Przemysław Bigaj

An architectural design is still the main means of artistic expression in illustrating the elements of the world invented by architects. For the last two decades this elementary way of expressing artistic intentions has been consequently replaced by new devices – a computer and software which enable digital modeling of the designed objects. This phenomenon proceeds mainly in the issues connected with presenting an architectural idea, so that it concerns the analyses that finish the artistic process of an object designed. Even at the level of competitions more and more often visualizations and not the drawings of an object are becoming the obligatory element of the work submitted. The article discusses today’s role and importance of an architectural drawing in the artistic process and architect’s artistic workshop.

While shaping things, architects frequently seek pretexts in the world of art, to justify the originality of the accepted solutions. Such pretexts are also spatial games and play with the form of the object devised by architects. They are based on rules and guidelines, which have a direct impact on the idea, composition or implementation plan of the designed facility. Architectural games and play are also repeatedly used in the process of educating future architects.

Streszczenie

Tematem artykułu są domy narożne w kwartale zabudowy miejskiej i towarzysząca im wyjątkowość formy wynikająca ze specyfiki ich usytuowania w strukturze miasta. Celem badań jest wykazanie, iż znane z przeszłości rozwiązania próbują być współcześnie implementowane i reinterpretowane na nowych warunkach formalnych i estetycznych. Badania zostały przeprowadzone ze względu na wyjątkową specyfikę przestrzenną formy domu narożnego w zabudowie miejskiej, która jest predestynowana do rozwiązań oryginalnych i od zawsze stanowiła twórczą pokusę do wymyślania kształtów mogących aspirować do miana lokalnego znaku miejsca. Przedmiotem badań są budynki narożne o szeroko rozumianym przeznaczeniu mieszkalnym, których formy mają kluczowy wpływ na rozpoznawalność współtworzonych miejsc. Podstawową metodą badawczą jest analiza wybranych realizacji. Wyniki badań wskazują na różnorodne rozstrzygnięcia przestrzenne brył domów narożnych, dając przesłanki do wypracowania pewnych typologii i  teoretycznych  podstaw projektowania tego rodzaju zabudowy. Na podstawie przeprowadzonych badań wysunięto wnioski dotyczące zasad komponowania atrakcyjnych form domów narożnych. Atrakcyjność ta może być realizowana zarówno w oparciu o rozwiązania zachowawcze i wynikowe, jak i tworzyć czytelny znak miejsca poprzez oryginalne formy, często o ekspresywnym charakterze.

A corner house in an urban block – the sign of a place or towards a form predestined for originality

The topic of the paper are corner houses in an urban block and the accompanying uniqueness of form that results from the specific nature of their location in the urban structure. The study aims to demonstrate that there are currently attempts at implementation and reinterpretation of the solutions known from the past under new formal and aesthetic  conditions. The study was conducted owing to the unique spatial specificity of the form of a corner house in urban development, which is predestined for original solutions and has always been a creative temptation to invent shapes that can aspire to the status of the local sign of a place. The subject of the study is corner buildings with a broadly understood residential purpose whose forms have a key impact on the recognition of co-created places. The basic research method is the analysis of selected developments. The research results indicate various spatial solutions of the bodies of corner houses, giving premises for the formulation of certain typologies and theoretical bases for the  design of this type  of buildings. On the basis of the research, conclusions were drawn on the principles of composing attractive forms of corner houses. This attractiveness can be achieved both by means of conservative and resultant solutions, as well as by creating the legible sign of a place through original forms which are frequently expressive in character.

Tadao Ando należy do współczesnych twórców, którzy w szczególny sposób wykorzystują atuty naturalnego światła w architekturze. Światło w jego projektach jest nieodzownym elementem determinującym plastyczny wyraz abstrakcyjnej architektury, opartej na ascetycznej geometrii form. Sztuka iluminacji wnętrz prezentowana przez Ando sprawia wrażenie, jakby to struktura budynku była podporządkowana światłu i materii. Nie bez przyczyny jako główny środek wyrazu wybrany został gładki beton – materiał, który pod wpływem promieni słonecznych nadaje purystyczny charakter nie tylko lapidarnym formom brył, ale także utrzymanym w estetyce japońskiego minimalizmu wnętrzom. Światło traktowane koherentnie z betonową materią należy uznać tu za podstawowy czynnik determinujący estetyczny zamysł dla głównej idei budowli. Na przykładzie twórczości Ando omówiono znaczenie i rolę naturalnego światła w celu osiągania wyrafinowanych efektów plastycznych dla architektury, którą zwykło się dziś nazywać „betonową”.

Geometry determined by light and matter as the creative imperative of Tadao Ando’s architecture

Abstract

Tadao Ando is one of the contemporary artists who use the advantages of natural light in architecture in a special way. The light in his designs is an essential element determining the plastic expression of the abstract architecture based on the ascetic geometry of forms. The art of interior illumination presented by Ando gives the impression that the structure of the building is subordinated to light and matter. It is not without reason that smooth concrete has been chosen as the main means of expression – a material which, when exposed to sunlight, gives the purist nature to both the lapidary forms of solids and the interiors drawing upon the aesthetics of Japanese minimalism. Light treated coherently with concrete matter should be considered here as the primary determinant of the aesthetic intent for the main idea of the building. Ando’s creative work serves to discuss the significance and role of natural light used in order to achieve sophisticated plastic effects for the architecture which today is commonly known as the “concrete” one.

Determinując powstanie tradycyjnej siatki ulic i placów, współczesny kwartał zabudowy mieszkaniowej stał się substytutem i zarazem odpowiednikiem historycznie ukształtowanego kwartału zabudowy miejskiej, przejmując jego miastotwórcze znaczenie w budowaniu przestrzeni dzisiejszych wnętrz urbanistycznych. Przywrócenie zróżnicowanych form zabudowy kwartałowej pozwala odstąpić od rozpowszechnionych w XX wieku planistycznych doktryn, wywodzących się z nurtów modernizmu, które dążąc do dekoncentracji struktur miejskich, doprowadziły ostatecznie do utraty istoty pojmowania przestrzeni miasta. W artykule przybliżono kwestie związane z powrotem do idei kwartału zabudowy mieszkaniowej, dzięki której możliwa staje się restytucja tradycyjnie pojmowanych przestrzeni miejskich wnętrz, tj. ulicy, placu, dziedzińca, podwórza miejskiego, skweru czy parku.

Used at the close of the first quarter of the 20th century, the system of erecting buildings from prefabricated elements (so-called “textile block system”) was one of the most distinct and original systems in its idea of architectonic technology based on the rules of standardization and modularity. Particular attention should be paid to the way in which the architect treated the texture of the concrete, making it a very important element of aesthetic expression of a building form. This paper tries to bring us closer to F.L. Wright’s pioneering contribution in the aesthetic development and dissemination of prefabricated technologies of concrete for the needs of housing architecture.

Tadao Ando to japoński twórca kojarzony zazwyczaj z architekturą betonową. W jego ascetycznych, utrzymanych w nurcie minimalizmu realizacjach dostrzec można udane przykłady włączenia elementów natury w geometrię tworzonej przez niego architektury. Woda stanowi jeden z kluczowych elementów natury, który Ando wykorzystuje zarówno do kształtowania głównej idei architektonicznej budynku, jak i do komponowania formy obiektu czy jego bezpośredniego otoczenia. Analizując do­konania realizacyjne Ando należy uznać go za jednego z najbardziej konsekwentnych architektów współczesności, który w tak różnorodny sposób wprowadza element wody do swoich licznych projektów. Na przykładzie dokonań Tadao Ando starano się wskazać możliwości estetycznego wykorzystania elementu wody we współczesnej architekturze, który to znajduje zastosowanie zarówno w kształtowaniu zamysłu głównej idei architektonicznej budynku, jak i jako środek kompozycji w tworzeniu wyrafinowanej i subtelnej formy obiektu oraz jego najbliższego otoczenia.

Water as an element of the idea and composition in Tadao Ando’s architecture

Abstract

Tadao Ando is a Japanese artist usually associated with concrete architecture. His ascetic minimalist works include examples that successfully incorporate the elements of nature into the geometry of the architecture he creates. Water constitutes one of the key elements of nature that Ando uses both to shape the main architectural idea of the building and to compose the form of the structure or its immediate surroundings. The analysis of the artist’s architectural achievements allows one to consider Ando one of the most consistent contemporary architects who introduces water element to his numerous projects in such a variety of ways. Presenting Tadao Ando’s achievements, the author attempts to indicate the possibilities of the aesthetic use of water in contemporary architecture, which finds application both in shaping the main architectural idea of the building and, as a means of composition, in creating a refined and subtle form of the structure and its immediate surroundings.

Selected trends shaping the architecture of European residential city blocks in the first decades of the 21st century

The subject of the article is the architecture of contemporary residential blocks from different parts of Europe. The aim of the article is to indicate and describe selected aesthetic trends related to the design of their form. The main topic of the article concerns residential city blocks from the first two decades of the 21^st century. The research has allowed indicating clear features that dominate and at the same time define the aesthetic expression and characteristic elements of the architectural idea behind contemporary residential city blocks. The principal research methods are analysis and case studies. The results of the research indicate a variety of spatial and aesthetic assumptions, which aids in discovering and searching for new typological solutions that affect the quality of habitation. The research also serves to formulate the theoretical basis for the design of this type of development, and allows one to forecast further directions for the advancement of the idea of a residential city block in the foreseeable future. The findings focus on revealing certain originality and attractiveness of the form as a common determinant of the prevailing pluralism of creative attitudes in modern architecture.

Keywords: European city block, vertical city block, residential architecture in the 21-st century, intimacy of a city block, multi-family buildings

Streszczenie

Tematem artykułu jest architektura współcześnie realizowanych kwartałów zabudowy mieszkaniowej z różnych części Europy. Celem artykułu jest wskazanie i opisanie wybranych tendencji estetycznych towarzyszących kształtowaniu ich formy. Główny temat artykułu koncentruje się wokół kwartałów zabudowy mieszkaniowej z okresu pierwszych dwóch dekad XXI wieku. Badania pozwoliły wskazać wyraziste cechy, które dominują i zarazem definiują estetyczny wyraz i charakterystyczne elementy architektonicznej idei dzisiejszego kwartału zabudowy mieszkaniowej. Podstawowymi metodami badawczymi są analizy i studia wybranych przypadków. Wyniki badań wskazują na zróżnicowanie założeń przestrzennych i estetycznych, co pomaga w odkrywaniu i poszukiwaniu nowych typologicznych rozstrzygnięć, wpływających na jakość zamieszkiwania. Badania służą także do formułowania teoretycznych podstaw projektowania tego rodzaju zabudowy, a także pozwalają prognozować dalsze kierunki rozwoju idei kwartału zabudowy mieszkaniowej dla niedalekiej przyszłości. Sformułowane wnioski koncentrują się na ujawnieniu pewnej oryginalności i atrakcyjności formy jako wspólnego wyznacznika występującego wśród panującego pluralizmu postaw twórczych w dzisiejszej architekturze.