Zmiana systemu po II wojnie światowej związana była z pojawieniem się nowej filozofii kształcenia. Dla komunistycznej władzy najważniejszym celem było dostarczenie krajowi nowych, socjalistycznych i świadomych swej roli w przebudowie kadr. Kryteria polityczne były więc ważniejsze od merytorycznych. Założeniem politycznym było stworzenie nowej, robotniczo- -chłopskiej inteligencji, która rozumiałaby swą rolę w walce o socjalizm. By tego dokonać, należało zrewolucjonizować zasady naboru do szkół średnich i wyższych. O przyjęciu na studia nie miała więc decydować wiedza, ale zaangażowanie polityczne i społeczne. Należało też, i to akurat nie budziło wątpliwości, pozwolić młodzieży nadrobić zaległości wynikające z wojny. Konstruowane polityczne założenia nie we wszystkich przypadkach przełożyły się na praktykę działania. Mimo jednoznacznych wytycznych i kluczowej roli urzędów bezpieczeństwa w opiniowaniu kandydatów, skład socjalny studentów nie uległ radykalnej zmianie. Nie oznacza to, że polityka komunistów nie wyrządziła szkody części zdolnej młodzieży, której ze względów klasowych zamknięto możliwość zdobywania wyższego wykształcenia.

Systemic transformation following the Second World War brought a new philosophy of education. For the communist authorities, the most important goal was to provide the country with new, socialist workers, who were aware of their role in the process of reconstruction. Therefore, political criteria took precedence over any others. The political objective was to create a new “intelligentsia” comprising workers and peasants who would understand their role in the fight for socialism. In order to achieve that objective, rules of high school and college enrollment had to be revolutionized. Political and social engagement were to be the decisive factors in college admissions — not knowledge. Young people were also meant to be allowed to make up for the time lost because of the war — however, this particular demand does not raise any questions. Political objectives did not translate into practice in all cases. Despite clear guidelines and the key role of security offices when reviewing the candidates, the social composition of students did not change radically. This does not mean that the communist policy did not do any harm to some talented young people who were precluded from gaining college education for class reasons.