Archiwiści II Rzeczypospolitej w służbie państwa i społeczeństwa
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEArchiwiści II Rzeczypospolitej w służbie państwa i społeczeństwa
Data publikacji: 2019
Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2019, Tom VI, s. 97 - 111
https://doi.org/10.4467/2391-890XPAH.19.005.14934Autorzy
Archiwiści II Rzeczypospolitej w służbie państwa i społeczeństwa
Archiwiści okresu międzywojennego odegrali znaczącą rolę państwowotwórczą w procesie odbudowy polskiej państwowości. Swoją działalność na rzecz odradzającego się państwa rozpoczęli już w trakcie I wojny światowej, zapobiegając niszczeniu i wywożeniu archiwaliów za granicę i przygotowując pierwsze projekty regulacji normatywnych w odniesieniu do archiwów i służby archiwalnej. Po odzyskaniu niepodległości koncentrowali swój wysiłek na budowaniu scentralizowanej i sprawnie działającej sieci archiwalnej, zarówno w zakresie działań legislacyjnych, jak i organizatorskich, oraz na działaniach rewindykacyjnych. Prowadzili także szeroką działalność popularyzatorską, kształtując przez to świadomość narodową i postawy patriotyczne. Wielu archiwistów z tego okresu wniosło także znaczący wkład w rozwój badań naukowych, zarówno w zakresie historii, jak i archiwistyki.
Archivists in the Second Polish Republic at the service of the state and society
In the period of 1918–1939, archivists played an important role in the process of reconstructing the Polish statehood. They began their work for the rebirth of Poland as early as during the First World War, by preventing the destruction of archival materials and taking them abroad, and preparing the first drafts of normative regulations regarding archives and archival service. After Poland had regained independence, they focused on building a centralized and efficient network of archives. This involved work on legislation and organizational matters, as well as repossession actions. They also actively popularized the subject, thus shaping national awareness and patriotic attitudes. Many archivists from this period significantly contributed to the development of scientific research, both in the field of history and in archival studies.
Keywords: archives, archivists, function of archives, legislation, repossession, popularization, state, society, national heritage protection, national awareness
Materiały źródłowe
Archiwum Państwowe Poznań, Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn. 6.
Lietuvos Centrinis Valstybés Archyvas, Vilnius, Archiwum Państwowe w Wilnie. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Rzeczpospolita Polska, 1920–1939, zespół nr 286, sygn. 8.
„Dziennik Praw Państwa Polskiego” 1919, nr 14, poz. 182.
„Dziennik Ustaw” 1927, nr 115, poz. 980.
„Dziennik Ustaw” 1930, nr 80, poz. 629.
MSW, Okólnik nr 138, 6 VII 1929.
M. Motas, Pierwsze akty prawne o organizacji polskich archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami z 31 lipca 1818 r. i z 7 lutego 1919 r., „Archeion” 1968, t. 50, s. 27–41.
R. Piechota, B. Jagiełło, M. Motas, Pierwsze protokoły Rady Archiwalnej, cz. I, Protokoły Rady Archiwalnej, cz. II, Regulaminy archiwalne, „Teki Archiwalne” 1971, t. 13, s. 103–193.
„Rocznik Polityczno-Gospodarczy” 1938.
Dział Urzędowy. Protokół posiedzeń VI-ej sesji Rady Archiwalnej w dn. 19 i 20 grudnia 1928 r., „Archeion” 1929, t. 5, s. 1–27.
Dział urzędowy. Protokół posiedzeń VII-ej sesji Rady Archiwalnej w dn. 28 i 29 marca 1930 r., „Archeion” 1930, t. 8, s. 5–26.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1928. Rok 1929, red. W. Ł opaciński, „Archeion” 1930, t. 6–7, s. 11–153.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1930, red. W. Ł opaciński, „Archeion” 1931, t. 9, s. 30–115.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1931, red. W. Ł opaciński, „Archeion” 1931, t. 9, s. 1–115.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1932, oprac. W. Ł opaciński, „Archeion” 1933, t. 11, s. 97–147.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1931, oprac. W. Ł opaciński, „Archeion”1932, t. 10, s. 1–64.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Lata 1933 i 1934, oprac. A. R ybarski, „Archeion”1935, t. 13, s. 187–266.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1935, oprac. A. R ybarski, „Archeion” 1935,t. 14, s. 101–171.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1936, oprac. A. R ybarski, „Archeion” 1937–1938, t. 15, s. 154–202.
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych. Rok 1937, oprac. A. R ybarski, „Archeion”1938–1939, t. 16, s. 155–217.
Sprawozdanie z działalności WAP w roku 1935, „Archeion” 1936, t. 14, s. 85–101.
Sprawozdanie z działalności WAP w roku 1936, „Archeion” 1937–1938, t. 15, s. 141–154.
Sprawozdanie a działalności WAP w roku 1937, „Archeion” 1938–1939, t. 16, s. 133–155.
Opracowania
Barwiński E., O archiwa miejskie i gminne (koreferat), [w:] Pamiętnik VI Powszechnego ZjazduHistoryków Polskich, t. I, Lwów 1935, s. 432–438.
Biernat C., Zatarg gdańsko-niemiecki w latach 1919–1930 o profil Archiwum Gdańskiego, „Archeion”1968, t. 48, s. 85–97.
Biernat C., Spór archiwalny polsko-gdańsko-niemiecki w okresie międzywojennym 1919–1939, Warszawa1969.
Dragan M., Polsko-gdańsko-niemiecki spór archiwalny w okresie międzywojennym (1919–1939), „Archeion”1963, t. 39, s. 165–203.
Kaczmarczyk K., Archiwum Państwowe w Poznaniu w latach 1919–1926, „Archeion” 1928, t. 4,s. 145–146.
Kaczmarczyk K., Literatura archiwalna odrodzonej Polski (1918–1926), „Archeion” 1928, t. 3, s. 84–168.
Karwasińska J., La remise des archives dans les traites de l’Est Europeen, [w:] VIII-e CongresInternational des Sciences Historiques, V. I – Communication presentees, Zurich 1938.
Archiwum Akt Dawnych m. Łodzi w r. 1926, „Archeion” 1928, t. 2, s. 178–182.
Archiwum Akt Dawnych m. Pabianic, „Archeion” 1928, t. 2, s. 182–184.
Kieniewicz S., Archiwum Skarbowe w Warszawie, [w:] Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresierękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 2, Archiwa porozbiorowe i najnowsze, Warszawa 1956, s. 17–71.
Konarski K., Dziesięciolecie kursów archiwalnych, „Archeion” 1935, t. 13, s. 183–187.
Konarski K., Ptaszycki S., Archiwa Państwowe na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, „Archeion” 1930, t. 6–7, s. 1–22.
Kronika. Archiwum Oświecenia Publicznego w Warszawie w latach 1915–1926, „Archeion” 1928, t. 2, s. 166–177.
Kronika. Archiwum Wojskowe w Warszawie w latach 1919–1926, „Archeion” 1927, t. 4, s. 173–178.
Kronika. Archiwum Państwowe w Wilnie w latach 1919–1926, „Archeion” 1928, t. 4, s. 161–173.
Kronika. Archiwum Główne w Warszawie. Lata 1915–1926, „Archeion” 1928, t. 4, s. 130–147.
Librowski S., Stan i potrzeby archiwów kościelnych oraz program pracy na najbliższy okres, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1959, t. 1, z. 1, s. 20–33.
Librowski S., Dotychczasowe osiągnięcia w dziedzinie reformy organizacji archiwów kościelnych w Polsce, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1961, t. 3, z. 1–2, s. 3–24.
Mamczak-Gadkowska I., Józef Paczkowski i jego wkład w budowę polskiej służby archiwalnej, Warszawa–Łódź 1990.
Mamczak-Gadkowska I., Archiwa państwowe w II Rzeczypospolitej, Poznań 2006.
Paczkowski J., La remise des actes en connexion les changements de frontieres les Etatas, [w:] La Pologne au V-e Congres International des Sciences Historiques Bruxelles 1923, Warszawa 1924, s. 199–211.
Radtke I., Dzieje Archiwum Państwowego w Poznaniu (1869–1999), „Poznański Rocznik Archiwalno-Historyczny” 1999/2000, r. VI/VII, s. 31–32.
Robótka H., Archiwa państwowe i reforma biurowości w Polsce międzywojennej, „Archeion” 1994, t. 93, s. 83–97.
Robótka H., Kancelaria urzędów administracji państwowej II Rzeczypospolitej. (Procesy aktotwórcze), Toruń 1993.
Ryszewski B., O badaniach i dorobku archiwistyki polskiej z lat 1918–1939, „Acta Universitatis Nicolai Copernici” 1984, Historia – XIX, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 47, s. 173–205.
Siemieński J., Respect des Fonds. Application international, [w:] VIII-e Congres International des Sciences Historiques, V. I – Communication presentees, Zurich 1938.
Stojanowski J., Archiwum Akt Nowych w Warszawie, [w:] Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 2, Archiwa porozbiorowe i najnowsze, Warszawa 1956, s. 235–357.
Informacje: Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2019, Tom VI, s. 97 - 111
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Archiwiści II Rzeczypospolitej w służbie państwa i społeczeństwa
Archivists in the Second Polish Republic at the service of the state and society
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Publikacja: 2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 454
Liczba pobrań: 915