Małgorzata Sokalska

Pojęcie melodeklamacji lub melorecytacji niemal pokrywa się z definicją gatunkową piosenki, jeśli rozumieć ją jako wielokodową całość złożoną z komponentu tekstowego i muzycznego, dla której właściwą formą istnienia jest realizacja dźwiękowa. Tymczasem brakuje szerszego naukowego rozpoznania fenomenu melorecytacji, poza zdawkowymi opisami słownikowymi oraz stosunkowo świeżym powiązaniem jej ze stylem wykonawczym właściwym dla rapu. Wydaje się, że tylko tam ekspresja recytacji w powiązaniu z elementem muzycznym traktowana jest jako coś inspirującego, natomiast w innych stylach i gatunkach recytowanie na tle muzyki stało się synonimem kiczu, nieumiejętności wokalnych lub maniery szkolnych akademii i amatorskich prezentacji poezji. Tymczasem historyczna tradycja melodeklamacji oraz współczesne przykłady wprowadzania recytacji i melorecytacji do piosenek o aspiracjach wysokoartystycznych zachęcają do tego, żeby przyjrzeć się tym praktykom nieco bliżej. Melorecytacja może stać się szerzej stosowanym środkiem artystycznym wykonawców profesjonalnych (piosenka aktorska, piosenka poetycka), ale też nieoczywistym eksperymentem twórców włączających we własne projekty cudzy głos – poety recytującego swoje wiersze.

Song portraits of a woman-spinner
The article which treats about the portraits of woman-spinners is devoted to a comparison of verbal-musical works, which are partly united by the common text (fragment of J.W. Goethe’s Faustus – and in particular the song sung by Margaret at the spinningwheel), and which in part refer to the common image – namely that of a spinning woman. In contemporary theories, the image of a spinning woman is often used as a handy symbol of creativity, and particularly female creativity. However the 19th century popularity of this motif, especially in the numerous songs, points to the fact that it has a much more primeval and broader significance. As a monotonous and typically female activity, spinning served successive composers (F. Schubert, R. Wagner, G. Verdi, S. Moniuszko) to create a more profound characteristic of woman-spinners. Reaching out to similar means of musical expression points to the fact that in spite of resorting to various texts, and in spite of the time interval dividing the analyzed works, the woman spinner from the songs has been permanently associated with onomatopoeic imitation of the sound of the spinning wheel and with the meditative nature of the performed activity which becomes a useful background for a more profound female self-reflection.