Daniel Gabriel Fahrenheit, uczony i nauczyciel

Andrzej  Januszajtis

Daniel Gabriel Fahrenheit, uczony i nauczyciel

Data publikacji: 2021

Rocznik Gdański, 2021, LXXXI (81), s. 175 - 200

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Daniel Gabriel Fahrenheit, uczony i nauczyciel

Abstrakt

Artykuł, oparty na wydanej w 2005 r. książce Autora Mr Fahrenheit, dżentelmen z Gdańska i wykorzystujący gromadzoną przez lata obszerną bazę źródłową, omawia koleje życia gdańskiego uczonego, z naciskiem na etapy zdobywania przez niego wiedzy i doświadczenia, a także wykłady i publikacje, dzięki którym można go uznać za nauczyciela. Na końcu zestawiono chronologicznie jego osiągnięcia.

Daniel Gabriel Fahrenheit: A scientist and propagator of science

This article is based on the author’s own book Mr. Fahrenheit, dżentelmen z Gdańska (Mr. Fahrenheit, a Gentleman from Gdańsk), published in 2005, and on extensive source material he collected over the years. The study describes the life of the scientist from Gdańsk, with a focus on the stages when he acquired his education and experience, and comments on his lectures and publications, which make us respect him as a propagator of science. The article includes a chronological list of his most important achievements.

Keywords: Daniel Gabriel Fahrenheit, thermometer

Słowa kluczowe

Daniel Gabriel Fahrenheit, thermometer

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Boerhaave Herman, Elementa chemiae, Lugduni Batavorum, Lejda 1732.

Cohen Ernst, Cohen‑de Meester Wilhelmina Abramina Titia, Daniel Gabriel Fahrenheit, „Chemisch Weekblad”1936, vol. 33, no. 24.

Cohen Ernst, Cohen‑de Meester Wilhelmina Abramina Titia, Daniel Gabriel Fahrenheit, „Verhandelingen der Koninklijke Akademie van Weteschapen te Amsterdam”1936, vol. 16, no. 2.

Crommelin Claude August, Physics and the Art of Instrument Making at Leyden in the 17th and 18th Centuries [w:] Lectures on Physics and Physiology, held at the University of Leiden, Leiden 1927.

Fahrenheit Daniel Gabriel, Areometri novi descriptio et usus… „Philosophical Transactions” 1726, vol. 26.

Fahrenheit Daniel Gabriel, Barometri novi descriptio, „Philosophical Transactions”1726, vol. 26.

Fahrenheit Daniel Gabriel, Experimenta circa gradum caloris liquorum nonnullorum ebullientium instituta…, „Philosophical Transactions”1726, vol. 33.

Fahrenheit Daniel Gabriel, Experimenta et observationes de congelatione aquae in vacuo factae…, „Philosophical Transactions”1726, vol. 33.

Fahrenheit Daniel Gabriel, Materiarum quandarum gravitates specificae, diversis temporibus ad varios scopos exploratae…, „Philosophical Transactions”1726, vol. 33.

Fantuzzi Giacomo, Diariusz podroży po Europie (1652), tłum. Wojciech Tygielski, Warszawa 1990.

Gallandi Johannes, Konigsberger Stadtgeschlechter, „Altpreussische Monatsschrift” 1881, Bd. 19.

Goossensen Jan, De geschiedenis van de Kloosterkerk ‘s‑Gravenhage, ‘s‑Gravenhage 1982.

Grigull Ulrich, Fahrenheit und die Thermometrie, „Naturwissenschaftliche Rundschau” 1986, Jg. 39, H. 5.

Grischow Augustin, Thermometria comparata, Berlin 1740.

Hanow Michael, Seltenheiten der Natur und Oekonomie, Bd. 2, Leipzig 1753.

Hassbargen Hermann, Ein Besuch bei Fahrenheit. Ein Danziger Tagebuchblatt von 1733, „Danziger Neueste Nachrichten”1936, Bd. 216.

Januszajtis Andrzej, Dzieciństwo i młodość Daniela Gabriela Fahrenheita, Pelplin 2002.

Januszajtis Andrzej, Gdańscy pionierzy fizyki, „Studia i Materiały z Dziejow Nauki Polskiej”, seria C, 1975, z. 20.

Januszajtis Andrzej, Mr. Fahrenheit, dżentelmen z Gdańska, Gdańsk 2005.

Januszajtis Andrzej, Uczeni dawnego Gdańska [w:] Wielka księga miasta Gdańska, red. Andrzej Januszajtis, Gdańsk 1997.

Januszajtis Andrzej, Z dziejow gdańskiej nauki i techniki, Gdańsk 2014.

Kampfert Hans‑Jürgen, Daniel Gabriel Fahrenheit, Bonn 1986.

Kampfert Hans‑Jürgen, Suchte Fahrenheit den absoluten Nullpunkt?, „Die Neue Gedana”1992, H. 7.

Kubik Kazimierz, Profesor Paweł Pater pionier kształcenia technicznego w Gdańsku [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie: księga pamiątkowa dla uczczenia czterechsetnej rocznicy założenia Gimnazjum Gdańskiego 1558–1958, Gdynia 1959.

Kurzer Lebensriss von Daniel Gabriel Fahrenheit [anonimowy życiorys z 1740 r.], hrsg. Ernst Strehlke, „Altpreussische Monatsschrift”1874, Bd. 11.

Meyer Friedrich Albert, Daniel Gabriel Fahrenheit, Danzig 1936.

Meyer Friedrich Albert, Finale eines Fruhvergessenen, „Westpreussen‑Jahrbuch”1966,

Bd. 16.

Momber Albert, Daniel Gabriel Fahrenheit, „Altpreussische Monatsschrift”1887, Bd. 24, H. 1/2.

Momber Albert, Daniel Gabriel Fahrenheit, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”1890, Bd. 7, H. 3.

Romer H. Robert, Temperature Scales: Celsius, Fahrenheit, Kelvin, Reaumur and Romer, „The Physics Teacher”October 1982.

Schwarz Friedrich, Paul Pater, Grunder der ersten technischen Schule in Danzig 1707, „Mitteilungen des Westpreussischen Geschichtsvereins”1928, Jg. 27, H. 2.

Starr van der Pieter, Fahrenheits Letters to Leibniz and Boerhaave, Leiden–Amsterdam 1983. 200 Andrzej Januszajtis

Swinden van Jan Hendrik, Dissertation sur la comparaison des thermometres, Amsterdam 1792.

Walking with Boerhave in Leiden, ed. M. Antonie Luyendijk‑Elshout, Leiden 1994.

Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Burger und Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig, Bd. 5, Klausdorf 1988–1993.

Wroblewski Andrzej Kajetan, Historia fizyki: od czasow najdawniejszych do wspołczesności, Warszawa 2006.

Wroblewski Andrzej Kajetan, Prawda i mity w fizyce, Warszawa 2011.

Wutstrack Christian, Historisch‑topographisch‑statistische Nachrichten von der Koniglich Westpreussischen See‑und Handels‑Stadt Danzig, Danzig 1807 (rękopis 1804).

Zuiden van Desire Samuel, Het testament en de inboedel van Daniel Gabriel Fahrenheit, „Oud‑Holland” 1913, Bd. 31.

Informacje

Informacje: Rocznik Gdański, 2021, LXXXI (81), s. 175 - 200

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Daniel Gabriel Fahrenheit, uczony i nauczyciel

Angielski:

Daniel Gabriel Fahrenheit: A scientist and propagator of science

Autorzy

Andrzej Januszajtis

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Andrzej Januszajtis (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 268

Liczba pobrań: 485

Pobierz xml