FAQ

Pomniki Armii Radzieckiej w Bułgarii jako instrument w narodowej debacie nad historyczną pamięcią i zapomnieniem

Data publikacji: 09.11.2022

Kultura Słowian, 2022, Tom XVIII, s. 67 - 80

https://doi.org/10.4467/25439561KSR.22.005.16357

Autorzy

Kamen Rikev
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0002-6606-4731 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Pomniki Armii Radzieckiej w Bułgarii jako instrument w narodowej debacie nad historyczną pamięcią i zapomnieniem

Abstrakt

Artykuł przedstawia studium przypadku radzieckich pomników w Bułgarii jako źródła niedających się pogodzić podziałów społecznych. Krótki przegląd historii pomników oraz dyskusji po 1989 roku na temat ich ewentualnego demontażu prowadzą do wniosku, że (1) w trzeciej dekadzie XXI wieku nadal dzielą one społeczeństwo, co powoduje, że ich rola jako lieux de mémoire nadal nie jest możliwa; (2) argumenty „za” i „przeciw” pomnikom, wyrażone w latach 90., pozostają niezmienne; (3) koncentracja uwagi publicznej na pomniku w Sofii prowadzi do zapomnienia o innych podobnych pomnikach w kraju; (4) Ustawa uznająca reżim komunistyczny za zbrodniczy i inne akty państwowe nie mają wpływu na istnienie pomników, a jedynie nasilają ambiwalentne sygnały, jakie państwo wysyła swoim międzynarodowym partnerom. Autor artykułu dochodzi ostatecznie do wniosku, że dziś pomniki Armii Radzieckiej są nie tyle bodźcem do zrozumienia zbiorowych traum, ile impulsem do analizy bułgarskiej rusofilii.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Primary sources

Allen E., Is it a bird? Is it a plane? No, it’s Superman and friends... painted on Soviet war statue by the Banksy of Bulgaria. Available at: https://www.dailymail.co.uk/news/article-2004814 [accessed: 16.08.2022].

Alpha Research, Pametnitsite v Sofiia – prouchvane na obshtestvenite naglasi na stolichani [The Monuments in Sofia – a Study of the Public Attitudes of the Citizens of Sofia]. Available at: https://alpharesearch.bg/userfiles/file/0914_Monuments_report_PRESENTATION.pdf [accessed: 10.05.2022].

Avamov D., Izkustvo ili propaganda v bronz i kamak? Za pametnitsite na totalitarnata epoha, pametnitsi na unizhenieto [Art or Propaganda in Bronze and Stone? On the Monuments of the Totalitarian Era, Monuments of Humiliation], “Vek 21” [Century 21] 1992, no. 22-25.

BTV Novinite, “Za” i “protiv”: Tryabva li da bade premesten w muzey Pametnikat na savetskata armiya [Pros and Cons: Should the Monument to the Soviet Army be Moved to a Museum?]. Available at: https://btvnovinite.bg/preda vania/tazi-sutrin/za-i-protiv-trjabva-li-da-bade-premesten-v-muzej-pametnikat-na-savetskata-armija.html [accessed: 10.05.2022].

“Bulgaria On Air”, BSP sreshtu rusofobite: Shte otstoyavame zapazvaneto na Pametnika na Savetskata armiya [BSP against Russophobes: We Will Defend the Preservation of the Monument to the Soviet Army]. Available at: https://www.bgonair.bg/a/2-bulgaria/226569 [accessed: 10.05.2022].

Chekhova E., “Bolgarii russkiy soldat”. Prototip “Aleshi” prinyal pervyy boy pod Moskvoy [“Bulgaria’s Russian Soldier”. The Prototype of “Alyosha” Took the First Battle near Moscow], “Argumenty i Fakty” [Arguments and Facts], (24.04.2013), no. 17, p. 68.

Chrabota B., Symeon II: Musiałem sam się zdegradować [Simeon II: I Had to Demote Myself]. Available at: https://www.rp.pl/plus-minus/art35673951-symeon-ii [accessed: 01.05.2022].

“Darik News”, Orden “Lomonosov” za pazitelya na Pametnika na Savetskata armiya [The Lomonosov Order for the Guardian of the Soviet Army Monument]. Available at: https://dariknews.bg/novini/bylgariia-201118 [accessed: 10.05.2022].

Genov A., Pametnikat na savetskata armiya kato geopoliticheski instrument na Kremal [The Monument to the Soviet Army as a Geopolitical Tool of the Kremlin]. Available at: https://www.dnevnik.bg/2465452 [accessed: 10.05.2022].

Janchev P., Pametta za iztrivane [Memory to Delete]. Available at: https://www.marginalia.bg/analizi/pametta-za-iztrivane/ [accessed: 10.05.2022].

“Kapital”, Lyatnata bira-skara trayno prevze stolichnia Hide Park [The Summer Beer & Grill Permanently Invaded the Capital’s Hide Park]. Available at: https://www.capital.bg/politika_i_ikonomika/bulgaria/2001/07/28/210135 [accessed: 10.05.2022].

“Kapital”, Tryabva li pametnikat na savetskata armiya v Sofiya da bade demontiran? [Should the Monument to the Soviet Army in Sofia Be Dismantled?]. Available at: https://www2.capital.bg/1023419 [accessed: 10.05.2022].

“Lupa.bg”, Simeon II: Vnushavaha mi da butna Pametnika na savetskata armiya [Simeon II: They Told Me to Push the Monument to the Soviet Army]. Available at: https://lupa.bg/news/simeon-ii-vnushavaha-mi-da-butna-pametnikana-savetskata-armiya_23862news.html [accessed: 13.05.2022].

Melteva B., Nichiya zemya [No Man’s Land]. Available at: https://www.capital.bg/politika_i_ikonomika/obshtestvo/2008/10/17/567131 [accessed: 10.05.2022].

Nikolov T., Pamet i pametnitsi [Memory and Memorials]. Available at: https://kultura.bg/web/памет-и-паметници/ [accessed: 13.05.2022].

Papakochev G., Bitkata za simvolite na Balgaria [The Battle for the Symbols of Bulgaria]. Available at: https://www.dw.com/bg/a-18057871 [accessed: 10.05.2022].

Rosa B., Za poveche smisal [For More Meaning], “Kultura” [Culture] (1.07.2011), no. 25, p. 8.

Santova A., Balgaria i savetskite pametnitsi: mozhe da gi premahva i mesti, no ne iska [Bulgaria and the Soviet Monuments: It Can Dismantle and Move Them, but Does Not Want to]. Available at: https://www.capital.bg/4324929 [accessed: 10.05.2022].

Simov Y., “Za” i “protiv” Pametnika na Savetskata armiya [“For” and “against” the Monument to the Soviet Army]. Available at: https://bntnews.bg/bg/a/44582-za_i_protiv_pametnika_na_syvetskata_armija [accessed: 10.05.2022].

“Svobodna Evropa”, Koy mozhe da go demontira? Zashto Pametnikat na Savetskata armia zasega ostava [Who Can Dismantle It? Why the Monument to the Soviet Army Remains for Now]. Available at: https://www.svobodnaevropa.bg/a/31747746.html [accessed: 10.05.2022].

Secondary sources

Baeva I., Opiti za institutsionalizirane na antikomunizma v Balgariya sled 10 noemvri 1989 g. i tehnite rezultati [Attempts to Institutionalize Anti-Communism in Bulgaria after November 10, 1989 and Their Results], [in:] Антикомунизмът в постсоциалистическа България [Anti-Communism in Post-Socialist Bulgaria], V. Prodanov et al. (Eds.), Sofia, Bulgarian Agrarian-Industrial Union, 2018, pp. 137-158.

Belcheva I., State Commissions and Artistic Limits in 1950s Bulgaria: the Case of Lyubomir Dalchev, [in:] The State Artist in Romania and Eastern Europe. The Role of the Creative Unions, C. Preda (Ed.), Bucharest: Bucharest University Press, 2017, pp. 327-346.

Bellentani F., The Meanings of the Built Environment. A Semiotic and Geographical Approach to Monuments in the Post-Soviet Era, Berlin / Boston, De Gruyter Mouton, 2011, 188 pp. DOI 10.1515/9783110617276.

Drzewiecka Е., Rosja [Russia], [in:] Leksykon tradycji bułgarskiej [Lexicon of the Bulgarian Tradition], Szwat-Gyłybowa G. (Ed.), Warszawa, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2011, pp. 253-262.

Hristov I., Ruskite pametnitsi v Balgariya, izdignati v pamet na zaginalite po vreme na Osvoboditelnata voyna 1877-1878 g. [Russian Monuments in Bulgaria Erected in Memory of Those Killed during the Liberation War of 1877-1878], “Izvestiya na darzhavnite arhivi” [Notices of the State Archives] 1981, no. 42, pp. 59-114.

Ivanova R., “Vsichki zhabi sa zeleni, samo nashta e chervena” – grafitite varhu Pametnika na savetskata armiya i Mavzoleya [“All Frogs Are Green, Only Ours Is Red” – the Graphites on the Monument of the Soviet Army and the Mausoleum], “Balgarska etnologiya” [Bulgarian Ethnology] 1995, no. 1, pp. 71-89.

Kuczyńska-Zonik A., Dissonant Heritage. Soviet Monuments in Central and Eastern Europe, [in:] Historical Memory of Central and East European Communism, A. Mrozik, S. Holubec (Eds.), New York, Routledge, 2018, pp. 101-121.

Ochman E., Soviet War Memorials and the Re-construction of National and Local Identities in Post-Communist Poland, “Nationalities Papers” 2010, vol. 38, no. 4, pp. 509-530. DOI 10.1080/00905992.2010.482130.

Pashova A., Popova K., Piskova M., Angelova M., Muratova N., Vodenicharov P., “Battles in the Past” or “Battles for the Past”: Bulgarian National Models of Memory and Memory Policy, “Balkanistic Forum” 2013, no. 1, pp. 34-55.

Pashova A., Vodenicharov P., The First Russian Monuments in Bulgaria Devoted tо the Russo-Ottoman War of 1877-1878: Transformations of Memory, “Balkanistic Forum” 2014, no. 1-2-3, pp. 61-76.

Solak E., Znaki szczególne. Językowe i wokółjęzykowe problemy bułgarskiego Odrodzenia [Special Characters. Linguistic and Peri-Linguistic Problems of the Bulgarian Revival], Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, 356 pp.

Todorova M., Mavzoleyat na Georgi Dimitrov kato lieu de mémoire. Mezhdu izsledvaneto i spomena [The Mausoleum of Georgi Dimitrov as lieu de mémoire. Between Research and Memory], [in:] M. Todorova, Bulgaria, the Balkans, the World: Ideas, Processes, Events, Sofia, Prosveta, 2010, pp. 420-458.

Informacje

Informacje: Kultura Słowian, 2022, Tom XVIII, s. 67 - 80

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Pomniki Armii Radzieckiej w Bułgarii jako instrument w narodowej debacie nad historyczną pamięcią i zapomnieniem

Angielski:

The Monuments of the Soviet Army in Bulgaria as an Instrument in the National Debate on Historical Memory and Oblivion

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-6606-4731

Kamen Rikev
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0002-6606-4731 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin

Publikacja: 09.11.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Kamen Rikev (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski