„Ścieg mrówki w trawie”. O zwierzętach w twórczości Kornela Filipowicza i Wisławy Szymborskiej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE„Ścieg mrówki w trawie”. O zwierzętach w twórczości Kornela Filipowicza i Wisławy Szymborskiej
Data publikacji: 12.2023
Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2023, 2 (27) 2023, s. 17 - 31
https://doi.org/10.4467/24497363RPLJ.23.002.18954Autorzy
„Ścieg mrówki w trawie”. O zwierzętach w twórczości Kornela Filipowicza i Wisławy Szymborskiej
“Ants stitching in the grass”. On animals in the works of Kornel Filipowicz and Wisława Szymborska
Research on Wisława Szymborska’s poetry considers Kornel Filipowicz’s prose only to a small extent. Agnieszka Rydz does mention the author of To kill a deer! but her reflection concerns the landscape of memory, whereas Szymborska’s lyrical sceneries, interpreted in the zoocritical perspective, turn out to be akin to Filipowicz’s literary ecosystems. What testifies to that is among others artistic and axiological consequences of presenting human in interactions with wildlife, which was pointed out by Stanisław Burkot in the context of Alfred Adler’s findings. What points to the relation is also the geopoetics of those territories, which, according to Elżbieta Feliksiak, are conducive to reflections stemming from “being in the landscape”. It is in them, both in Filipowicz’s and the authoress of Parting with a View’s works – according to Krystyna Pietrych – that the border between the worlds of humans and animals is constantly being crossed. Literary, but also ontological properties of the mentioned borders, can be determined by taking into consideration the Umwelt category, introduced into research on animal behavior by Jakob von Uexkűll. Used by Alexandra Horowitz to describe the relation between man and dog, it allows to trace literary connections between Kornel Filipowicz, Wisława Szymborska and Thomas Mann.
20th-century Polish prose and poetry, Kornel Filipowicz, Wisława Szymborska, Thomas Mann’s work, zoocriticism, Alexandra Horowitz, dogs’ cognitive skills, Umwelt, geopoetics, modern identity, autobiographical pact, proza i poezja polska XX w., twórczość Tomasza Manna, zookrytyka, umiejętności poznawcze psów, geopoetyka, tożsamość nowoczesna, pakt autobiograficzny
Źródła
Filipowicz K., Formikarium, [w:] idem, Modlitwa za odjeżdżających, Warszawa 2004, s. 297‒318.
Filipowicz K., Kali, [w:] idem, Krajobraz, który przeżył śmierć, Kraków‒Wrocław 1986, s. 216‒223.
Filipowicz K., Kot w mokrej trawie, [w:] idem, Modlitwa za odjeżdżających, Warszawa 2004, s. 231‒246.
Filipowicz K., Krajobraz, który przeżył śmierć, [w:] idem, Krajobraz, który przeżył śmierć, Kraków‒Wrocław 1986, s. 74‒95.
Filipowicz K., Scena końcowa, [w:] idem, Modlitwa za odjeżdżających, Warszawa 2004, s. 247‒261.
Filipowicz K., Zabić jelenia!, [w:] idem, Opowiadania wybrane, Kraków 1968, s. 188‒193.
Mann T., Pan i pies, [w:] idem, Tonio Kröger i inne opowiadania, tłum. L. Staff, Warszawa 1971, s. 103‒180.
Szymborska W., Widok z ziarnkiem piasku. 102 wiersze, Poznań 1996, s. 9.
Tokarczuk O., Czuły narrator, Kraków 2020.
Opracowania
Bijak U., Nazwy wodne dorzecza Wisły. Potamonimy odapelatywne, Kraków 2013.
Borkowski T. et al., Psy rasowe w Polsce, Warszawa 1989.
Burkot S., Charakter i jego konteksty, [w:] Kornel Filipowicz. Szkice do portretu, red. S. Burkot, J.S. Ossowski, J. Rozmus, Kraków 2000, s. 216‒227.
Dąbrowski M., Poetyka powszedniości Kornela Filipowicza. Na materiale mikropowieści, [w:] Kornel Filipowicz. Szkice do portretu, red. S. Burkot, J.S. Ossowski, J. Rozmus, Kraków 2000, s. 206‒215.
Feliksiak E., Budowanie w przestrzeni sporu. Ethos literatury w sytuacji kryzysu europejskiego pluralizmu (Tomasz Mann, Tadeusz Konwicki, Erica Pedretti), Warszawa 1990.
Feliksiak E., Chaos i ład w krajobrazie Kornela Filipowicza, [w:] Kornel Filipowicz. Szkice do portretu, red. S. Burkot, J.S. Ossowski, J. Rozmus, Kraków 2000, s. 160‒176.
Gadamer H.G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Kraków 1993.
Głuszko-Boczoń E., Między oddaniem a ślepym posłuszeństwem. Literacka kreacja psa w wybranych utworach niemieckojęzycznych, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” 2016, nr 2: Reprezentacje, s. 225‒235.
Gorzkowicz J., W poszukiwaniu antagonisty. O wątkach egzystencjalnych w twórczości Kornela Filipowicza, Kielce 2018.
Horowitz A., Oczami psa. Co psy wiedzą, myślą i czują, tłum. M. Bugajska, Warszawa 2021.
Kwiatkowska A., W poszukiwaniu cierpienia zwierząt. O polskiej i rosyjskiej najnowszej poezji kobiet, „Porównania” 2017, t. 21, z. 2, s. 127‒136.
Lejeune P., Pakt autobiograficzny, tłum. A. Labuda, [w:] idem, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, tłum. W. Grajewski et al., Kraków 2001, s. 21‒56.
Ligęza W., Bez rutyny. O poezji Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta, Kraków 2016.
Ligęza W., Świat w stanie korekty. O poezji Wisławy Szymborskiej, Kraków 2001.
Lubas-Bartoszyńska R., Odmiany autobiograficzności w prozie Kornela Filipowicza, [w:] Kornel Filipowicz. Szkice do portretu, red. S. Burkot, J.S. Ossowski, J. Rozmus, Kraków 2000, s. 32‒44.
Marcinów Z., Temat wędkarski w literaturze na przykładzie opowiadań Kornela Filipowicza, [w:] Kornel Filipowicz. Szkice do portretu, red. S. Burkot, J.S. Ossowski, J. Rozmus, Kraków 2000, s. 268‒276.
Nycz R., Poetyka intertekstualna: tradycje i perspektywy, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2012, s. 153‒180.
Pietrych K., O czym mówią zwierzęta (u) Szymborskiej, [w:] Niepojęty przypadek. O poezji Wisławy Szymborskiej, red. J. Grądziel-Wójcik, K. Skibski, Kraków 2015, s. 281‒300.
Rybicka E., Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych), [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2012, s. 471‒490.
Rydz A., Wisławy Szymborskiej „trudne życie z pamięcią”, [w:] Niepojęty przypadek. O poezji Wisławy Szymborskiej, red. J. Grądziel-Wójcik, K. Skibski, Kraków 2015, s. 70‒89.
Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński et al., Warszawa 2012.
Netografia
IPO (Internationale Prüfungs Ordnung) =IGP (Internationale Gebrauchshund Prüfung), https://www.dingogear.com/swiat-sportu/dyscypliny/ipo/[dostęp: 24.06.2023].
Informacje: Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2023, 2 (27) 2023, s. 17 - 31
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
„Ścieg mrówki w trawie”. O zwierzętach w twórczości Kornela Filipowicza i Wisławy Szymborskiej
“Ants stitching in the grass”. On animals in the works of Kornel Filipowicz and Wisława Szymborska
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Polska
Publikacja: 12.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC-BY-NC-SA
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 186
Liczba pobrań: 72