m.in. ze zmianami własnościowymi, projektowaniem budowlanym, planowaniem urbanistycznym i zagospodarowaniem przestrzennym.
Wiedza na ich temat jest niepełna, co powoduje, że stan rozpoznania i zinwentaryzowania lubelskich planów nie jest jeszcze kompletny. W Archiwum Państwowym w Lublinie jest przechowywanych około 50 planów przedstawiających całą przestrzeń Lublina. Pochodzą one z okresu prawie dwóch stuleci, od końca XVIII do połowy XX w. Plany znajdują się w różnych zespołach archiwalnych, występują w postaci kolekcji tworzonej przez pojedyncze zabytki kartograficzne lub znajdują się w ramach poszczególnych zespołów, jako dokumentacja spraw tworzona w wyniku działalności urzędów.
Rozproszenie materiałów kartograficznych powoduje w konsekwencji potrzebę ich rozpoznania i opisania. Zadaniem autora jest wykonanie prac podstawowych związanych z poszukiwaniem i rejestracją oraz analizą i opisem zachowanych zabytków kartograficznych.
Alexandrowicz S., Łuczyński J., Skrycki R., Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017.
Bartnik R., Portret miasta. Lublin w malarstwie, rysunku i grafice, Lublin 2009.
Bieleń Z., Zbiory kartograficzne Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego, [w:] Plany i widoki Lublina XVII–XXI wieku, red. M. Harasimiuk, D. Kociuba, P. Dymmel, Lublin 2007, s. 98–100.
Bieniaszkiewicz H., Historia Lubelskiej Pracowni Urbanistycznej, [w:] Lubelska Pracownia Urbanistyczna 1955–2005, Lublin 2005, s. 9–33.
Dymmel P., Plany Lublina w zasobach archiwalnych, [w:] Plany i widoki Lublina XVII–XXI wieku, red. M. Harasimiuk, D. Kociuba, P. Dymmel, Lublin 2007, s. 88–97.
Dymmel P., Plany miasta Lublina. Historia, zbiory, treści, [w:] Edukacja historyczna o Lublinie, red. M. Ausz i in., Lublin 2012, s. 131–154.
Frejlich A., Widok Lublina Jerzego Brauna i Abrahama Hogenberga. Zarys genezy widoków miast w sztuce nowożytnej, [w:] Ikonografia dawnego Lublina, red. Z. Nestorowicz, Lublin [1999], s. 31–51.
Furgał E., Ogólny plan zagospodarowania przestrzennego m. Lublina z 1959 r., [w:] Lubelska Pracownia Urbanistyczna 1955–2005, Lublin 2005, s. 35–37.
Gawarecki H., Stankowa M., Stanisław Jan Nepomucen Łęcki IKM i Trybunału Lubelskiego geometra przysięgły, „Studia i Materiały Lubelskie”, t. 5, 1971, s. 359–371.
Jabłońska-Deptuła E., Wielkomiejski plan rozwoju Lublina z 1924 roku, [w:] Lublin w dziejach i kulturze, red. T. Radzik, A.A. Witusik, Lublin 1997, s. 237–243.
Jakimińska G., Nasalski Z., Zbiory kartograficzne w Muzeum Lubelskim w Lublinie, [w:] Plany i widoki Lublina XVII–XXI wieku, red. M. Harasimiuk, D. Kociuba, P. Dymmel, Lublin 2007, s. 101–102.
Kociuba D., Analiza treści i okoliczności powstania planów i widoków Lublina, [w:] Plany i widoki Lublina XVII–XXI wieku, red. M. Harasimiuk, D. Kociuba, P. Dymmel, Lublin 2007, s. 108–125.
Lubelska Pracownia Urbanistyczna 1955–2005, Lublin 2005.
Łodyńska-Kosińska M., Katalog rysunków architektonicznych z akt Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie. Rysunki architektoniczne, plany urbanistyczne, varia z lat 1800–1868, Warszawa 1974, s. 154–172.
Łodyńska-Kosińska M., Katalog rysunków architektonicznych z akt Centralnych Władz Wyznaniowych w Archiwum Głównym akt Dawnych w Warszawie, Warszawa 1981.
Mrozowski P., Malowidła ścienne w kościele pobrygidkowskim w Lublinie – temat historyczny czy Orszak Trzech Króli?, [w:] Jagiellonowie i ich świat. Dynastia królewska w drugiej połowie XV i w XVI wieku, red. B. Czwojdrak, J. Sperka, P. Węcowski, Kraków 2015, s. 413–422.
Nieścioruk K., Analiza i ocena XVIII-wiecznego planu Lublina jako przykład kompleksowych badań dawnych materiałów kartograficznych, „Polski Przegląd Kartograficzny”, t. 39, 2007, nr 2, s. 146–158.
Pastuszko I., Plany urbanistyczne Lublina z lat pięćdziesiątych XX wieku. Nowa ideologia czy przedwojenna kontynuacja?, „Rocznik Lubelski”, t. 43, 2017, s. 209–226.
Pawłowska A., Rozproszenie kartografików miejskich w zbiorach polskich i obcych (na przykładzie planów Lublina i Zamościa), [w:] Z dziejów kartografii, t. 3, Miasta, red. J. Janczak, A. Tomczak, Warszawa 1984, s. 207–217.
Plany miast w polskich archiwach państwowych. Katalog, oprac. M. Lewandowska, M. Stelmach pod kierunkiem A. Tomczaka, Warszawa 1996.
Rolska-Boruch I., Malarski portret gotyckiego miasta Lublina z kamienicy Lubomelskich, [w:] Ikonografia dawnego Lublina, red. Z. Nestorowicz, Lublin [1999], s. 14–24.
Weszpiński P. E., Mapy i plany w zbiorach archiwalnych. Pilne problemy, „Archiwista Polski”, R. 14, 2009, nr 4, s. 49–62.
Informacje: Studia Archiwalne, 2019, Tom 6, s. 135 - 196
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Historyczne plany Lublina w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie. Cz. 1: obszar całego miasta
Historical Maps of Lublin in the Collection of the State Archives in Lublin Part I: the Area of the Entire City
Archiwum Państwowe w Lublinie, Jezuicka 13, 20-950 Lublin
Publikacja: 2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 299
Liczba pobrań: 1537