FAQ
Logo Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Pobyt Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w Kaliszu w dniu 15 maja 1921 r. w świetle publikacji „Gazety Kaliskiej” – materiały źródłowe

Data publikacji: 27.11.2024

Polonia Maior Orientalis, 2024, XI, s. 317 - 353

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.24.015.20309

Autorzy

Jarosław Durka
Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-2535-7842 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Pobyt Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w Kaliszu w dniu 15 maja 1921 r. w świetle publikacji „Gazety Kaliskiej” – materiały źródłowe

Abstrakt

Artykuł przedstawia opracowane materiały źródłowe dotyczące wizyty Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w Kaliszu w dniu 15 maja 1921 r. Są to ogłoszenia i relacje prasowe z „Gazety Kaliskiej”. Są cennym źródłem historycznym, gdyż w szczegółach przedstawiają przebieg wizyty Marszałka, a także przedstawiają osoby zaangażowane w organizację i przebieg uroczystości. Głównym powodem przyjazdu Piłsudskiego było wręczenie sztandaru 29 Pułkowi Strzelców Kaniowskich i odznaczenie żołnierzy. Naczelnik Państwa spotkał się również z władzami Kalisza i lokalnymi działaczami społecznym, wśród których znaleźli się przedstawiciele życia gospodarczego w mieście i w okolicach. W opracowaniu przybliżono dane biograficzne poszczególnych osób, bardziej lub dotąd już całkiem zapomnianych. Do sporządzenia niektórych notek biograficznych w przypisach wykorzystano materiały archiwalne.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła:

Archiwum Państwowe w Kaliszu, Księgi ludności stałej, rejestry mieszkańców i księgi kontroli ruchu powiatu kaliskiego

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, Ukraińska Misja Wojskowa w Polsce

Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych

Źródła drukowane:

25-lecie Stowarzyszenia Rzemieślników Chrześcijan pod wezw. św. Józefa w Kaliszu, Kalisz 1932

Kalendarz kaliski na rok 1914, Kalisz 1913

Komitet Obywatelski Miasta Warszawy. Sprawozdanie sierpień-grudzień 1915, Warszawa 1917

Księga adresowa Królestwa Polskiego na rok 1910, Warszawa 1910

Pamiętnik Komisji Ratowania Dzieci. Warszawa 1916-1921, Warszawa 1921

XXXV Sprawozdanie Wydziału Głównego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie za rok administracyjny 1911, Lwów 1912

Dzienniki, wspomnienia:

Bliziński W. (2003), Wspomnienia z mojego życia i pracy, oprac. G. Waliś, Kalisz

Dąbrowska M. (1998), Dzienniki 1914-1945, T. I, wybór, wstęp i przypisy T. Drewnowski, Warszawa

Jałowiecki M. (2021), Na skraju imperium i inne wspomnienia, Warszawa

Michalski J. (1922), Wyjaśnienie broszury „Z czasów mojej prezydentury”, Kalisz

Prasa:

„Dziennik Rozkazów” – 1921

„Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych” – 1923

„Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego” – 1923

„Express Kaliski” – 1926, 1928, 1935

„Gazeta Kaliska” – 1921

„Gazeta Poranna 2 Grosze” – 1921

„Głos Koniński” – 1927

„Goniec Kaliski” – 1924

„Jeździec i Hodowca” – 1939

„Kolarz, Wioślarz i Łyżwiarz” – 1901

„Kurjer Łódzki” – 1921

„Kurjer Warszawski” – 1917, 1921, 1935

„Łódzki Dziennik Wojewódzki” – 1932

„Naród i Wojsko” – 1939

„Nowości Ilustrowane” – 1924

„Przegląd Wieczorny” – 1927

Opracowania:

Andrysiak E. (1998), Michalski Mieczysław, [w:] Szkoła kaliska. I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu. Nauczyciele i wychowankowie, red. K. Walczak, Kalisz

Andrysiak E., Walczak K. (2015), Kaliska Ochotnicza Straż Pożarna w latach międzywojennych, [w:] Ochotnicza Straż Pożarna w Kaliszu 1864-2014, red. T. Olejnik, K. Walczak, Kalisz

Banaszek K., Roman W., Sawicki Z. (2000), Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich, Warszawa

Bełdowski L. (1928), Zarys historji wojennej 29-go Pułku Strzelców Kaniowskich, Warszawa

Borowiak A. (1998), Motylewski Jan, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, T. I, red. H. Tadeusiewicz, Kalisz

Ceglarek M. (2021), Kapelani Wojska Polskiego z okresu wojny polsko-sowieckiej 1919-1921, Warszawa

Celer B. (2022), Śladami Wiłkomirskich. W poszukiwaniu spuścizny członków muzycznej rodziny – raport z projektu badawczego, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 22

Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego (2003), red. J. Tucholski, Warszawa

Chełkowska M. (1998), Oppeln-Bronikowski Leon, [w:] Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny. Część 4, red. T. Epsztein, Warszawa

Chlebba T., Splitt J.A. (2013), Kalisz między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918-1939, Łódź

Chodyła Z. (1983), Radwan Józef Wiktor, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa-Poznań

Cygan W.K. (2006), Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny, t. IV, Warszawa

Czy wiesz kto to jest? (1938), t. I i II, red. S. Łoza, Warszawa

Dolat J. (2007), Michalski Jan, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. III, red. D. Wańka, Kalisz

Durka J. (2023), Stefan Zakrzewski (1898-1934) – żołnierz Legionów Polskich i oficer zawodowy Wojska Polskiego, „Polonia Maior Orientalis”, t. X

Dymek P. (2013), 29 Pułk Strzelców Kaniowskich, Pruszków

Głębicka E. (2017), Maria Dąbrowska – Stanisław Stempowski. Z listów 1924-1939, „Pamiętnik Literacki”, nr 4

Gołdyn P. (2021), Ochotnicze straże pożarne powiatu konińskiego w latach 1921-1939. Studium historyczne na podstawie „Głosu Konińskiego”, Kalisz

Górny P.A. (2014), Przemysł starszy od miasta, Ozorków

Hordyński W. (1959-1969), Grąbczewski Wiktor, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, red. K. Lepszy, Wrocław-Kraków-Warszawa

Janczak J. (1977), Stosunki ludnościowe, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań

Jarno W. (2009), Pokojowe dzieje 29 Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu w latach 1921-1939, „Rocznik Kaliski”, t. XXXV

Jarno W. (2001), Przygotowania Okręgu Generalnego Łódź do przejścia na organizację pokojową w 1921 r., „Acta Universitatis Lodziensis”, „Folia Historica” nr 71

Jarno W. (2004), Strzelcy Kaniowscy w latach 1919-1939, Warszawa

Jarno W. (2020), Zaciąg do armii ochotniczej w Okręgu Generalnym Wojska Polskiego nr IV Łódź latem 1920 roku, „Roczniki Humanistyczne”, t. LXVIII, z. 2

Jaroszewski J. (2023), Sport szkolny w Kaliszu do 1939 roku, „Polonia Maior Orientalis”, T. X

Jaroszewski J. (2023), Sport w Kaliszu w latach 1918-1939. Zarys problematyki, „Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe”, t. 6, nr 4

Jędrzejewicz W., Cisek J. (1998), Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935, t. II: 1918-1926, Warszawa

Kaczorowski W. (1998), Piestrzyński Eugeniusz, [w:] Szkoła kaliska. I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu. Nauczyciele i wychowankowie, red. K. Walczak, Kalisz

Kaliński J. (1999), Michalski Jan, [w:] Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Garlicki, Z. Landau, W. Roszkowski, P. Stawecki, J. Tomaszewski, Warszawa

Kępa Z., Prochowicz J. (2020), Arcybiskup Stanisław Gall. Pierwszy biskup polowy Wojska Polskiego, Warszawa

Kiermasz M. (2011), Rola przypadku w badaniach genealogicznych, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Genealogicznego KALISIA”

Kłysz E. (2007), Wiłkomirska Maria, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. III, red. D. Wańka, Kalisz

Kościelniak W. (2008), Leksykon kaliski, Kalisz

Kowalska S. (2012), Notariat miasta Kalisz w dobie dwudziestolecia międzywojennego (1918-1939), Poznań-Kalisz

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (1994), red. J.M. Majchrowski, Warszawa

Litwiński R. (2023), Antoni Kamieński (1878-1944), [w:] Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939, red. Z. Girzyński, J. Kłaczkow, W. Piasek, Warszawa

Łukomski G., Polak B., Suchcitz A. (1997), Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863-1864, 1914-1945, Koszalin

Majchrowski J.M. (1990), Ulubieniec cezara. Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Wrocław

Majewski P. (2009), Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, t. IV: M-P, red. G. Mazur, Warszawa

Małyszko S. (2000), Majątki wielkopolskie, t. VI: Powiat kaliski, Szreniawa

Małyszko S. (2012), Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu, Kalisz

Mazur G. (2012), Generał Mieczysław Smorawiński. Syn ziemi turkowskiej i kaliskiej, Turek Mierzwa J. (2018), Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej, t. I, Łomianki

Mierzwa J. (2022), Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej, t. II, Łomianki.

Mikołajczyk M. (2017), Cmentarz Parafialny w Kokaninie. Zarys biograficzno-historyczny, „Polonia Maior Orientalis”, t. IV

Miluśka-Stasiak J. (2023), Z dziejów Opatówka od czasów najdawniejszych do 1939 roku, Kalisz

Morawski W. (1998), Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku, Warszawa

Piber A. (1975), Michalski Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XX, red. E. Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk

Polak B. (1991), Kohutnicki Romuald, [w:] Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945, T. 2: (1914-1921), cz. 1, red. B. Polak, Koszalin. Polanowski E. (1979), W dawnym Kaliszu, Poznań

Przygodzki S. (2023), Szkoła Handlowa 1906-1917, [w:] Dzieje szkolnictwa handlowego i ekonomicznego w Kaliszu 1873-2023, red. E. Andrysiak, Kalisz

Pustuła Z. (1994), Schlösser Karol Ernest, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXV, red. H. Markiewicz, Warszawa-Kraków

Puś W. (1977), Ruch rewolucyjny, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań

Samójłło R. (1939-1946), Drzewiecki Piotr Stanisław (1865-1944), [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. V, red. W. Konopczyński, Kraków

Smogorzewska M. (1999), Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, T. I: A-D, red. A.K. Kunert, Warszawa

Splitt J.A. (1998), Szarras Mieczysław, [w:] Szkoła kaliska. I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu. Nauczyciele i wychowankowie, red. K. Walczak, Kalisz

Szajdak S. (2005), Polsko-ukraiński sojusz polityczno-wojskowy w 1920 roku, Warszawa

Szczepaniak M., Waliś G. (2020), Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów. Katalog wystawy, Kalisz

Szczepański B., Grzelka B. (2002), W okresie zaborów i walk o niepodległość (1793-1918), [w:] Dzieje Turku, red. E. Makowski, C. Łuczak, Poznań

Tabaka A. (2019), Siostry: Maria Gałczyńska (1857-1930) i Emilia Bohowiczowa jako animatorki życia kulturalnego i gospodarczego Kalisza na przełomie XIX i XX stulecia, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 19

Tomaszewicz A. (2010), Dobroczynność w guberni kaliskiej 1864-1914, Łódź

Walczak K., Andrysiak E., Obała E. (2014), Józef Radwan (1858-1936). Prawnik, wydawca i działacz społeczny, Kalisz

Walczak K. (1998), Rappak Stanisław, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. I, red. H. Tadeusiewicz, Kalisz

Walczak K. (2003), Wende Edward Henryk, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. II, red. D. Wańka, Kalisz

Waliś G. (2007), Bzowski Stanisław Gerwazy, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. III, red. D. Wańka, Kalisz

Waliś G. (2022), Jan Wyganowski 1904-1924, [w:] Notariusze kaliscy w latach 1808-1951, red. G. Schlender, Kalisz

Waliś G. (2019), Kaliska policja i policjanci w okresie II Rzeczypospolitej, Kalisz

Waliś G. (2007), Karśnicki Feliks, [w:] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej, t. III, red. D. Wańka, Kalisz

Waliś G. (2022), Stanisław Bzowski 1902-1933, [w:] Notariusze kaliscy w latach 1808-1951, red. G. Schlender, Kalisz

Waliś G. (2022), Władysław Bohowicz 1897-1914, [w:] Notariusze kaliscy w latach 1808-1951, red. G. Schlender, Kalisz

Walkusz J. (1999), Gall Stanisław, [w:] Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Garlicki, Z. Landau, W. Roszkowski, P. Stwecki, J. Tomaszewski, Warszawa

Wiśniewska M. (2015), Kobiety w systemie obronnym II Rzeczypospolitej w latach 1918-1939, Oświęcim

Wojtaszak A. (2012), Generalicja Wojska Polskiego 1918-1926, Warszawa

Wrotkowski H. (1977), Szkolnictwo i oświata, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań

Wrotkowski H. (1977), Wpływ rewolucji w Rosji na postawę kaliszan, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań

Netografia:

Androchowicz A., Pamięci Profesora Antoniego Pstrokońskiegohttp://www.archiwum.asnyk.kalisz.pl/Pstrokonski/PstrokonskiA.htm [dostęp 29.11.2023].

Andrysiak E., Młynarski Wincenty (1870-1932)http://www.infokalisz.internetdsl.pl/biograf/mlynarsk.htm [dostęp 20.11.2023].

Buncler Kazimierz ps. „Mik” [życiorys], maszynopis, https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/227191/edition/225967/content [dostęp 30.11.2023].

Cygan W., U boku Rosji. Służba duszpasterska polskich formacji wojskowych podczas I wojny światowejhttps://archiwum-ordynariat.wp.mil.pl/pl/378_12140.html [dostęp 5.12.2023].

Dyśko W., Uczniowie i wychowankowie Szkoły w walce o niepodległość 1914-1921http://2lo.kalisz.pl/joomla/index.php/en/?option=com_content&view=article&id=154:konkurs-matematyczny-meridian&catid=55:konkursyolimpiady&Itemid=80 [dostęp 20.11.2023].

Edmund Józefat Kurella, [w:] Wielka Genealogia Minakowskiegohttps://www.sejm-wielki.pl/b/sw.188864 [dostęp 30.11.2023].

Historia Pułku, http://roztoczanskakonna.pl/historia-pulku/ [dostęp 12.12.2023].

Ignacy Łaszczyński z Łaszczyna, [w:] M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu…https://www.sejm-wielki.pl/b/dw.47692 [dostęp 28.11.2023].

Jadwiga Stetkiewicz, [w:] Wielka Genealogia Minakowskiegohttps://www.sejm-wielki.pl/b/sw.188865 [dostęp 30.11.2023].

Kaliskie Towarzystwo Wioślarskie w latach 1907-1914http://www.infokalisz.internetdsl.pl/ktw/roz2.htm [dostęp 10.12.2023].

Kledecki Z., Szpital Świętej Trójcy w Kaliszuhttp://www.gulip.nazwa.pl/ktl_old_old_old/medycyna_kaliska/medkal10.htm [dostęp 20.11.2023].

Leon Henryk Dziewulskihttps://wielcy.pl/nekrologia/200828 [dostęp 29.12.2023].

Lisowska N., 615 lat Sulisławic [prezentacja multimedialna], https://slideplayer.pl/slide/12881494/ [dostęp 28.12.2023].

Maria Jadwiga Żywanowska (Chrystowska)https://www.geni.com/people/Maria-Żywanowska/6000000020990634414 [dostęp 30.11.2023].

Maślanka J., Dwór w Mieleszynie – pierwsi właściciele i współcześni potomkowiehttps://www.powiatowy.pl/wpprod/2012/08/dwor-w-mieleszynie-%E2%80%93-pierwsi-wlasciciele-i--wspolczesni-potomkowie/ [dostęp 30.11.2023].

Miluśka-Stasiak J., Biogram [Bronisława Jana Korejwo], http://www.archiwum.biblioteka.opatowek.pl/opatowianie/bronislaw-korejwo.html [dostęp 20.11.2023].

Mogiły.pl, Cmentarz Parafialny we Wróblewie, http://mogily.pl/wroblew/RadońskaAnnaMaria_1807560 [dostęp 20.11.2023].

Nekrologi warszawskie, http://www.nekrologi-baza.pl/zlista/250 [dostęp 30.11.2023].

Nekrologi warszawskie, http://www.nekrologi-baza.pl/zlista/26 [dostęp 30.11.2023].

Popowski S., Stanisław Prądzyńskihttp://ziemianskie-historie.dobrzyca-muzeum.pl/biogramy.php?ido=339 [dostęp 20.11.2023].

Prokopczyk K., Zapomniany bohater – Leon Bobicki – zamordowany przez oprawców niemieckich w nocy z 17 na 18 lutego 1943 r., Portal Warszawski, https://portalwarszawski.com.pl/2021/06/28/zapomniany-bohater-leon-bobicki/ [dostęp 30.11.2023].

Prosińska-Giersz J., Ze wspomnień mojej Matki, Haliny z Korejwów Prosińskiej, http://www.archiwum.biblioteka.opatowek.pl/opatowianie/bronislaw-korejwo.html [dostęp 20.11.2023].

Rodzina Wyczyńskich cz. 1https://powstancywielkopolscy.blogi.pl/wpis,rodzina-wyczynskich-cz-1.html [dostęp 20.11.2023].

Różalska M., Schlösser Nataliahttps://ozopedia.org/index.php?title=SchlÖsser_Natalia [dostęp 30.11.2023].

Sobolewski P., Wielkie pięknohttps://zyciekalisza.pl/artykul/wielkie-piekno/1256762#google_vignette [dostęp 20.11.2023].

Stadmüller E., Halina Maria Sutarzewicz w środowisku kaliskich działaczy oraz jej kontakty z literatami i badaczami literaturyhttps://kaliszaniepiszacy.blogspot.com/p/halina-maria-sutarzewicz-w-srodowisku.html [dostęp 30.11.2023].

Stanisława Katarzyna Prądzyńska, herbu Pomianhttps://www.geni.com/people/Stanisława-Prądzyńska-herbu-Pomian/6000000003081768296 [dostęp 20.11.2023].

Stefania Michałowska, [w:] M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiegohttps://www.sejm-wielki.pl/b/sw.14025 [dostęp 28.11.2023].

Szukała M., 80 lat temu zmarł Piotr Drzewiecki, pierwszy prezydent stolicy w niepodległej Polscehttps://dzieje.pl/wiadomosci/80-lat-temu-zmarl-piotr-drzewiecki-pierwszy-prezydent-stolicy-w-niepodleglej-polsce [dostęp 30.11.2023].

Średni i mały przemysł kaliski w II RP, https://inwestycje.kalisz.pl/viewtopic.php?t=1889 [dostęp 30.11.2023].

Tłokinia Kościelna – cmentarz rzymskokatolickihttps://szlachta.org.pl/szlacheckie-i-ziemianskie-groby/tlokinia-koscielna.html [dostęp 20.11.2023].

Wiktor Grąbczewski, [w:] Encyklopedia Teatru Polskiegohttps://encyklopediateatru.pl/osoby/77010/- [dostęp 29.11.2023].

Казнаков Николай Николаевич, http://pkk.memo.ru/page%202/KNIGA/Ka.html [dostęp 9.11.2023].

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2024, XI, s. 317 - 353

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Pobyt Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w Kaliszu w dniu 15 maja 1921 r. w świetle publikacji „Gazety Kaliskiej” – materiały źródłowe
Angielski: The Stay of the Chief of State Józef PiłSudski in Kalisz on 15 May 1921 in the Light of Texts Published by the 'Gazeta Kaliska' Newspaper – Source Materials

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2535-7842

Jarosław Durka
Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-2535-7842 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego
Polska

Publikacja: 27.11.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Jarosław Durka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski