FAQ

Geografia średniowiecznej Słowiańszczyzny

Data publikacji: 23.12.2019

Kultura Słowian, 2019, Tom XV, s. 15 - 64

https://doi.org/10.4467/25439561KSR.19.001.11303

Autorzy

Mariusz Kowalski
Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Św. Jana 22, 31-018 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-3417-0369 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Geografia średniowiecznej Słowiańszczyzny

Abstrakt

W wyniku średniowiecznej ekspansji Słowianie zasiedlili 1/3 Europy. Geografia tego osadnictwa i jego politycznej organizacji jest dobrze rozpoznana dla czasów środkowego i późnego średniowiecza. Znacznie mniej wiadomo na temat pierwotnej ojczyzny Słowian, jak również przebiegu ich ekspansji we wczesnym średniowieczu. Jest to pożywka dla wielu, często wykluczających się, koncepcji. Rozwój poszczególnych dyscyplin badawczych (archeologia, językoznawstwo, genealogia genetyczna) przynosi jednak nowe możliwości poznawcze. Koncepcje allochtonistów i autochtonistów nie muszą być sprzeczne, lecz mogą przynosić uzupełniającą się wiedzę. Umieszczenie siedzib Prasłowian w dorzeczu Wisły i Odry wcale nie musi wykluczać ukształtowania podstaw słowiańskiego etosu w jego ostatecznej postaci w dorzeczach Prypeci, Bohu i Dniestru. Ta nowa jakość kulturowa mogła być jednak rozprzestrzeniania przy współudziale całej prasłowiańskiej ludności, a istotną rolę w tym procesie mogła również odegrać wtórna migracja niektórych plemion słowiańskich znad Dunaju.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Allentoft M. et al., Population genomics of Bronze Age Eurasia, “Nature” 2015, No. 522 (7555), pp. 167–172.

Anthony D.W, The Horse, the Wheel, and Language: How Bronze-Age riders from the Eurasian steppes shaped the modern world, Princeton, Princeton University Press, 2007.

Babik Z., Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny [The oldest naming layer in the Polish lands within the limits of early medieval Slavdom], Kraków, Universitas, 2001.

Babik Z., Wspólnota językowa prasłowiańska [The Prot-Slavic language community], [in:] S. Tabaczyński et al. (ed.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji  [Social past. An attempt to conceptualize], Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2012, pp. 838–851.

Baran V.D., Slavjane v seredine I tysjacheletija n.je. [Slavs in the middle of I millennium AD], [in:] V.D. Baran, B.A. Rybakov (ed.), Problemy jetnogeneza slavjan, Kiev, Naukova dumka, 1978, pp. 5–37.

Battaglia V. et al., Y-chromosomal evidence of the cultural diffusion of agriculture in Southeast Europe, “European Journal of Human Genetics” 2009, No. 17(6), pp. 820–830.

Blažek V., From August Schleicher to Sergei Starostin. On the development of the tree-diagram models of the Indo-European languages, “Journal of Indo-European Studies” 2007, No. 35(1), pp. 82–109.

Borowiec K., Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian. Czas przełomu [The canon of knowledge about the so-called Slavonic ethnogenesis. Breakthrough time], “Kwartalnik Językoznawczy” [“Linguistic Quarterly”] 2012, No. 1, pp. 1–37.

Bursche A., Wstęp. Barbarzyńskie tsunami [Introduction. Barbaric tsunami], [in:] A. Bursche et al. (ed.), Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły, [Barbaric Tsunami. Migration Period in the Odra and Vistula basin], Warszawa–Szczecin, Uniwersytet Warszawski, Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2017, pp. 7–15.

Curta F., The Making of the Slavs. History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500–700, Cambridge, Cambridge University Press, 2001.

Dulinicz M., Antropologia fizyczna, archeologia, etnogeneza Słowian [Physical anthropology, archeology, ethnogenesis of Slavs], “Archeologia Polski” [“Archeology of Poland”] 2008, No. 53, pp. 111–134.

Eberhardt P., Twórcy polskiej geopolityki [The creators of Polish geopolitics], Kraków, Arcana, 2006.

Farkas T., Surnames of Ethnonymic Origin in the Hungarian Language, [in:] O. Felecan (ed.), Name and Naming. Proceedings of the Second International Conference on Onomastics. Onomastics in Contemporary Public Space, Cluj-Napoca, Editura Mega – Editura Argonaut, 2013, pp. 504–517.

Farkas T., Surnames of Foreign Origin in a Language Contact Situation. The Reasons and Ways of Their Changes and Their Influence on the Surname Stock in Hungary, [in:] W. Ahrens et al. (ed.), Names in Multi-Lingual, Multi-Cultural and Multi-Ethnic Contact, Toronto, York University, 2009, pp. 365–374.

Fokt K., Śladami etnicznej stratygrafii, czyli u źródeł zachodniej połowy Słowiańszczyzny [In the footsteps of ethnic stratigraphy, that is at the source of the western half of Slavdom], [in:] M. Salamon i J. Strzelczyk (ed.), Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu [Wandering and ethnogenesis in ancient and medieval times], Kraków, Historia Iagellonica, 2010, pp. 269–289.

Gąssowski J., Dzieje i kultura dawnych Słowian, do X wieku [History and culture of the old Slavs, up to the tenth century], Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1964.

Godłowski K., Pierwotne siedziby Słowian: wybór pism [The original seats of the Slavs: selection of writings], M. Parczewski (ed.), Kraków, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000.

Gołąb Z., O pochodzeniu Słowian w świetle faktów językowych [On the origin of the Slavs in the light of linguistic facts], Kraków, Universitas, 2004.

Haak W. et al., Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe, “Nature” 2015, No. 522(7555), pp. 207–211.

Handschuh L. et al., W poszukiwaniu Piastów [In search of Piasts], „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” [“The Opole Studies in Administration and Law”] 2016, Vol. XIV, No. 4(2), pp. 63–77.

Hay M., Distribution of European Y-chromosome DNA (Y-DNA) haplogroups by country in percentage, 2017, https://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml [accessed: May 25, 2019].

Immel D.-U. et al., Y-chromosomal STR haplotype analysis reveals surname-associated strata in the East-German population, “European Journal of Human Genetics” 2006, No. 14, pp. 577–582.

Juras A., Etnogeneza Słowian w świetle badań kopalnego DNA [Ethnogenesis Slavs in the light of ancient DNA], PhD thesis, Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2012, https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/2702 [accessed: May 25, 2019].

Karachanak S. et al., Y-Chromosomal Haplogroups in Bulgarians, “Comptes Rendus de l’Académie Bulgare des Sciences” 2009, No. 62(3), pp. 393–400.

Karachanak S. et al., Y-chromosome diversity in modern Bulgarians: new clues about their ancestry, “PLOS One” 2013, No. 8(3), https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0056779 [accessed: May 25, 2019].

Kasperaviciūte D. et al., Y chromosome and mitochondrial DNA variation in Lithuanians, “Annals of Human Genetics” 2004, No. 68, pp. 438–452.

Kayser M. et al., Significant genetic differentiation between Poland and Germany follows present-day political borders, as revealed by Y-chromosome analysis, “Human Genetics” 2005, No. 117(5), pp. 428–443.

Kokowski A., Starożytna Polska. Od trzeciego stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności [Ancient Poland. From the third century before the birth of Christ to the end of antiquity], Warszawa, Wyd. Trio, 2005, p. 532.

Kolendo J., Wenetowie w Europie środkowej i wschodniej: lokalizacja i rzeczywistość etniczna [Wenets in Central and Eastern Europe: location and ethnic reality], „Przegląd Historyczny” [„Historical Review”] 1984, No. 75(4), pp. 637–653.

Kowalski M., Przedsionek Europy. Miejsce Polski w systemie geopolitycznym nowożytnej Europy [The vestibule of Europe. The place of Poland in the geopolitical system of modern Europe], [in:] P. Eberhardt (ed.), Studia nad geopolityką XX wieku [Studies on the 20th century geopolitics], “Prace Geograficzne” [”Geographical Studies”] 2013, No. 242, pp. 235–263.

Kurnatowska Z., Nowe spojrzenie na genezę ceramiki wczesnośredniowiecznej [A new look at the genesis of early medieval ceramics], „Archeologia Polski” „Archeology of Poland”] 2008, Vol. LIII, No. 1, pp. 73–80.

Kurnatowska Z., Słowianie Południowi [South Slavs], [in:] M. Salamon i J. Strzelczyk (ed.), Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu [Wandering and ethnogenesis in ancient and medieval times], Kraków, Historia Iagellonica, 2010, pp. 231–250.

Kurnatowska Z., Słowiańszczyzna południowa [Southern Slavs], Wrocław, Ossolineum, 1977.

Kushniarevich A. et al. Uniparental genetic heritage of Belarusians: encounter of rare Middle Eastern matrilineages with a Central European mitochondrial DNA pool, “PLOS One” 2013, No. 8, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0066499 [accessed: May 25, 2019].

Kushniarevich A. et al., Genetic Heritage of the Balto-Slavic Speaking Populations: A Synthesis of Autosomal, Mitochondrial and Y-Chromosomal Data, “PLOS One” 2015, No. 10 (9), https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0135820 [accessed: May 25, 2019].

Kushniarevich A., The Y chromosome R1A1A7 (M458) haplogroup of modern Belarusians and migrations of ancestors of Slavs on Belarus’ territory, “Russian Journal of Genetics: Applied Research” 2012, No. 2(2), pp. 114–121.

Łapiński Ł., R1a Clades, https://siliusradicum.pl/projekt-silesia/haplogrupy/haplogrupa-r1a/ [accessed: May 25, 2019].

Latałowa M., Przyrodnicze ślady przemian osadniczych między Odrą a Wisłą w I tysiącleciu po Chr. [Natural traces of settlement changes between the Odra and Vistula in the first millennium after Chr.], [in:] A. Bursche et al. (ed.), Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły [Barbaric Tsunami. Migration Period in the Odra and Vistula basin], Warszawa–Szczecin, Uniwersytet Warszawski, Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2017, pp. 17–23.

Lébedev G.S., Vernemsja k nachalu [Back to the beginning], “Znanie – sila” [“Knowledge – Power”] 1986, No. 10, pp. 17–19.

Leciejewicz L., Mały słownik kultury dawnych Słowian [A small dictionary of the culture of the old Slavs], Warszawa, Wiedza Powszechna, 1988.

Leciejewicz L., Słowianie Zachodni: z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy [Western Slavs: from the history of the creation of medieval Europe], Wrocław, Ossolineum, 1989.

Łowmiański H., Początki Polski [Beginnings of Poland], Warszawa, PWN, 1963.

Łowmiański H., Scytia [Scythia], [in:] Słownik starożytności słowiańskich [Dictionary of Slavic antiquities], Vol. V, Wrocław, Ossolineum, 1975, pp. 101–119.

Łowmiański H., Studia nad dziejami Słowiańszczyzny, Polski i Rusi w wiekach średnich [Studies on the history of Slavdom, Poland and Rus in the Middle Ages], Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewica w Poznaniu, 1986.

Luchinskij N.D. Tshineckij kul’turnyj krug v probleme jetnogeneza slavjan [Tshinets culture in the problem of ethnogenesis of the Slavs], „Vestnik Moskovskogo gosudarstvennogo oblastnogo universiteta” [“Bulletin of Moscow State Regional University”] 2018, No. 2, pp. 89–96.

Machinskij D.A., Kuleshov V.S., Severnye narody serediny IV – pervoj poloviny VI v. v “Getica” Iordana [Northern peoples of the middle IV – first half of the 6th century in Jordanes’ “Getica”], [in:] L. and G. Lebedev (ed.), Vos’mye chtenija pamjati Anny Machinskoj [The Eighth Readings in memory of Anna Machinskaya], 2004, pp. 26–72.

Majewicz A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie [Languages of the world and their classification], Warszawa, PWN, 1989.

Makiewicz T., W sprawie aktualnego stanu badań nad problemem kontynuacji kulturowej pomiędzy starożytnością a wczesnym średniowieczem w Polsce. Punkt widzenia autochtonisty [On the current state of research on the problem of cultural continuity between antiquity and the early Middle Ages in Poland. The point of view of an autochthonist], “Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim” [“Slavia Antiqua: yearbook dedicated to Slavic antiquities”] 2005, No. 46, pp. 9–38.

Maksimov E.V., Migracii v zhizni drevnih Slavjan [Migrations in the life of the ancient Slavs], [in:] Slavjane i Rus’ (V zarubezhnoj istoriografii) [Slavs and Rus (In foreign historiography)], Kiev, Naukova dumka, 1990, pp. 5–11.

Malaspina P. et al, Analysis of Y-chromosome variation in modern populations at the European-Asian border, [in:] Ancient Interactions: east and west in Eurasia, K. Boyle et al. (ed.), McDonald Institute for Archaeological Research Monographs, Cambridge University, 2003, pp. 309–313.

Mańczak W., Zagadnienie praojczyzny Słowian [The question of the forehomland of Slavs], “Przegląd Historyczny” [“Historical Review”] 2003, No. 94(1), pp. 77–81.

Matveev A.K., K probleme rasselenija letopisnoj meri (rus.) [To the problem of the settlement of the chronicle Merya (rus.)], “Izvestija Ural’skogo gosudarstvennogo universiteta” 1997, No.7, pp. 5–17.

Matveeva G.I., Nekotorye itogi izuchenija imen’kovskoj kul’tury [Some results of studying Imenkovskaya culture], [in:] Jetnogenez i jetnokul’turnye kontakty slavjan, Trudy VI Mezhdunarodnogo kongressa slavjanskoj arheologii [Ethnogenesis and ethnocultural contacts of the Slavs, Proceedings of the 6th International Congress of Slavic Archeology]. Vol. 3. Moskva, Nauka, 1997, pp. 206–217.

Matveeva G.I., Srednee Povolzh’e v IV–VII vv.: Imen’kovskaja kul’tura [Middle Volga region in IV–VII centuries: Imenkovskaya culture], Samara, Samarskij universitet, 2004.

Mielnik-Sikorska M. et al., Genetic data from Y chromosome STR and SNP loci in Ukrainian population, “Forensic Science International: Genetics” 2013, No. 7, pp. 200–203.

Mielnik-Sikorska M. et al., The History of Slavs Inferred from Complete Mitochondrial Genome Sequences, https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0054360 [accessed: May 25, 2019].

Moczulski L., Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni [Geopolitics. Power in time and space], Warszawa, Dom Wydawniczy Bellona, 1999.

Moszyński K., Badania nad pochodzeniem i pierwotną kulturą Słowian [Research on the origin and primary culture of Slavs], Vol. I, Kraków, PAU, 1925.

Moszyński K., Badania nad pochodzeniem i pierwotną kulturą Słowian [Research on the origin and primary culture of Slavs], „Rozprawy PAU” [Dissertations of the Polish Academy of Arts and Sciences], Vol. LXII, No. 2, Kraków 1925.

Moszyński K., Pierwotny zasiąg języka prasłowiańskiego [The original range of the Proto-Slavic language], Wrocław, Ossolineum, 1957.

Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej [Introduction to Slavic philology], Warszawa, PWN, 2006.

Mühle E., Die Slaven im Mittelalter [The Slavs in the Middle Ages], Berlin, De Gruyter, 2016.

Nalepa J., O pierwotnych siedzibach Słowian w świetle nowszych badań archeologicznych, lingwistycznych i historycznych [On the original premises of the Slavs in the light of newer archaeological, linguistic and historical researches], “Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim” 2007, No. 48, pp. 11–96.

Narasimhan V.M., The Genomic Formation of South and Central Asia, 2018, https://www.biorxiv.org/content/early/2018/03/31/292581.full.pdf [accessed: May 25, 2019].

Neparáczki E. et al., 2019, Y-chromosome haplogroups from Hun, Avar and conquering Hungarian period nomadic people of the Carpathian Basin, https://www.biorxiv.org/content/biorxiv/early/2019/04/03/597997.full.pdf [accessed: May 25, 2019].

Noińska M., Genetyka populacyjna a problem etnogenezy Słowian [Population genetics and the problem of the ethnogenesis of the Slavs], “Studia Rossica Gedanensia” 2016, No. 3, pp. 143–156.

Oczko A., Zapożyczenia południowosłowiańskie w języku rumuńskim w XVI i XVII wieku [South Slavic borrowings in Romanian in the 16th and 17th centuries], PhD thesis, Kraków, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny,  https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/41490/oczko_zapozyczenia_poludniowoslowianskie_w_jezyku_rumunskim_2010.pdf [accessed: May 25, 2019].

Okulicz Ł., Osadnictwo strefy wschodniobałtyckiej w I tysiącleciu przed naszą erą [Settlement of the Eastern Baltic zone in the first millennium BC], Wrocław, Ossolineum, 1976.

Parczewski M., Idzie nowe. Pierwsi Słowianie na ziemiach Polski [New is coming. First Slavs in Poland], [in:] A. Bursche et al. (ed.), Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły [Barbaric Tsunami. Migration Period in the Odra and Vistula basin], Warszawa–Szczecin, Uniwersytet Warszawski,

Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2017, pp. 59–65.

Parczewski M., Współczesne poglądy w sprawie etnogenezy oraz wielkiej wędrówki Słowian [Contemporary views on the ethnogenesis and the great migration of Slavs], [in:] M. Salamon i J. Strzelczyk (ed.), Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu, Kraków, Historia Iagellonica, 2010, pp. 221–230.

Paszkiewicz H., Początki Rusi [The origins of Rus], Kraków, PAU, 1996.

Piontek J., Iwanek B., Segeda S., Antropologia o pochodzeniu Słowian [Anthropology about the origin of the Slavs], „Monografie Instytutu Antropologii UAM” 2008, No. 12.

Piskozub A., Jakiej monografii Odry nam potrzeba? Przesłanki metodologiczne monografii wielkiej bałtyckiej rzeki [What kind of Odra monograph do we need? Methodological premises of the monograph on the great Baltic River], [in:] K. Schlögel, B. Halicka (ed.), Odra – Oder. Panorama europejskiej rzeki [Odra – Oder. Panorama of the European river], Skórzyn, Wydawnictwo Instytutowe, 2008, pp. 55–68.

Piskozub A., Między historiozofią a geozofią: szkice z filozofii czasoprzestrzeni ludzkiej [Between historiosophy and geosophy: sketches from the philosophy of the human space-time], Gdańsk, Uniwersytet Gdański, 1994.

Pleszczyński A., Przekazy niemieckie o Polsce i jej mieszkańcach w okresie panowania Piastów [German messages about Poland and its inhabitants during the reign of the Piast], Lublin, Wydawnictwo UMCS, 2016.

Pliss L. et al., Y-Chromosomal Lineages of Latvians in the Context of the Genetic Variation of the Eastern-Baltic Region, “Annals of Human Genetics” 2015, No. 79(6), pp. 418–430.

Popowska-Taborska H., Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka [The early history of the Slavs in the light of their language], Wrocław–Kraków, Ossolineum, 1991.

Reich D., Who We Are and How We Got Here, Oxford, Oxford University Press, 2018.

Rębała K. et al., Contemporary paternal genetic landscape of Polish and German populations: from early medieval Slavic expansion to post-World War II resettlements, “European Journal of Human Genetics” 2013, No. 21(4), pp.415–422.

Rębała K. et al., Y-STR Variation among Slavs: Evidence for the Slavic Homeland in the Middle Dnieper Basin, “Journal of Human Genetics” 2007, No. 52(5), pp. 406–414.

Ringe D., Warnow T., Taylor A., Indo‐European and Computational Cladistics, “Transactions of the Philological Society” 2002, No. 100(1), pp. 59–129.

Rosser Z.H. et al., Y-chromosomal diversity in Europe is clinal and influenced primarily by geography, rather than by language, “American Journal of Human Genetics” 2000, No. 67(6), pp. 1526–1543.

Sedov V.V., Jetnogenez rannih Slavjan [Ethnogenesis of the early Slavs], “Vestnik Rossijskoj Akademii Nauk” [“Bulletin of the Russian Academy of Sciences”] 2003, No. 73(7), pp. 594–605.

Sedov V.V., Proishozhdenie i rannjaja istorija slavjan [The origin and early history of the Slavs], Moskva, Nauka, 1979.

Siatkowski J., Historia badań nad wpływami słowiańskimi na język niemiecki [The history of research on Slavic influences into German], „Gwary Dziś” [“Dialects Today”] 2015, No. 7, pp. 141–154.

Sielicki F. (transl. and elaboration), Nestor – Powieść minionych lat [Nestor – The Tale of Bygone Years], Wrocław, Ossolineum, 1999.

Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T, Historia Słowian południowych i zachodnich [History of southern and western Slavs], Warszawa, PWN, 1988.

Sołtysiak A., Przyczyny ekspansji Słowian we wczesnym średniowieczu [Causes of the Slavs’ expansion in the early Middle Ages], on-line, Stowarzyszenie „Niklot”, 24.04.2019, www.youtube.com/watch?v=klIkjWdrZmA [accessed: May 25, 2019].

Starostin S., Indo-European glottochronology and homeland. Paper presented at the Prehistoric Chronology Workshop, Santa Fe Institute, March 1–5, 2004.

Strzelczyk J., Goci. Rzeczywistość i legenda [Goths. Reality and legend], Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2015.

Strzelczyk J., Od Prasłowian do Polaków [From Proto-Slaves to Poles], Kraków, KAW, 1987.

Strzelczyk J., Słowianie połabscy [Polabian Slavs], Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2002.

Strzelczyk J., Słowianie w północno-wschodniej Bawarii w średniowieczu. Dzieje problemu [Slavs in north-eastern Bavaria in the Middle Ages. The history of the problem], “Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1990, 24(204), pp. 155–174.

Sykes B., Adam’s Curse: A Future Without Men, London–New York, Bantam, 2003.

Syrovatko A. S., Jugo-vostochnoe Podmoskov’e v zheleznom veke: k harakteristike lokal’nyh variantov d’jakovskoj kul’tury [The southeastern suburbs in the Iron Age: on the characterization of local variants of Dyakovsk culture], Moskva, Izdatel’stvo CheBuk, 2009.

Tambets K. et al., The western and eastern roots of the Saami – the story of genetic “outliers” told by mitochondrial DNA and Y chromosomes, “American Journal of Human Genetics” 2004, No. 74(4), pp. 661–682.

Třeštík D., Powstanie Wielkich Moraw. Morawianie, Czesi i Europa Środkowa w latach 791–871 [The origin of the Great Moravia. Moravians, Czechs and Central Europe in 791–871], Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.

Turlej S., Trwanie i zmiany. Stosunki etniczne na Bałkanach w okresie VI–X w. [Duration and changes. Ethnic relations in the Balkans during the 6th–10th century], [in:] M. Salamon i J. Strzelczyk (ed.), Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu [Wandering and ethnogenesis in ancient and medieval times], Kraków, Historia Iagellonica, 2010, pp. 251–267.

Tyszkiewicz J., Geografia historyczna Polski w średniowieczu [Historical geography of Poland in the Middle Ages], Warszawa, Wydawnictwo DiG, 2003.

Tyszkiewicz L.A., Słowianie i Awarowie. Organizacja plemienna Słowian [Slavs and Avars. Tribal organization of the Slavs], Wrocław, Ossolineum, 2009.

Tyszkiewicz L.A., Słowianie w historiografii antycznej do połowy VI wieku [Slavs in ancient historiography until the middle of the 6th century], Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1990.

Underhill P. A. et al., The phylogenetic and geographic structure of Y-chromosome haplogroup R1a, “European Journal of Human Genetics” 2014, No. 23(1), pp. 124–131.

Wesołowski D. (Davidski), R1a-Z280 from Early Bronze Age Northern Poland, 2017, http://eurogenes.blogspot.com/2017/01/r1a-z280-from-early-bronze-agenorthern.html [accessed: May 25, 2019].

Wiślański T., Próba wyświetlenia genezy tzw. kultury amfor kulistych [An attempt to display the genesis of the so-called Globular Amphora culture], “Archeologia Polski” [“Archeology of Poland”]1963, No. 8(2), pp. 222–245.

Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą [The big world of nomads. Between China and Europe], Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1983.

Zakrzewski S., Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju czyli tzw. Geograf Bawarski [Description of castles and territories from the northern side of the Danube or the so-called Bavarian Geographer], Lwów, Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, 1917.

Zdziebłowski Sz., Nowe dowody na obecność ludzi na terenach Polski w późnej starożytności [New evidence for the presence of people in Poland in late antiquity], 2018, http://scienceinpoland.pap.pl/aktualnosci/news%2C31468%2Cnowedowody-na-obecnosc-ludzi-na-terenach-polski-w-poznej-starozytnosci.html [accessed: May 25, 2019].

Zhih M.I., Rannie slavjane v Srednem Povolzh’e (po materialam pis’mennyh istochnikov) [Early Slavs in the Middle Volga region (according to written sources)], SPb-Kazan’, Vestfalika, 2011, 90 pp.

Zipser T., Rzeki w kształtowaniu się regionów [Rivers in the formation of regions], “Rzeki. Kultura – Cywilizacja – Historia” 1997, Vol. VI, pp. 107–122.

Informacje

Informacje: Kultura Słowian, 2019, Tom XV, s. 15 - 64

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Geografia średniowiecznej Słowiańszczyzny

Angielski:

Geography of Medieval Slavdom

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-3417-0369

Mariusz Kowalski
Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Św. Jana 22, 31-018 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-3417-0369 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, ul. Św. Jana 22, 31-018 Kraków

Publikacja: 23.12.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Mariusz Kowalski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 2654

Liczba pobrań: 8660

<p> Geografia średniowiecznej Słowiańszczyzny</p>