Celem tekstu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy elementy właściwe dla sztuki krytycznej (np. przechwycenie, subwersja) mogą być wykorzystane w sztuce afirmatywnej wobec idei polskiej. Analizy i interpretacje prac Zbigniewa Warpechowskiego, The Krasnals, Jakuba Różalskiego, Ignacego Czwartosa, Adu Karczmarczyk, Jakuba Woynarowskiego, Jarosława Modzelewskiego w ramach akcji „Namalować katolicyzm od nowa”, które wykorzystują terminy wprowadzone przez Grzegorza Sztabińskiego (dreszcz transcendencji, margines transcendencji) potwierdzają możliwość wykorzystania narzędzi pozornie tylko krytycznych w sztuce afirmatywnej pielęgnującej margines idei polskiej.

The aim of the text is to explore whether elements typical of critical art (e.g., appropriation, subversion) can be utilized in art that affirms Polish ideas. The analysis and interpretation of works by Zbigniew Warpechowski, The Krasnals, Jakub Różalski, Ignacy Czwartos, Ada Karczmarczyk, Jakub Woynarowski, and Jarosław Modzelewski within the context of the initiative to “repaint Catholicism” using terms introduced by Grzegorz Sztabiński (such as “the shiver of transcendence” and “the margin of transcendence”) confirm the possibility of using tools that are seemingly only critical in affirmative art that nurtures the margins of Polish ideas.