Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu
Data publikacji: 2019
Polonia Maior Orientalis, 2019, VI, s. 35 - 49
https://doi.org/10.4467/27204006PMO.22.003.15846Autorzy
Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu
Początki aktywności fizycznej w Kaliszu miały charakter utylitarny, np. szkolenie strzeleckie członków Bractwa Kurkowego (Koła Rycerskiego) służyło przygotowaniom do obrony miasta. W szkołach za taką aktywność można uznać zanotowany już w średniowieczu zwyczaj wycieczek za miasto. W kolejnych latach systematyczne zajęcia z szermierki, musztry, tańca, a nawet pływania, odnajdujemy w programach Korpusu Kadetów w Kaliszu. Natomiast za pierwsze wydarzenie sportowe w tym mieście należy uznać długodystansowy bieg Hieronima Pawłowskiego w 1834 r., a sześć lat później również kobiety ‒ Karoliny Panekert. Rozwój zorganizowanego ruchu sportowego w Kaliszu zainicjowali na przełomie XIX i XX w. wielbiciele rowerów i powołali Kaliskie Towarzystwo Cyklistów (1892), za nimi wodniacy ‒ Kaliskie Towarzystwo Wioślarskie (1894). Następnie powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” (1906), Żydowski Klub Gimnastyczno- -Sportowy (1913) i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze w Kaliszu (1908).
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Bractwa strzeleckie miast województwa poznańskiego, sygn. 22, Liber Confraternitatis artis iaculatoria civitatis Sacrae Regiae Mtis Calissiensis, Protokolarz bractwa kurkowego 1672-1775.
Archiwum Państwowe w Kaliszu, Biblioteka, t. 1029: Elżbieta Prus, Początki i rozwój sportu kobiecego w Kaliszu 1880-1939.
Archiwum Kaliskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Kaliszu, I/34, 1995-07-24, kat. „A”, Referat na uroczyste Plenum Zarządu Głównego PTTK w dniu 4 grudnia 1982 roku na temat: 75-lecie PTK na ziemi kaliskiej, s. 2.
„Kalisia Nowa”
„Kaliszanin”
„Ziemia Kaliska”
„Ziemia”
Babiak K., Heize J. (1979)., Kultura fizyczna i turystyka, [w:] Dorobek i perspektywy województwa kaliskiego, red. J. Babiak, Kalisz.
Biderman E., Heinze J. (1979), Turystyka i rekreacja, [w:] Województwo kaliskie, red. S. Zajchowska, Poznań.
Dąbrowski K. (1956), Kalisz w starożytności, [w:] K. Dąbrowski, T. Uzdowska, M. Młynarska, Kalisz w starożytności i w średniowieczu, Warszawa-Wrocław.
Elegańczyk S. (1974), Pięćdziesięciolecie Klubu Sportowego „Prosna”, „Rocznik Kaliski”, t. VII.
Encyklopedia popularna PWN (1996), Warszawa.
Gaj J. (2008), Dzieje turystyki w Polsce, Warszawa.
Gaj J., Hądzelek K. (1997), Dzieje kultury fizycznej w Polsce, Poznań.
Gaj J.(1964), Praca sportowa RKS TUR Kalisz, [w:] Sport Robotniczy 1918-1939, t. II, Warszawa.
Gąsiorowski A.(1972), Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386-1434, Warszawa.
Gola J.( 1995), Wysokie, średnie. Szkice do historii kultury fizycznej i sportu kaliskiego 1945-1990, Kalisz.
Grabowski H. (1999), Teoria fizycznej edukacji, Warszawa.
Hądzelek K. (1993), Wkład Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”w rozwój kultury fizycznej w Polsce w okresie do 1914 roku, „Wychowanie Fizyczne i Sport”, nr 4.
Jakubiak T. (1986), Kurkowe Bractwa Strzeleckie w Wielkopolsce, Poznań.
Janiak A. (2011), Rozwój lekkoatletyki na Ziemi Kaliskiej w latach 1919-2008, t. I-II, Gorzów Wlkp.
Jaroszewski J. (2010), DziałalnośćPolskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Ziemi Kaliskiej w latach 1951-1990, [w:] Wybrane aspekty kultury fizycznej w badaniach naukowych, red. J. Kwieciński, M. Tomczak, Konin.
Jaroszewski J. (2008), Kultura fizyczna na Ziemi Kaliskiej w latach 1892-1998, praca doktorska, AWF w Poznaniu, Poznań.
Jaroszewski J. (2012), Kultura fizyczna na Ziemi Kaliskiej w latach 1945-1998, Konin.
Jaroszewski J. (2011), Kultura fizyczna w organizacjach młodzieżowych w powiecie kaliskim w latach 1918-1939, [w:] Z dziejów kultury fizycznej Polski oraz wybranych regionów i mniejszości narodowych, red. J. Dżereń, Płock.
Jaroszewski J. (2010), Outline of the history of tourism and sightseeing in Kalisz to 1939, [w:] From the history of the tourism movement in Poland between 1886 and 2009, red. R. Urban, Gorzów Wlkp.
Jaroszewski J. (2006), Polski ruch sportowy w powiecie kaliskim w latach 1918-1939, [w:] Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce, red. L. Nowak, Gorzów Wlkp.
Jaroszewski J. (2012), Sport kobiet w Kaliszu do 1939 roku, [w:] Kultura fizyczna w czasach zaborów i w Drugiej Rzeczypospolitej, red. R. Urban, L. Nowak, A. Kowalczyk, Gorzów Wlkp.
Jaroszewski J. (2007), Sport w Kaliszu w latach 1945-1975, [w:] Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce, red. L. Nowak, Gorzów Wlkp.
Jaroszewski J. (2010), Wychowanie fizyczne, higiena i sport szkolny w szkołach kaliskich w latach 1918-193, [w:] Rola elit społecznych w ochronie dziedzictwa kulturowego w społecznościach lokalnych, red. S. Kowalska, Poznań-Kalisz.
Jaroszewski J. (2011), Z nieznanych kart kultury fizycznej w Szczypiornie, [w:] Humanistyczne i społeczne aspekty kultury fizycznej w badaniach naukowych, red. J. Kwieciński, M. Tomczak, Konin.
Jaroszewski J. (2007), Żydowski ruch sportowy w powiecie kaliskim w latach 1918-1939, [w:] Z dziejów kultury fizycznej mniejszości narodowych w Polsce w XX w. red. T. Jurek, Gorzów Wlkp.
Kolberg O. (1875), Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”, t. XXXIII: Kaliskie, t. XLVI: Kaliskie i Sieradzkie, Kraków.
Kopaliński W. (1987), Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa.
Krokos T. (1994/95), Sto lat Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, „Rocznik Kaliski”, t. XXV.
Kubiak K. (2008), Zarys historii szkolnictwa kaliskiego, [w:] Szkolnictwo ziemi kaliskiej w materiałach Archiwum Państwowego w Kaliszu, Kalisz.
Kulczycki Z. (1970), Zarys historii turystyki w Polsce. Warszawa.
Kunicki B. (1973), Siedemdziesiąt pięćlat Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, „Rocznik Kaliski”, t. VI.
Lipoński W. (2001), Encyklopedia sportów świata, Poznań.
Liskowski W. (1982), Polskie Korpusy Kadetów, Warszawa.
Małaszek M. (2000), 75-lat Kaliskiego Klubu Sportowego (1), „Kalisia Nowa”, nr 3.
Neuls J. (1973), Szkoły kaliskie w XII i XVII w., „Rocznik Kaliski”, t. IV
Neuls-Korniszewska J. (1977), Szkolnictwo i oświata w latach 1793-1815, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.
Neuls-Korniszewska J. (1977), Szkolnictwo i oświata, drukarstwo w Kaliszu w wiekach XVI-XVIII, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.
O założeniu Szkoły Rycerskiej Kaliskiej (1816), Kalisz.
Ordyłowski M. (2004), Szkice z dziejów kultury fizycznej, Zielona Góra.
Pakerntreger A. (1988), Żydzi w Kaliszu w latach 1918-1939. Problemy polityczne i społeczne, Warszawa.
Polanowski E. (1977), Organizacja życia kulturalnego, literackiego i naukowego w Kaliszu do 1914 r. [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.
Polanowski E. (1979), W dawnym Kaliszu, Poznań.
Poznański K. (2002), Rola Warszawy w upowszechnianiu wychowania fizycznego i sportu w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Polska kultura fizyczna w czasach zaborów i drugiej Rzeczpospolitej, red. R. Wasztyl, Kraków.
Rabiega H. (1968), 60 lat krajoznawstwa w Kaliszu 1908-1968, Kalisz.
Rusiński W. (1983), Kalisz zarys dziejów, Poznań.
Rutkowski S. (1970), Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego, Warszawa.
Rynkowska A. (1977), Rozwój handlu i komunikacji, Kredyt w Kaliszu w latach 1815-1914, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.
Sobakiewicz E. (1982), PTK, PTT, PTTK. 75 lat działalności w województwie kaliskim, Kalisz.
Sobolewski P. (1982), Kim byłStefan Szolc-Rogoziński, Kalisz.
Sutarzewicz H. (1977), Asnyk, Konopnicka i Dąbrowska w Kaliszu, Warszawa.
Sutarzewicz H. (1977), Kalisz literacki, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.
Szczepański B. (1973), Rozwój usług produkcyjnych, [w:] Dzieje Wielkopolski lata 1793-1918, red. W. Jakóbczyk, Poznań.
Szkoła kaliska. Dzieje I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Asnyka w Kaliszu (1993), red. E. Polanowski, Kalisz.
Szymański L. (2002), Koncepcja władz carskich i społeczeństwa polskiego w zakresie higieny i wychowania fizycznego i ich realizacja w szkolnictwie Królestwa Polskiego 1815-1915, [w:] Polska kultura fizyczna w czasach zaborów i Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa
Szymański P. (2004), Z falami Prosny. Szkic monograficzny z okazji 110-lecia Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, Kalisz.
Tuszyński B. (1986), Od Dynasów do Szurkowskiego, Warszawa.
Vedmon L. de, Graeve S. (1912), Przewodnik po guberni kaliskiej, Warszawa.
Wandowska J. (1977), Szkoły średnie, Okres 1864-1914. Szkolnictwo i oświata w Kaliszu w latach 1815-1914, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.
Włosiański S., Warda T. (1993), Kaliskie Bractwo Strzelców Kurkowych 1475, 1925, 1991, Kalisz.
Wojciechowski A. (1988), Rozwój wychowania fizycznego i sportu w Kaliszu do 1939 roku, praca magisterska, AWF, Wrocław.
Woźniak M. (1977), Dwadzieścia pięćlat Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajobrazowego w Kaliszu, „Rocznik Kaliski”, t. X.
Zieliński K. (1973), Dzieje Korpusu Kadetów w Kalisz 1807-1832, „Rocznik Kaliski”, t. VII.
Zmyślony A. (1994), 100-lecie Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego 1894-1994. Szkic monograficzny, Kalisz.
Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2019, VI, s. 35 - 49
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu
The pioneers of physical activity in Kalisz
Akademia Nauk Stosowanych w Koninie
Polska
Publikacja: 2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski