FAQ

Cieszyn cieszynianek – kulturowy obraz miasta w literackich narracjach jego mieszkanek: Edith Schmettan-Demel i Bronisławy Uher

Data publikacji: 20.12.2017

Przegląd Kulturoznawczy, 2017, Numer 4 (34), s. 468 - 490

https://doi.org/10.4467/20843860PK.17.032.8199

Autorzy

Grażyna Kubica
Instytut Socjologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków
, Polska
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Cieszyn cieszynianek – kulturowy obraz miasta w literackich narracjach jego mieszkanek: Edith Schmettan-Demel i Bronisławy Uher

Abstrakt

The Teschen of Teschen women – cultural image of the city in the literary narratives of its inhabitants: Edith Schmettan-Demel and Bronisława Uher

The capital of the Duchy of Teschen, a medieval city-castle, has always embodied the characteristics of diversity (in terms of ethnicity, religion, class and profession), as well as strong sense of citizenship of its inhabitants. Nowadays, researchers are often no longer able to analyse this phenomenon without falling into nationalist anachronism, usually referring to only one (Polish) tradition, which is in fact quite new, forgetting other ones (Jewish), deliberately omitting them (German), not recognizing their importance (Silesian), or exaggerating their historical significance (Czech). There is also lack of female perspective that would allow a more complete picture of the phenomena. The paper presents and analyses the women’s voice of two literary narratives about Teschen written by its inhabitants: the novel by Edith Schmettan-Demel Die Sieben Kinder des Pastors Kattenschlag [The Seven Children of Pastor Kattenschlag] of 1931 and the memuar written in Silesian Wokół Placu Kościelnego i Kościoła Jezusowego. Spóminki z młodości Bronisławy Uher [Around the Church Square and the Church of Jesus. Bronisława Uher’s Youth Memories], released in 2015. These two voices: of the forgotten Silesian-German novelist and of Silesian-Polish author, significantly testify to the pluralism and the specificity of the urban lifestyle as well as the modernization in the female version. The interpretative framework of this article is the perspective of classical urban sociology and anthropology, as well as feminist thought.

Bibliografia

Bondi L., Rose D., Constructing Gender, Constructing the Urban: A Review of the Anglo-­‑American Feminist Urban Geography, „Gender, Place, Culture” 2003, t. 10, nr 3.

Buzek A., Gustaw Henryk Kłapsia, w: Polski słownik biograficzny, t. 13, red. E. Rostworowski, PAU, Kraków 1967–1968.

Cinciała A., Dziennik 1846–1853, cz. 1, Książnica Cieszyńska, Cieszyn 2015.

Dzieje Cieszyna. Cieszyn od Wiosny Ludów do III Rzeczypospolitej, red. I. Panic, t. 3:Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych, Urząd Miejski, Wydział Promocji i Informacji, Cieszyn 2010.

Gmelch G., Zenner W., Urban Life: Readings in Urban Anthropology, Prospect Heights, Waveland 1995.

Hannerz U., Soulside: Inquiries into Ghetto Culture and Community, Columbia University Press, New York 1969.

Heimat, w: Encyklopedia Brockhausa, przeł. A. Zinserling, http://www.transodra-online.net/pl/node/1382 (dostęp: 14.07.2017).

hooks b., Margines jako miejsce radykalnego otwarcia, przeł. E. Domańska, „Literatura na Świecie” 2008, nr 1–2.

Kobiety i historia. Od niewidzialności do sprawczości, red. K. Bałżewska, D. Korczyńska-Partyka, A. Wódkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2015.

Kockel U., Re-visioning Europe: Frontiers, Place Identities and Journeys in Debatable Lands, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2010.

Kotula K., Na marginesie powieści „Die sieben Kinder des Pastors Kattenschlag. Schicksale einer alt-Österreichischen Familie”. Przez Edith Schmettan, „Poseł Ewangelicki”1935, nr 34–35.

Kubica G., Dzieje protestantyzmu na Śląsku Cieszyńskim (od czasów reformacji do okresu tolerancji) i jego rola kulturowa – szkic historyczno-antropologiczny, w: Transit umbra – lux permanet. Ewangelicy na Górnym Śląsku na przestrzeni wieków, Muzeum Górnośląskie, Bytom 2017.

Kubica G., Siostry Malinowskiego, czyli Kobiety nowoczesne na początku XX wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.

Kwaśny I., Ewangelickie nekropolie w Cieszynie, w: R. Czyż, W. Gojniczek, D. Spratek (red.), Trzysta lat tolerancji na Śląsku Cieszyńskim. W trzystulecie założenia kościoła Jezusowego w Cieszynie, Parafia Ewangelicko-Augsburska, Cieszyn 2010.

Low S., Introduction: Theorizing the City, w: S. Low (red.), Theorizing the City: The New Urban Anthropology Reader, Rutgers University Press, New Brunswick 1999.

Rybicki P., Społeczeństwo miejskie, PWN, Warszawa 1972.

Schmettan-Demel E., Demelgasse Nr. 6, przeł. J. Roik, „Beskiden Kalender” 1955.

Schmettan-Demel E., Die sieben Kinder des Pastors Kattenschlag, przeł. D. Smolorz, Beskindenland-Verlag, München 1959.

Scott J.W., Gender and Politics of History, Columbia University Press, New York 1999.

Senger Ch., kronika rodzinna, maszynopis w archiwum autorki.

Simmel G., Socjologia, przeł. M. Łukasiewicz, PWN, Warszawa 1975.

Sjöberg G., The Preindustrial City: Past and Present, Free Press, Glencoe 1960.

Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 3, red. J. Golec, S. Bojda, Cieszyn 1998.

Smith-Rosenberg C., The Female World of Love and Ritual: Relations between Women in Nineteenth-century America, „Signs” 1975, nr 1.

Spivak Ch.G., Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, przeł. E. Majewska, „Krytyka Polityczna” 2010, nr 24–25.

Stegner T., Bóg, protestantyzm, Polska. Biografia pastora Leopolda Marcina Otto, 1819–1882, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000.

Timm A.F., Sanborn J.A.,Gender, Sex and the Shaping of Modern Europe: A History from the French Revolution to the Present Day, Bloomsbury, London 2013.

Uher B., Wokół Placu Kościelnego i Kościoła Jezusowego. Spóminki z młodości Bronisławy Uher, oprac. Z. Wojtas, Ośrodek Wydawniczy „Augustana”, Cieszyn 2015.

Wallach Scott J., Gender and Politics of History, Columbia University Press, New York 1999.

Weber H.H., Die sieben Kinder des Pastors KattenschlagEin familienkundlicher Roman aus Osterreichisch Schlesien.Die Dichterin Edith Schmettan-Demel und ihre Ahnen, „Sudetendeutsche Familienforschung” 2011,Band XIII, Heft 2.

Wilson E., The Sphinx in the City: Urban Life, the Control of Disorder, and Women, University of California Press, Berkeley 1991.

Wirth L., Urbanism as a Way of Life, „The American Journal of Sociology” 1938, t. 44, nr 1.

Informacje

Informacje: Przegląd Kulturoznawczy, 2017, Numer 4 (34), s. 468 - 490

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Cieszyn cieszynianek – kulturowy obraz miasta w literackich narracjach jego mieszkanek: Edith Schmettan-Demel i Bronisławy Uher

Angielski:

The Teschen of Teschen women – cultural image of the city in the literary narratives of its inhabitants: Edith Schmettan-Demel and Bronisława Uher

Autorzy

Instytut Socjologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków
Polska

Publikacja: 20.12.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Grażyna Kubica (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski