Jury Courts in Interwar Poland

Jakob Maziarz

Jury Courts in Interwar Poland

Data publikacji: 30.06.2022

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 15 (2022), Tom 15, Zeszyt 2, s. 275 - 291

https://doi.org/10.4467/20844131KS.22.019.15722

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Jury Courts in Interwar Poland

Abstrakt

Jury courts existed in all the partitioning countries, and after 1918 they were to operate in all parts of the reborn Polish state. Their activities were suspended indefinitely in the former Prussian and Russian partitions. Only the former Austrian partition operated until 1938, when the Sanacja authorities liquidated them. Jury courts adjudicated only criminal cases –concerning the most severe crimes and political crimes. Recently, more attention has been devoted to jury courts and the participation of the social factor in the judiciary in Polish science, but so far, no publications in English have appeared on this subject. In the article, the author presents a short description of the jury’s activity in Poland and discusses three hypotheses about the activity of the jury in Polish science.

fINANSOWANIE

The project ‘Continuity and Discontinuity of Pre-war Legal Systems in Post-war Successor States (1918–1939)’ is co-financed by the Governments of Czechia, Hungary, Poland and Slovakia through Visegrad Grants from International Visegrad Fund. The mission of the fund is to advance ideas for sustainable regional cooperation in Central Europe. Visegrad Grant No. 22030159.

FUNDING

Słowa kluczowe

courts, jury court, jury box, social factor, judicial system

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Archival sources

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [The Central Archives of Historical Records in Warsaw] [AGAD]:

Ob oskorblenii giermanskago konsuła i pokuszenii na żyzn Gienierał-adiutanta [Gieorgija] Skałona 5 sierpnia 1906. Ob oskorblenii giermanskago konsuła i pokuszenii na żyzn Gienierał-adiutanta [Gieorgija] Skałona 5 sierpnia 1906.

1/248/0/-/109. Po diełu o pokuszenii na żyzn Warszawskago Gienierał-Gubiernatora.

Archiwum Akt Nowych w Warszawie [The Central Archives of Modern Records in Warsaw] [AAN]:

2/2258/35-37. The case of the accused Bolesław Drobner in the District Court in Kraków, Vr III 8211/23.

Archiwum Narodowe w Krakowie [The National Archives in Kraków] [ANK]:

29/442/16747. The case of the accused Kazimierz Mazur in the District Court in Kraków, III K 1066/35.

29/442/13375. The case of the accused MichałPiskorz in the District Court in Kraków, IV K 126/30.

Printed sources

“Czarny dzień Małopolski w Sejmie”. Ilustrowany Kurier Codzienny 73 (1937): 1–2.

“Czy Senat uratuje ławę przysięgłych?”. Czas 81 (1937): 1.

Drobner, Bolesław. Moje cztery procesy. Warszawa: Książka i Wiedza, 1962.

Kowalczyk, Józef. Zwołał kongres święty Jury... . Warszawa: Książka i Wiedza, 1973.

“Senat i sądy przysięgłych”. Warszawski Dziennik Narodowy 82 (1937): 3.

Studnicki, Władysław. “Wobec walki o sądy przysięgłych”. Słowo 80 (1937): 1.

Legal sources

Constitution of Poland 1921, Section IV: Judiciary. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/kpol/e1921.html (accessed: 7.05.2022).

Ustawa karna na zbrodnie, wykroczenia i przestępstwa z dnia 27 maja 1852 r. [Austrian Penal Code of 1852] RGBl. 1852, no. 117.

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych [Law on the system of common courts of 1928] (Dz.U. 1928 nr 12 poz. 93).

Ustawa postępowania sądowego karnego z dnia 20 listopada 1864 r. [Criminal proceedings Act of 1864]. In Ustawy sądowe obowiązujące w gubernijach Królewstwa Polskiego na mocy najwyższej zatwierdzonego 19 lutego 1875 roku postanowienia o zastosowaniu ustaw sądowych z 20 listopada 1864 roku do Warszawskiego okręgu sądowego. Sankt Petersburg: Bolesław Maurycy Wolff, 1875.

Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o zniesieniu instytucji sądów przysięgłych i sędziów pokoju [Jury courts and justices of the peace abolition Act of 1938] (Dz.U. 1938 nr 24 poz. 213).

Supreme Court verdict of 27 February 1933, III K 28/33. OSN(K) 8 (1933), item 14.

Supreme Court verdict of 9 January 1933, II K 1177/32. OSN(K) 3 (1933), item 50.

Studies

Arnold, Stanisław. “O apelację od wyroków sądów przysięgłych od orzeczenia o karze”. Głos Adwokatów 1–2 (1935): 15–7.

Aschenbrenner, Tomasz. “W sprawie reformy sądów przysięgłych w Polsce (na marginesie sprawy Steinerów przed Sądem Przysięgłych w Tarnowie)”. Głos Adwokatów 5 (1934): 125.

Bar, Ludwig von. Zur Frage der Geschworenen- und Schöffengerichte. Berlin: De Gruyter, 1873.

Baran, Kazimierz. “Powstanie i ewolucja angielskiej ławy przysięgłych (między średniowieczem a XIX stuleciem)”. In Szkice z dziejów ustroju i prawa poświęcone pamięci Ireny Malinowskiej-Kwiatkowskiej, eds. Marcin Kwiecieńand Marian Małecki, 39–60. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1997.

Bardach, Juliusz, Leśnodorski, Bogusław and Pietrzak, Michał. Historia państwa i prawa polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.

Bogdan, Grzegorz. “Komentarz do art. 163 Kodeksu karnego”. In Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, ed. Andrzej Zoll, 435–42. Kraków: Zakamycze, 2006.

Bojarski, Aleksander. O sądach przysięgłych z uwzględnieniem projektu nowej ustawy o postępowaniu karném dla niewęgierskich krajów państwa austryackiego. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1868.

Bossowski, Józef. Czynnik ludowy w sądzie karnym. Poznań: Koło Prawników i Ekonomistów Stowarzyszenia Studentów Uniwersytetu Poznańskiego, 1924.

Boy-Żeleński, Tadeusz. “Tygrysy czy matołki?” Kurier Poranny 178 (1930): 3.

Boy-Żeleński, Tadeusz. “Nekrolog sądów przysięgłych”. Wiadomości Literackie 42 (1932): 2.

Boy-Żeleński, Tadeusz. “Po lwowskim wyroku” Wiadomości Literackie 24 (1932): 1.

Bross, Jakub. “Zagadnienie sądów przysięgłych ”. Głos Adwokatów 3 (1932): 260–7.

Crosby, Kevin. “Bushell’s Case and the Juror’s Soul”. The Journal of Legal History 33, iss. 3 (2012): 251–90.DOI:10.1080/01440365.2012.730246.

https://doi.org/10.1080/01440365.2012.730246.

Glaser, Julius. Zur Juryfrage. Wien: Manz, 1864.

Glaser, Stefan. Kompetencje sądów przysięgłych. Lublin: nakładem Uniwersytetu Lubelskiego, 1923.

Gneist, Rudolf von. Die Bildung der Geschworenengerichte in Deutschland. Berlin: Ludwig Dehmigke, 1849.

Halberda, Jan. “Ława przysięgłych w angielskim procesie cywilnym (XII–XIII wiek)”. In Vetera Novis Augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, eds. Stanisław Grodziski et. al., 313–20. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.

Jastrzębski, Robert. “Czynnik obywatelski w sądownictwie II Rzeczypospolitej”. Czasopismo Prawno-Historyczne 73, z. 1 (2021): 283–324. DOI:10.14746/cph.2021.1.14.

https://doi.org/10.14746/cph.2021.1.14.

Kijeński, Stanisław. “W obronie sądów przysięgłych”. Odnowa 17 (1937): 5–6.

Kulesza, Cezary. “Udział czynnika społecznego w orzekaniu w perspektywie historyczno-prawnoporównawczej”. Białostockie Studia Prawnicze 21 (2016): 51–66.

Le Bon, Gustave. Psychologie des foules. Paris: F. Alcan, 1896.

Materniak-Pawłowska, Małgorzata. “Zawód sędziego w Polsce w latach 1918–1939”. Czasopismo Prawno-Historyczne 63, z. 1 (2011): 63–110.

Materniak-Pawłowska, Małgorzata. “Sądy przysięgłych na ziemiach polskich”. In Kara kryminalna– perspektywa historyczna i penologiczna, eds. Tadeusz Maciejewski and Wojciech Zalewski, 147–61. Gdańsk–Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2014.

Materniak-Pawłowska, Małgorzata. “Z dziejów sądów przysięgłych na ziemiach polskich w XIX wieku”. Czasopismo Prawno-Historyczne 46, z. 1 (2015): 121–48. DOI:10.14746/cph.2014.46.1.05.

https://doi.org/10.14746/cph.2014.46.1.05.

Maziarz, Jakob. Sądy przysięgłych w II Rzeczypospolitej w praktyce Sądu Okręgowego w Krakowie. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2017.

Maziarz, Jakob. “Zagadnienie sądów pokoju w pracach Sejmu II Rzeczypospolitej w świetle wniosków i interpelacji poselskich”. Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa 14, z. 4 (2021): 453–72. https://www.ejournals.eu/pliki/art/20415/pl (accessed: 9.05.2022).

Miklaszewski, Walenty. O znaczeniu sądu przysięgłych. Rzecz publicznie w auli Szkoły Głównej Warszawskiej w dniu 2 kwietnia 1867 r. wyłożona. Warszawa: Drukarnia Gazety Polskiej, 1867.

Mittermaier, Carl Joseph Anton. Die Mündlichkeit, Das Anklageprinzip, der Öffentlichkeit und das Geschworenengericht in ihrer Durchfuhrung in den verschiedenen Gesetzgebungen. Stuttgart–Tübingen: Cotta, 1845.

Mogilnicki, Aleksander. Sąd przysięgłych. Warszawa: Druk W. Dunina, 1899.

“O wprowadzenie sądów przysięgłych w całym państwie – głos adwokatów Górnego Śląska”. Naprzód 365 (1936): 5.

“Osoby dorosłe osądzone w pierwszej instancji w sądach okręgowych w latach 1997–2020”

Opracowanie statystyczne. Ministerstwo Sprawiedliwości. https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/download,2853,27.html (accessed: 9.05.2022).

Oxińska-Szcześniakowa, Ludwika and Czajkowski, Eugeniusz. “Okręgi sądowe Rzeczypospolitej Polskiej”. Kwartalnik Statystyczny 8 (1931): 666.

Płaza, Stanisław. Historia prawa w Polsce na tle porównawczym. T. 3. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001.

Rosenblatt, Józef. Gwarancje sprawiedliwego wyroku – rzecz o sądzie ławników. Lwów: nakładem „Przeglądu Sądowego i Administracyjnego” w drukarni we Lwowie, plac Bernardyński 7, 1879.

Ryszka, Franciszek, Włodyka, Stanisław, Pietrzak, Michał, Mallik, Tadeusz, Radwański, Zbigniew, Święcicki, Maciej and Jończyk, Jan. Historia państwa i prawa Polski 1918–1939.

Część2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.

Salmonowicz, Stanisław. “Ława przysięgłych w dziewiętnastowiecznej Francji. Od mitu do jego dekonstrukcji”. In Ustrój i prawo w przeszłości dalszej i bliższej. Studia historyczne o prawie dedykowane Profesorowi Stanisławowi Grodziskiemu w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, eds. Jerzy Malec and Wacław Uruszczak, 441–450. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001.

Sołodow, Denis. “Sąd przysięgłych w Rosji. Tradycja historyczna i stan współczesny”. In Profesor Marian Cieślak – osoba, dzieło, kontynuacje, eds. Wojciech Cieślak and Sławomir Steinborn, 1043–1054. Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business, 2013.

Spasowicz, Włodzimierz. “O najnowszych zmianach w prawodawstwie karnym w Rosji. Czasowe ograniczenie jurysdykcji sądu przysięgłych”. Ateneum 3 (1878): 166–7.

Stachańczyk, Piotr. “Sąd przysięgłych w ustawodawstwie karnym i doktrynie w Polsce w latach 1918–1929”. Czasopismo Prawno-Historyczne 41, z. 1 (1989): 109–34.

Stachańczyk, Piotr. “Spór o sądy przysięgłych w Polsce (1930–1938)”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze 141 (1992): 151–72.

Stebelski, Piotr. Czy i o ile okazały się u nas w praktyce Sądy przysięgłych użytecznymi? Lwów: Drukarnia Ludowa H. Altenberg, 1889.

Szurlej, Stanisław. “Sądy przysięgłych”. Kurier Warszawski 81 (1937): 1.

Tocqueville, Alexis de. De la démocratie en Amérique. Vol. 2. Paris: Pagnerre, 1848.

Wisznicki, Bronisław. “Sądy przysięgłych”. Palestra 6–7 (1927).

Informacje

Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 15 (2022), Tom 15, Zeszyt 2, s. 275 - 291

DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.22.019.15722

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Jury Courts in Interwar Poland

Angielski:

Jury Courts in Interwar Poland

Autorzy

Jakob Maziarz

https://orcid.org/0000-0001-5647-1969

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 30.06.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Jakob Maziarz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Angielski

Liczba wyświetleń: 766

Liczba pobrań: 814

<p>Jury Courts in Interwar Poland</p>

Pobierz xml