Odmienne ukształtowanie cywilizacyjne Polski i Rosji stało się przedmiotem wielu opracowań. Mają one głównie charakter historyczny i sytuują się w obrębie historii politycznej oraz historii idei, bądź charakter kulturowy i wchodzą w obręb historii kultury czy historii literatury. Dominująca jest tendencja historyczna, która eksponuje ideowo-polityczny wymiar stosunków polsko-rosyjskich w kontekście religijnym. Zarówno w pierwszym, jak i drugim przypadku wykładnia antropologiczna traktowana jest marginalnie. Wykorzystanie jej sprowadza się do wskazania na opozycję między wyznacznikami cywilizacji łacińskiej – personalizmem i indywidualizmem – przenikającymi polonizm, a wspólnotowością prawosławia jako rosyjskiej „stałej danej”, determinanty cywilizacyjnej. Głębsze spojrzenie na różnice antagonizujące stosunki polsko-rosyjskie pozwala dostrzec płaszczyznę dialogu i spotkania, rysującą się w wymiarze antropologiczno-aksjologicznym. Jest to wymiar wartości chrześcijańskich wspólny dla ukształtowania cywilizacyjnego zarówno Polski, jak i Rosji. Na ich fundamencie możliwe jest budowanie płaszczyzny spotkania i dialogu – z poszanowaniem odrębności politycznej i cywilizacyjnej.

After the fall of communism and the collapse of the USSR, a new phase of Polish-Russian relations began. Rather than being bound by the ideals of a compromised communism, the two countries began to shape new, necessary relations based on universal values belonging to the spheres of civilization, politics, culture, and social life. These new ideas were a part of Christianity, whose foundation was based on human rights, and likewise the communication of partnered sovereign states. This is a realistic perspective of Polish-Russian relationships, where Poland respects these values, while Russia returns to them.