FAQ
Logo Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu

Data publikacji: 2019

Polonia Maior Orientalis, 2019, VI, s. 35 - 49

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.22.003.15846

Autorzy

Julian Jaroszewski
Akademia Nauk Stosowanych w Koninie
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0224-7475 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu

Abstrakt

Początki aktywności fizycznej w Kaliszu miały charakter utylitarny, np. szkolenie strzeleckie członków Bractwa Kurkowego (Koła Rycerskiego) służyło przygotowaniom do obrony miasta. W szkołach za taką aktywność można uznać zanotowany już w średniowieczu zwyczaj wycieczek za miasto. W kolejnych latach systematyczne zajęcia z szermierki, musztry, tańca, a nawet pływania, odnajdujemy w programach Korpusu Kadetów w Kaliszu. Natomiast za pierwsze wydarzenie sportowe w tym mieście należy uznać długodystansowy bieg Hieronima Pawłowskiego w 1834 r., a sześć lat później również kobiety ‒ Karoliny Panekert. Rozwój zorganizowanego ruchu sportowego w Kaliszu zainicjowali na przełomie XIX i XX w. wielbiciele rowerów i powołali Kaliskie Towarzystwo Cyklistów (1892), za nimi wodniacy ‒ Kaliskie Towarzystwo Wioślarskie (1894). Następnie powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” (1906), Żydowski Klub Gimnastyczno- -Sportowy (1913) i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze w Kaliszu (1908).

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła:

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Bractwa strzeleckie miast województwa poznańskiego, sygn. 22, Liber Confraternitatis artis iaculatoria civitatis Sacrae Regiae Mtis Calissiensis, Protokolarz bractwa kurkowego 1672-1775.

Archiwum Państwowe w Kaliszu, Biblioteka, t. 1029: Elżbieta Prus, Początki i rozwój sportu kobiecego w Kaliszu 1880-1939.

Archiwum Kaliskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Kaliszu, I/34, 1995-07-24, kat. „A”, Referat na uroczyste Plenum Zarządu Głównego PTTK w dniu 4 grudnia 1982 roku na temat: 75-lecie PTK na ziemi kaliskiej, s. 2.

Prasa:

„Kalisia Nowa”

„Kaliszanin”

„Ziemia Kaliska”

„Ziemia”

Opracowania:

Babiak K., Heize J. (1979)., Kultura fizyczna i turystyka, [w:] Dorobek i perspektywy województwa kaliskiego, red. J. Babiak, Kalisz.

Biderman E., Heinze J. (1979), Turystyka i rekreacja, [w:] Województwo kaliskie, red. S. Zajchowska, Poznań.

Dąbrowski K. (1956), Kalisz w starożytności, [w:] K. Dąbrowski, T. Uzdowska, M. Młynarska, Kalisz w starożytności i w średniowieczu, Warszawa-Wrocław.

Elegańczyk S. (1974), Pięćdziesięciolecie Klubu Sportowego Prosna, „Rocznik Kaliski”, t. VII.

Encyklopedia popularna PWN (1996), Warszawa.

Gaj J. (2008), Dzieje turystyki w Polsce, Warszawa.

Gaj J., Hądzelek K. (1997), Dzieje kultury fizycznej w Polsce, Poznań.

Gaj J.(1964), Praca sportowa RKS TUR Kalisz, [w:] Sport Robotniczy 1918-1939, t. II, Warszawa.

Gąsiorowski A.(1972), Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386-1434, Warszawa.

Gola J.( 1995), Wysokie, średnie. Szkice do historii kultury fizycznej i sportu kaliskiego 1945-1990, Kalisz.

Grabowski H. (1999), Teoria fizycznej edukacji, Warszawa.

Hądzelek K. (1993), Wkład Towarzystwa Gimnastycznego Sokół”w rozwój kultury fizycznej w Polsce w okresie do 1914 roku, „Wychowanie Fizyczne i Sport”, nr 4.

Jakubiak T. (1986), Kurkowe Bractwa Strzeleckie w Wielkopolsce, Poznań.

Janiak A. (2011), Rozwój lekkoatletyki na Ziemi Kaliskiej w latach 1919-2008, t. I-II, Gorzów Wlkp.

Jaroszewski J. (2010), DziałalnośćPolskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Ziemi Kaliskiej w latach 1951-1990, [w:] Wybrane aspekty kultury fizycznej w badaniach naukowych, red. J. Kwieciński, M. Tomczak, Konin.

Jaroszewski J. (2008), Kultura fizyczna na Ziemi Kaliskiej w latach 1892-1998, praca doktorska, AWF w Poznaniu, Poznań.

Jaroszewski J. (2012), Kultura fizyczna na Ziemi Kaliskiej w latach 1945-1998, Konin.

Jaroszewski J. (2011), Kultura fizyczna w organizacjach młodzieżowych w powiecie kaliskim w latach 1918-1939, [w:] Z dziejów kultury fizycznej Polski oraz wybranych regionów i mniejszości narodowych, red. J. Dżereń, Płock.

Jaroszewski J. (2010), Outline of the history of tourism and sightseeing in Kalisz to 1939, [w:] From the history of the tourism movement in Poland between 1886 and 2009, red. R. Urban, Gorzów Wlkp.

Jaroszewski J. (2006), Polski ruch sportowy w powiecie kaliskim w latach 1918-1939, [w:] Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce, red. L. Nowak, Gorzów Wlkp.

Jaroszewski J. (2012), Sport kobiet w Kaliszu do 1939 roku, [w:] Kultura fizyczna w czasach zaborów i w Drugiej Rzeczypospolitej, red. R. Urban, L. Nowak, A. Kowalczyk, Gorzów Wlkp.

Jaroszewski J. (2007), Sport w Kaliszu w latach 1945-1975, [w:] Z najnowszej historii kultury fizycznej w Polsce, red. L. Nowak, Gorzów Wlkp.

Jaroszewski J. (2010), Wychowanie fizyczne, higiena i sport szkolny w szkołach kaliskich w latach 1918-193, [w:] Rola elit społecznych w ochronie dziedzictwa kulturowego w społecznościach lokalnych, red. S. KowalskaPoznań-Kalisz.

Jaroszewski J. (2011), Z nieznanych kart kultury fizycznej w Szczypiornie, [w:]  Humanistyczne i społeczne aspekty kultury fizycznej w badaniach naukowych, red. J. Kwieciński, M. Tomczak, Konin.

Jaroszewski J. (2007), Żydowski ruch sportowy w powiecie kaliskim w latach 1918-1939, [w:] Z dziejów kultury fizycznej mniejszości narodowych w Polsce w XX w. red. T. Jurek, Gorzów Wlkp.

Kolberg O. (1875), Lud. Jego zwyczaje, sposóżycia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”, t. XXXIII: Kaliskie, t. XLVI: Kaliskie i Sieradzkie, Kraków.

Kopaliński W. (1987), Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa.

Krokos T. (1994/95), Sto lat Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, „Rocznik Kaliski”, t. XXV.

Kubiak K. (2008), Zarys historii szkolnictwa kaliskiego, [w:] Szkolnictwo ziemi kaliskiej w materiałach Archiwum Państwowego w Kaliszu, Kalisz.

Kulczycki Z. (1970), Zarys historii turystyki w Polsce. Warszawa.

Kunicki B. (1973), Siedemdziesiąt pięćlat Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, „Rocznik Kaliski”, t. VI.

Lipoński W. (2001), Encyklopedia sportóświata, Poznań.

Liskowski W. (1982), Polskie Korpusy Kadetów, Warszawa.

Małaszek M. (2000), 75-lat Kaliskiego Klubu Sportowego (1), „Kalisia Nowa”, nr 3.

Neuls J. (1973), Szkoły kaliskie w XII i XVII w., „Rocznik Kaliski”, t. IV

Neuls-Korniszewska J. (1977), Szkolnictwo i oświata w latach 1793-1815, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.

Neuls-Korniszewska J. (1977), Szkolnictwo i oświata, drukarstwo w Kaliszu w wiekach XVI-XVIII, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.

O założeniu Szkoły Rycerskiej Kaliskiej (1816), Kalisz.

Ordyłowski M. (2004), Szkice z dziejów kultury fizycznej, Zielona Góra.

Pakerntreger A. (1988), Żydzi w Kaliszu w latach 1918-1939. Problemy polityczne i społeczne, Warszawa.

Polanowski E. (1977), Organizacja życia kulturalnego, literackiego i naukowego w Kaliszu do 1914 r. [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.

Polanowski E. (1979), W dawnym Kaliszu, Poznań.

Poznański K. (2002), Rola Warszawy w upowszechnianiu wychowania fizycznego i sportu w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Polska kultura fizyczna w czasach zaborów i drugiej Rzeczpospolitej, red. R. Wasztyl, Kraków.

Rabiega H. (1968), 60 lat krajoznawstwa w Kaliszu 1908-1968, Kalisz.

Rusiński W. (1983), Kalisz zarys dziejów, Poznań.

Rutkowski S. (1970), Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego, Warszawa.

Rynkowska A. (1977), Rozwój handlu i komunikacji, Kredyt w Kaliszu w latach 1815-1914, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.

Sobakiewicz E. (1982), PTK, PTT, PTTK. 75 lat działalności w województwie kaliskim, Kalisz.

Sobolewski P. (1982), Kim byłStefan Szolc-Rogoziński, Kalisz.

Sutarzewicz H. (1977), Asnyk, Konopnicka i Dąbrowska w Kaliszu, Warszawa.

Sutarzewicz H. (1977), Kalisz literacki, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.

Szczepański B. (1973), Rozwój usług produkcyjnych, [w:] Dzieje Wielkopolski lata 1793-1918, red. W. Jakóbczyk, Poznań.

Szkoła kaliska. Dzieje I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Asnyka w Kaliszu (1993), red. E. Polanowski, Kalisz.

Szymański L. (2002), Koncepcja władz carskich i społeczeństwa polskiego w zakresie higieny i wychowania fizycznego i ich realizacja w szkolnictwie Królestwa Polskiego 1815-1915, [w:] Polska kultura fizyczna w czasach zaborów i Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa

Szymański P. (2004), Z falami Prosny. Szkic monograficzny z okazji 110-lecia Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego, Kalisz.

Tuszyński B. (1986), Od Dynasów do Szurkowskiego, Warszawa.

Vedmon L. de, Graeve S. (1912), Przewodnik po guberni kaliskiej, Warszawa.

Wandowska J. (1977), Szkołśrednie, Okres 1864-1914. Szkolnictwo i oświata w Kaliszu w latach 1815-1914, [w:] Dzieje Kalisza, red. W. Rusiński, Poznań.

Włosiański S., Warda T. (1993), Kaliskie Bractwo Strzelców Kurkowych 1475, 1925, 1991, Kalisz.

Wojciechowski A. (1988), Rozwój wychowania fizycznego i sportu w Kaliszu do 1939 roku, praca magisterska, AWF, Wrocław.

Woźniak M. (1977), Dwadzieścia pięćlat Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajobrazowego w Kaliszu, „Rocznik Kaliski”, t. X.

Zieliński K. (1973), Dzieje Korpusu Kadetów w Kalisz 1807-1832, „Rocznik Kaliski”, t. VII.

Zmyślony A. (1994), 100-lecie Kaliskiego Towarzystwa Wioślarskiego 1894-1994. Szkic monograficzny, Kalisz.

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2019, VI, s. 35 - 49

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu

Angielski:

The pioneers of physical activity in Kalisz

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-0224-7475

Julian Jaroszewski
Akademia Nauk Stosowanych w Koninie
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0224-7475 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Akademia Nauk Stosowanych w Koninie
Polska

Publikacja: 2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Julian Jaroszewski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 245

Liczba pobrań: 374

<p> Pionierzy aktywności fizycznej w Kaliszu</p>