Joanna Madalińska-Michalak

Przedmiot rozważań w niniejszym artykule stanowią: praca dyrektora szkoły i jej wyróżniki oraz problematyka ról i rozwoju zawodowego dyrektora szkoły. W artykule podkreślam konieczność synkretycznego ujęcia w osobie dyrektora szkoły ról związanych z  administrowaniem, zarządzaniem i  przywództwem w  szkole i  jej otoczeniu oraz stawiam pytanie o to, co leży u podstaw kompetencji pracy dyrektorów szkół pod nieustanną presją. Wyprowadzam wnioski odnoszące się do rozwoju zawodowego dyrektorów i ich profesjonalizmu.

Artykuł odsłania realia dotyczące zawodu nauczyciela i warunków pracy nauczycieli w Polsce oraz odnosi się do przyszłości zawodu nauczyciela.W artykule przyjęto, że edukacja, w tym edukacja nauczyciela, to jedno z ważniejszych dóbr i jednym z najważniejszych zadań państwa, stądpowinno się ją traktować priorytetowo. W funkcjonowaniu i efektywności systemu edukacji przypisano strategiczną rolę nauczycielowi. Odgrywanie tej roli – jak pokazano – powinno być wspierane przez działania państwa służące kształtowaniu przyszłości zawodu nauczyciela. U podstaw tych działań leżą strategie pozwalające na podnoszenie atrakcyjności zawodu nauczyciela i społecznego uznania ważności pracy nauczycieli oraz wzmacnianiu pozycji nauczycieli. W artykule postawiono tezę mówiącą o tym, iż umocnienie pozycji społeczno- zawodowej nauczyciela jest nieodzowne w działaniach na rzecz podniesienia jakości edukacji. W wielu krajach, w tym także w Polsce, należy bardziej inwestować w rozwój nauczycieli i konkurencyjne warunki ich zatrudniania oraz ich pracy. Dążenie do wzmocnieniazawodu powinno stać się priorytetem zarówno w działaniach władz państwowych, lokalnych, jak i pracach uczelni kształcących nauczycieli.

W artykule podjęto problematykę skutecznych praktyk przywódczych dyrektorów szkół w zakresie wspierania zdolności adaptacji szkół i nauczycieli w czasie pandemii COVID-19. Prezentowane analizy skupiają się wokół odpowiedzi na podstawowe pytanie badawcze: jakie są główne sposoby działania skutecznych liderów na rzecz wspierania adaptacji szkół i nauczycieli w Polsce do nowych warunków w celu maksymalizacji możliwych pozytywnych rezultatów zdalnej edukacji w czasach pandemii COVID-19? W badaniach wykorzystano metodę studium przypadku. Odwołując się do pięciu studiów przypadków, przedstawiono siedem podstawowych praktyk skutecznego przywództwa w szkołach: podtrzymywanie świadczenia usług edukacyjnych i wprowadzanie innowacji; planowanie w kontekście niepewności i reagowanie na zmiany w polityce krajowej; przeformułowanie i rozszerzenie polityki bezpieczeństwa i higieny pracy w oparciu o dane dotyczące zdrowia i edukacji; przywództwo w całej szkole; zapewnienie integracyjnego programu nauczania; inkluzywne integracyjne partnerstwo z rodzinami dzieci oraz motywację, zaangażowanie i rozwój zawodowy nauczycieli. W artykule zaprezentowano implikacje dla dalszych badań oraz pytania dotyczące roli dyrektorów szkół w budowaniu bardziej odpornych systemów edukacyjnych.

W artykule ukazano badania, których głównym celem było poszerzenie wiedzy na temat doświadczeń nauczycieli, ich gotowości i warunków skutecznego reagowania na silnie zmienione warunki społeczne i warunki pracy nauczycieli. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą autorskiej ankiety internetowej wśród nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych w Polsce. Badanie wykazało, że większość nauczycieli ma dostęp do wymaganego sprzętu i tradycyjnych zasobów edukacyjnych. Jednak znaczna część nauczycieli nadal potrzebuje środków niezbędnych do kształcenia na odległość. Badanie wykazało również, że większość nauczycieli czuje się bardzo dobrze lub odpowiednio przygotowana do pracy w nowych warunkach. Niemniej jednak wielu nauczycieli wykazuje potrzebę dodatkowego szkolenia i wsparcia, choć zdecydowana większość z nich intensywnie angażuje się w różne formy innowacyjnej pracy i samokształcenia. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki badań, autorzy przedstawiają szereg rekomendacji dotyczących tematów i kierunków kształcenia nauczycieli na uczelniach wyższych oraz ustawicznego doskonalenia zawodowego. Przedstawione rekomendacje mogą wpłynąć na jakość edukacji w okresie pandemii COVID-19 oraz w warunkach po pandemii.