Mimesis i alegoria. O Abym Warburgu i Walterze Benjaminie
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEMimesis i alegoria. O Abym Warburgu i Walterze Benjaminie
Data publikacji: 12.10.2010
Przegląd Kulturoznawczy, 2010, Numer 2 (8), s. 54 - 74
Autorzy
Mimesis i alegoria. O Abym Warburgu i Walterze Benjaminie
Powszechnie uznaje się, że między myślą Aby’ego Warburga i Waltera Benjamina ist- nieją rozliczne powinowactwa. Obaj są zainteresowani pamięcią kulturową, ale analogię można zarysować także między metodą dialektyczną Benjamina a ikonologią Warburga, którą nazywał „ikonolgią interwału”l. Pod wieloma względami renesans zainteresowania Warburgiem można w istocie zawdzięczać wciąż rosnącej roli Benjamina jako krytyka kultury. Ujawnia się w tym pewien kontrast w odniesieniu do sytuacji sprzed siedemdzie- sięciu lat, kiedy Benjamin – dostrzegając brak możliwości realizacji tradycyjnej kariery akademickiej – szukał dojścia do wpływowego kręgu badaczy związanych z Kulturwissens- chaftliche Bibliothek Warburga. Motywacją zakończonych niepowodzeniem starań Benja- mina był nie tylko potencjał prywatnej instytucji, ale stanowiło ją również poczucie pew- nej wspólnoty celów. Podobieństwa między dwoma badaczami można nakreślić na wiele sposobów, zamierzam zatem skupić się na jednym wybranym aspekcie ich myśli: propo- nowanej przez obu autorów analizie nowoczesności, a zwłaszcza na roli pojęcia mimesis. Jak pokażę, ich ujęcia nowoczesności cechują znaczące podobieństwa, nie tylko tam, gdzie idzie o istotną ambiwalencję wobec „postępu” osiągniętego w tej epoce. W przypadku obu autorów źrodeł tych pokrewieństw można szukać w XIX-wiecznym zainteresowaniu teorią empatii i mimetyzmem. Rozpocznę zatem od tego zagadnienia, by w następnej kolejności przyjrzeć się roli, jaką odgrywa ono u Warburga i Benjamina.
Assmann A., Harth D,m Mnemosyne. Formen und Funktionen der kulturellen Erinnerung, Frankfurt a. M. 1991.
Assmann J., „Collective Memory and Cultural Identity” [w:] New German Critique, Vol. 65 (1995).
Assmann J., Das kulturelle Gedächtnis. Schrift, Erinnerung und politische Identität in frühen Hochkulturen, Monachium 1997.
Baudelaire Ch., Les Fleurs du Mal, Paris 1972.
Bauerle D., Gespenstergeschichten fur ganz Erwachsene, Münster 1988.
Benjamin W., „Central Park”, przeł. L. Spencer[w:] New German Critique, vol. 34 (1985).
Benjamin W., „On the Mimetic Faculty” [w: tegoż, One Way Street and Other Writings, przeł. E. Jephcott, K. Shorter, Londyn 1979, s. 160-163; tegoż, „Doctrine of the Similar” [w:] New German Critique, Vol. 17 (1979), s. 65-69.
Benjamin W., Charles Baudelaire. A Lyric Poet in the era of High Capitalism, przeł. H. Zohn, Londyn 1983.
Benjamin W., Gesammelte Schriften, Frankfurt a.M., 1972-1989, Vol. V.
Benjamin W., Selected Writings, Cambridge i Londyn 1996, Vol I: 1913-1926, s. 62-74.
Benjamin W., The Origin of the German Tragic Drama, przeł. J. Osborne, Londyn 1977.
Burke P., „Aby Warburg as Historical Anthropologist” [w:] red. H. Bredekamp i in., Aby Warburg. Akten des Internationalen Symposions Hamburg 1990, Weinheim 1991.
Douglas M., Purity and Danger, Londyn 1966.
Frazer J., The Golden Bough, Londyn 1993, s. 11 [cyt. Za J. Frazer, Złota gałąź, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1965.
Genette G., Mimologics, przeł. T. Morgan, Lincoln 1995.
Gombrich E., Aby Warburg. An Intellectual Biography, Oxford 1986, s. 214-215 i tegoż, „Aby Warburg und der Evolutionismus des 19. Jahrhunderts” [w:] red. R. Gallitz i B. Reimers, Aby M. Warburg. „Ekstatische Nymphe (…) trauender Flussgott”. Porträt eines Geleherten, Hamburg 1995.
Honneth A,, „A Communicative Disclosure of the Past: On the Relation between Anthropology and Philosophy of History in Walter Benjamin” [w:] New Formations, vol. 20 (1993).
Kraniauskas J., „Beware Mexican Ruins! >>One Way Street<< and the Colonial Unconscious” [w:] red. A. Benjamin, P. Osborne, Walter Benjamin's Philosophy. Destruction and Experience, Londyn 1994.
Lévy-Bruhl L., Les fonctions mentales dans les Sociétés inférieurs, Paris 1910, s. 76
Marks K., Engels F., „The Communist Manifesto” [w:] J. Elster, Karl Marx. A reader, Cambridge, 1986.
Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, Kęty 2003.
Semon R., Die Mneme als erhaltendes Prinzip im Wechsel des organischen Geschehens, Leipzig 1904.
Tambiah S., Magia, nauka, religia a zakres racjonalności, przeł. B. Hlebowicz, Kraków 2007.
Tylor E., Primitive Culture, Londyn 1871; H. Spencer, Principles of Sociology, Londyn 1904.
Tylor E., Researches into the Early History of Mankind, [1865] Londyn 1878.
Vignoli T., Mythus und Wissenschaft, eine Studie, Leipzig 1880.
Vischer R., „The Optical Sense of Form”, [w:] red. H. Mallgrave, E. Ikonomou, Empathy, Form and Space. Problems in German Aesthetics 1873-1893, Santa Monica 1994.
Warburg A,, „Dürer und die italienische Antike” [w:] tegoż, Ausgewählte Schriften und Würdigungen, Baden-Baden 1992, s. 125.
Warburg A,, „Italian Art and International Astrology in the Palazzo Schifanoja in Ferrara”, przeł. P. Wortsman [w:] red. G. Schiff, German Essays on Art History, Nowy Jork 1988, s. 252.
Warburg A., „Der Eintritt des antiksierenden Idealstils in die Malerei der Frührenaissance”, Warburg Archive, nr 88.1.
Warburg A., „Introduction to Mnemosyne” (szkic), Warburg Archive, Warburg Institute, Nr 102.1.2.
Warburg A., „Introduction to Mnemosyne”, Warburg Archive, nr 102.1.1.
Warburg A., „Valois Tapestries”, [w:] Warburg Archive, nr 96.3, „Conclusions”, s. 2
Warburg A., Schlagenritual. Ein Reisebericht, Berlin 1988; A. Warburg, Images from the Region of the Pueblo Indians of North America, przeł. M. Steinberg, Ithaca 1995.
Winckelmann J., „Thoughts on the Imitation of the Painting and Sculpture of the Greeks”, [w:] red. H. Nisbet German Aesthetic and Literary Criticism: Winckelmann, Lessig, Hamann, Herder, Schiller, Goethe, Cambridge 1985.
Wölfflin H., „Prolegomena to a Psychology of Architecture, [w] H. Mallgrave, E. Ikonomu, Empathy, Form and Space. Problems in German Aesthetics 1873-1893, Santa Monica 1994.
Worringer W., Abstraktion und Einfülung, Monachium 1908.
Informacje: Przegląd Kulturoznawczy, 2010, Numer 2 (8), s. 54 - 74
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Mimesis i alegoria. O Abym Warburgu i Walterze Benjaminie
Mimesis i alegoria. O Abym Warburgu i Walterze Benjaminie
Publikacja: 12.10.2010
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 89
Liczba pobrań: 0