Polityka językowa oraz kulturalna Islamskiej Republiki Iranu w Afganistanie i Tadżykistanie

Jakub G. Gajda

Tytuły

The cultural and linguistic policy of the Islamic Republic of Iran towards Afghanistan and Tajikistan

Abstrakt

The cultural and linguistic policy of the Islamic Republic of Iran towards Afghanistan and Tajikistan Afghanistan, Iran and Tajikistan share twenty five centuries of political history, although nowadays they retain three distinct national identities. All their roots are related to Iranian religions such as Zoroastrianism as well as Persian literature, poetry and the Iranian culture of the Achaemenian empires and their successors. Nowadays, the official languages of these countries remain closely related to one another. Iran has attempted to boost its influence in the regions of Middle East, South and Central Asia and seeks to use its cultural and linguistic affinity to forge relations with other Persian-speaking countries. This factor is no less important than the religious aspect – Shia Islam, which is considered to have been the most important determinant of Iran’s foreign policy since 1979. The International Celebrations of Nouruz played a very important role in the process of integration.. The Iranian New Year, for some time has even become an occasion for trilateral meetings between the leaders of the countries engaged in the Persian Speaking Union project. However, over the last few years the integration process has slowed down. Despite many similarities, the cultures of Iran, Afghanistan and Tajikistan are also different. The same can be said about the directions of foreign policies of these countries. Despite these facts, the shared cultural heritage and its usage by Iran is surely a topic worthy of inclusion in the discourse on the contemporary Iranian world.

Afganistan, Iran i Tadżykistan dzielą z sobą wiele wieków wspólnej historii, choć współcześnie stanowią trzy odrębne tożsamości państwowe. Korzenie ich państwowości związane są z irańską kulturą polityczną imperium Achemenidów, zaś źródeł ich tożsamości narodowej należy się dopatrywać w irańskiej religii – zaratusztrianizmie, perskiej literaturze i poezji. Również współczesne języki urzędowe trzech państw pozostają spokrewnione. Dążący do regionalnej potęgi Iran stara się wykorzystać pokrewieństwo w relacjach z Afganistanem i Tadżykistanem. Aspekt ten wydaje się nie mniej istotny od czynnika religijnego – szyizmu, który dominuje we wszystkich sferach życia w Iranie po 1979 roku. W procesie integracji istotna jest rola święta Nouruz. Irański nowy rok stał się okazją do spotkań liderów państw objętych projektem tak zwanej Unii Państw Perskojęzycznych. Wspólne dziedzictwo i jego wykorzystanie przez Iran pozostaje tematem wartym poruszenia w dyskursie o współczesnym świecie irańskim. Artykuł w sposób przekrojowy skupia się na okresie 1979–2014.

Słowa kluczowe

Iran, Afghanistan, Tajikistan, politics, culture, language

Iran, Afganistan, Tadżykistan, polityka, kultura, język

Bibliografia

1. Adinabay E., Changing Media and Politics in Tajikistan, University of Oxford 2013, [www 14].

2. Awady A., Saudi Arabia, Iran and the Conflict in Afghanistan [w:] Fundamentalism Reborn? Afghanistan and the Taliban, W. Maley, London 2001.

3. Bahman-Qadżar M. A., ایران و افغانستان از یگانگی تا تعیین مرزهای سیاسی Iran wa Afqanestan: Az jeganegi ta ta’jin-e marzha-je sijasi [Iran i Afganistan: Od jedności do ustalenia granic politycznych], Tehran 1384AP/2005.

4. Bailey H. W., Arya [w:] Encyclopaedia Iranica Online, [www 15].

5. Cummings M. C., Cultural Diplomacy and the United States Government: A Survey, Center for Arts and Culture, 2003.

6. Dawlat R., Szykwai Eron az muszkiloti taszkili TV-i forsizabonon Шикваи Эрон аз мушкилоти ташкили TV-и форсизабонон [Iran skarży się na problemy z tworzeniem perskojęzycznej telewizji], [www 12].

7. Dobbins J., Negotiating with Iran: Reflections from Personal Experience, „The Washington Quarterly”, 12/2010.

8. Gajda J., Afganistan – Iran – Tadżykistan. Relacje państw perskojęzycznych w 2010 roku [w:] Wschód i Zachód. Tolerancja i różnorodność, M. Woźniak, K. Zdulski (red.), Łódź 2013, s. 79–86.

9. Gajda S., Promocja języka i kultury polskiej a procesy uniwersalizacji i nacjonalizacji kulturowo-językowej w świecie [w:] Promocja języka i kultury polskiej w świecie, J. Mazur (red.), Lublin 1998.

10. General Assembly Recognizes 21 March as International Day of Nowruz, [www 11].

11. Hiro D., Iran: The Geopolitics of the Islamic Revolution [w:] Inside Central Asia. A Political and Cultural History of Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkey and Iran, New York 2009.

12. Hodgson M., The Venture of Islam. Conscience and History of a World Civilization (vol. II), Chicago 1974.

13. Iran Forges Closer Ties with Tajikistan, eurasianet.org, 24.01.2006, [www 09].

14. Iran, Afghanistan Underline Expansion of All-Out Ties, Fars News, 21.03.2016, [www 03].

15. Islamic Awakening Modeled on Iran Revolution, Press TV, 11.02.2012, [www 04]. PJAC New Series 5 (1/2017): 7–29 Gajda, Polityka językowa oraz kulturalna Islamskiej Republiki Iranu… 27

16. Johnston W., Iran’s Cultural Foreign Policy in Southern Asia and the Southern Caucasus since 1991, „Central Asia and the Caucasus”, 46, 4/2007.

17. KDAM: Dar Surija taqiban 300 nafar szarwandoni Todżikeston medżangand [W Syrii walczy trzystu obywateli Tadżykistanu], ASIA-Plus, 22.11.2014, [www 13].

18. Krasnowolska A., Historia Iranu, Wrocław 2010.

19. Marat E., Imagined Past, Uncertained Future – the Creation of National Ideologies in Kyrgyzstan and Tajikistan [w:] Problems of Post-comunism, Vol. 55, 1/2008.

20. Medrea S., Persian-Speaking Union created by Afghanistan, Iran, Tajikistan, [www 01].

21. Momin M., Sarvinozi S. R., Af-Taj 2013: Sound, lights, inaction!, Afghanistan- Today.org, 8.11.2013, [www 08].

22. Muhatir A., Afghanistan and Tadjikistan: Destablishing Factors for South and Central Asian Region, „Journal of International Affairs”, 3, 1/1998.

23. Niayesh U., Deputy Minister: Iran welcomes Persian-speaking countries’ union, Trend.az, 25.12.2013, [www 07].

24. Niechciał P., Tożsamość narodowa po tadżycku: Odtwarzanie koncepcji narodu i jego historii w przestrzeni publicznej Republiki Tadżykistanu, „Przegląd Orientalistyczny”, 1–2/2016, s. 169–182.

25. Perry J., Folklore of the Iranian Region, „Asian Folklore Studies”, 60, 2001.

26. de Planhol X., Iran: i. Lands of Iran [w:] Encyclopaedia Iranica Online, [www 10].

27. President Rouhani urges expansion of ties among Persian-speaking countries, IRNA, 02.09.2013, [www 06].

28. Rachmonow E., Tadżycy w zwierciadle historii [w:] Tadżykistan – historia, społeczeństwo, polityka, T. Bodio (red.), Warszawa 2002.

29. Rouhani congratulates regional Leaders on Nouruz, Mehr News Agency, 21.03.2015, [www 02].

30. Saikal A., Modern Afghanistan: A History of Struggle and Survival, London–New York 2004.

31. Schmitt R., Aryans [w:] Encyclopaedia Iranica Online, [www 16].

32. Składankowa M., Zrozumieć Iran, Warszawa 1996. PJAC New Series 5 (1/2017): 7–29

33. Tajikistan and Iran: Is Dushanbe Distancing Itself from Cultural Cousin?, eurasianet.org, 07.03.2011, [www 05].

34. Todżikon dar Qalamrawi Orijono [Tadżycy na terytorium Ariany], M. Szukurzoda (red.), Duszanbe 2009.

35. Yarshater E., Persia or Iran, „Iranian Studies” 22, 1/1989.

Wykorzystane źródła internetowe:

[www 01] http://www.cacianalyst.org/?q=node/4832 (dostęp: 14.12.2016)

[www 02] http://en.mehrnews.com/news/115318/Rouhani-congratulatesregional-leaders-on-Nowruz (dostęp: 18.12.2016)

[www 03] http://en.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13950102000035 (dostęp: 18.12.2016)

[www 04] http://www.presstv.com/detail/226172.html (dostęp: 17.12.2016)

[www 05] http://www.eurasianet.org/node/63021 (dostęp: 15.12.2016)

[www 06] http://en.irna.ir/News.aspx?Nid=2736193 (dostęp: 14.12.2016)

[www 07] http://en.trend.az/iran/2225157.html (dostęp: 14.12.2014)

[www 08] http://www.afghanistan-today.org/en/articles/60/552/ (dostęp:14.12.2016)

[www 09] http://www.eurasianet.org/departments/insight/articles/eav012506.shtml (dostęp: 26.02.2017)

[www 10] http://www.iranicaonline.org/articles/iran-i-lands-of-iran (dostęp: 29.01.2017)

[www 11] http://www.un.org/News/Press/docs/2010/ga10916.doc.htm (dostęp: 22.05.2016)

[www 12] http://www.ozodi.org/a/24180142.html (dostęp: 4.02.2017)

[www 13] http://news.tj/tj/news/tajikistan/security/20141122/kdam-darsuriya-ta-iban-300-nafar-sha-rvandoni-ikiston-me-angand (dostęp: 3.02.2017)

[www 14] https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/Changing%20media%20and%20politics%20in%20Tajikistan.pdf(dostęp: 26.02.2017)

[www 15] http://www.iranicaonline.org/articles/arya-an-ethnic-epithet(dostęp: 7.04.2017)

[www 16] http://www.iranicaonline.org/articles/aryans (dostęp: 7.04.2017)

Informacje

Informacje: The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 2017, 5 (1/2017), s. 7 - 29

DOI: https://doi.org/10.4467/24506249PJ.17.001.6808

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski:

The cultural and linguistic policy of the Islamic Republic of Iran towards Afghanistan and Tajikistan

Polski:

Polityka językowa oraz kulturalna Islamskiej Republiki Iranu w Afganistanie i Tadżykistanie

Autorzy

Jakub G. Gajda

Interdyscyplinarne Humanistyczne Studia Doktoranckie, Uniwersytet Łódzki, Łódź, Polska

Zakład Iranistyki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)

Publikacja: 21.06.2017

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Jakub G. Gajda (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1843

Liczba pobrań: 1667

<p> Polityka językowa oraz kulturalna Islamskiej Republiki Iranu w Afganistanie i Tadżykistanie</p>

Pobierz pełny tekst