W Poznaniu pod psem. Pierwsza wizyta Józefa Piłsudskiego w Poznaniu w listopadzie 1901 r.
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEW Poznaniu pod psem. Pierwsza wizyta Józefa Piłsudskiego w Poznaniu w listopadzie 1901 r.
Data publikacji: 21.03.2024
Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2023, Tom X, s. 61 - 82
https://doi.org/10.4467/2391-890XPAH.23.003.19242Autorzy
W Poznaniu pod psem. Pierwsza wizyta Józefa Piłsudskiego w Poznaniu w listopadzie 1901 r.
Celem artykułu jest przybliżenie okoliczności pierwszej, niemal całkowicie zapomnianej, wizyty Józefa Piłsudskiego w Poznaniu w 1901 r. Traktując jako punkt wyjścia ustalenia Grażyny Wyder, usiłowano uporządkować i doprecyzować dotychczasowy stan wiedzy. Zidentyfikowano miejsce pobytu towarzysza „Wiktora” w mieście, a także w szerszym kontekście zaprezentowano sylwetki jego gospodarzy — zaangażowanych w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej Jadwigę oraz Józefa Gulińskich. Drobny przyczynek do biografii Piłsudskiego wpisuje się w niełatwe relacje łączące go ze stolicą Wielkopolski.
Archiwalia
Archiwum Państwowe w Poznaniu
Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie
Opracowania
Adressbuch der Provinzional-Haupstadt Posen für das Jahr 1902, Posen 1902.
Becker W., Idkowiak F., Poznańscy saperzy 1919–1939, Poznań 2016.
Brożek L., Mondschein Józef Gabriel [w:] Polski słownik biograficzny, pod red. E. Rostworowskiego, Kraków 1976, t. 21, s. 645–646.
Cichoracki P., Legenda i polityka. Kształtowanie się wizerunku Marszałka Józefa Piłsudskiego w świadomości zbiorowej społeczeństwa polskiego w latach 1918–1939, Kraków 2005.
Dworecki Z., Poznańskie i Piłsudski, Poznań 2008.
Dwornicki P., Józef Piłsudski w Poznaniu (na podstawie relacji „Kuriera Poznańskiego”) [w:] Z dziejów prasy wielkopolskiej XIX–XX wieku, t. 1, pod red. M. Kosmana, Poznań 1994–1995, s. 81–100.
Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Kraków 2012.
Grzelczak P., Dmowski, Piłsudski et al. Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego w II Rzeczypospolitej, „Kronika Miasta Poznania” 2019, nr 1, s. 175–192.
Grzelczak P., „Dzień historyczny”. Wizyta marszałka Józefa Piłsudskiego w Koninie, Poznań–Warszawa 2021.
Grzelczak P., Schramm T., Ferdinand Foch w Poznaniu. W stulecie wizyty, Poznań 2023.
Gulińska J., Na przełomie (wspomnienia poznańskie z lat 1915–1919) [w:] Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910–1915. Służba ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, pod red. Z. Krzywickiej-Vauthier, Warszawa 2021, s. 538–545.
Gulińska Z., Wspomnienie o Marszałku, „Bluszcz” 1936, nr 19, s. 11.
Jędrzejewicz W., Józef Piłsudski 1867–1935. Życiorys, Łomianki, bdw.
Jędrzejewicz W., Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867–1935, t. 1, Warszawa 1998.
Jurek M., Towarzysz Wiktor w Poznaniu, „IKS. Poznański Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny” 2023, nr 11, s. 78–80.
Karwat J., Od idei do czynu. Myśl i organizacje niepodległościowe w Poznańskiem w latach 1887–1919, Poznań 2002.
Kijas A., Józef Piłsudski a Wielkopolska, „Przegląd Wielkopolski” 1991, nr 3–4, s. 15–19.
Kijas A., Wizyty Józefa Piłsudskiego w Poznaniu [w:] Wielkopolanie wobec wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920. Wybrane aspekty z perspektywy 90 lat, pod red. J. Karwata, Poznań 2011, s. 107–119.
Kloc K., Piłsudski. Studium fenomenu Komendanta, Kraków 2021.
Koło Mariackie. Tajny raport pruskiej policji z 1905 roku na temat konspiracji gimnazjalnej w Poznaniu, wstęp i opracowanie M. Jurek i T. Jurek, „Kronika Miasta Poznania” 2023, nr 3, s. 78–110.
Książkiewicz-Bartkowiak D., Mrugalska-Banaszak M., Bony, dzwony, betony. Poznań w latach 70. XX wieku, Poznań 2005.
List Józefa Piłsudskiego z Londynu 3 grudnia 1901 r. do Witolda Jodki-Narkiewicza we Lwowie [w:] J. Piłsudski, Pisma zbiorowe. Uzupełnienia, t. 2, pod red. A. Garlickiego i R. Świętka, Warszawa 1993, s. 89–90.
Mierzwa J., Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej, t. 2, Łomianki 2022.
Nowik G., Odrodzenie Rzeczypospolitej w myśli politycznej Józefa Piłsudskiego 1918–1922, cz. 2: Sprawy zagraniczne, Warszawa 2020.
Okulewicz P., Obóz sanacyjny w województwie poznańskim w latach 1926–1935, Poznań 2014.
Ostrowska-Kębłowska Z., Architektura i budownictwo w Poznaniu w latach 1780–1880, Poznań 2009.
Pacholczykowa A., Gulińska Jadwiga [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, pod red. F. Tycha, t. 2, Warszawa 1987, s. 426–427.
Pobóg-Malinowski W., Józef Piłsudski 1867–1914, Łomianki 2015.
Pobóg-Malinowski W., Józef Piłsudski 1901–1908. W ogniu rewolucji, Warszawa 1935.
Pobóg-Malinowski W., Leon Wasilewski. Szkic biograficzny, „Niepodległość” 1937, t. 16, s. 11–106.
Suleja W., Józef Piłsudski, Wrocław 2009.
Wasilewski L., Piłsudski, jakim Go znałem, Warszawa 2013.
Wasilewski L., Ze wspomnień (1899–1904), cz. 2, „Z Pola Walki” 1974, nr 4, s. 213–253.
Winnicka B., Guliński Józef [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, pod red. F. Tycha, t. 2, Warszawa 1987, s. 427–428.
Wojtkowiak Z., Napisy pamiątkowe miasta Poznania. Nowożytne tablice zewnętrzne połowa XIX – początek XXI wieku, Poznań 2004.
Wyder G., Wyklęta anarchistka — rzecz o socjalistce Jadwidze Gulińskiej w Poznaniu w początkach XX wieku, „Studia Zachodnie” 2012, nr 14, s. 57–74.
Z Józefem Piłsudskim przez ścianę Cytadeli. Jadwiga Gulińska — przyczynek źródłowy do działalności politycznej socjalistek w Wielkopolsce w początkach XX wieku, oprac. G. Wyder, Zielona Góra 2015.
Zieliński W., Polska Partia Socjalistyczna zaboru pruskiego 1890/1893–1914, Katowice 1982.
Informacje: Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2023, Tom X, s. 61 - 82
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
W Poznaniu pod psem. Pierwsza wizyta Józefa Piłsudskiego w Poznaniu w listopadzie 1901 r.
Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Poznaniu
Publikacja: 21.03.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 181
Liczba pobrań: 346