Joanna Madalińska-Michalak

Przedmiot rozważań w niniejszym artykule stanowią: praca dyrektora szkoły i jej wyróżniki oraz problematyka ról i rozwoju zawodowego dyrektora szkoły. W artykule podkreślam konieczność synkretycznego ujęcia w osobie dyrektora szkoły ról związanych z  administrowaniem, zarządzaniem i  przywództwem w  szkole i  jej otoczeniu oraz stawiam pytanie o to, co leży u podstaw kompetencji pracy dyrektorów szkół pod nieustanną presją. Wyprowadzam wnioski odnoszące się do rozwoju zawodowego dyrektorów i ich profesjonalizmu.

The purpose of the paper is to contribute to the literature on leadership, innovation and learning for quality of school education. The special attention is paid to the role of school principal leadership in creating and sustaining the innovative learning environments that support the development of critical practitioner research. It is assumed that practitioner research can promote creative partnerships between those institutions in which teachers and academics work in order to support knowledge creation and quality of teaching. This paper presents chosen findings of a study that involved interviews with a number of focus groups involving school leaders in a number of Polish state schools. The main aim of this research was to recognize the experiences and the needs of school principals concerning practitioner research, their perceptions on the role of school leaders in supporting culture for quality improvements in practitioner research, and on the conditions of mutual participation of academics and practitioners in the social process of creating educational knowledge. Findings direct our attention to the role of school principals and their leadership in creating the innovative learning environments that are favorable for mutual participation of academics and practitioners in the social process of educational knowledge creation.

The paper reveals the reality of the teaching profession and teachers' working conditions in Poland and refers to the future of the teaching profession. The paper assumed that education, including teacher education, is one of the most important assets and one of the crucial tasks of the state, hence it should be given priority. The teacher has been assigned a strategic role in the functioning and effectiveness of the education system. As demonstrated, playing this role should be supported by state actions to shape the future of the teaching profession. At the core of these activities are strategies that increase the attractiveness of the teaching profession and the social recognition of the importance of teachers; work and empowering teachers. The paper presents the thesis that strengthening the socio-professional position of the teacher is indispensable in actions aimed at improving the quality of education. In many countries, including Poland, more should be invested in the development of teachers and competitive conditions of their employment and work. Striving to strengthen the profession should become a priority in the activities of both state and local authorities, as well as the work of teacher training universities.

Kształtowanie przyszłości zawodu nauczyciela

Artykuł odsłania realia dotyczące zawodu nauczyciela i warunków pracy nauczycieli w Polsce oraz odnosi się do przyszłości zawodu nauczyciela.W artykule przyjęto, że edukacja, w tym edukacja nauczyciela, to jedno z ważniejszych dóbr i jednym z najważniejszych zadań państwa, stądpowinno się ją traktować priorytetowo. W funkcjonowaniu i efektywności systemu edukacji przypisano strategiczną rolę nauczycielowi. Odgrywanie tej roli – jak pokazano – powinno być wspierane przez działania państwa służące kształtowaniu przyszłości zawodu nauczyciela. U podstaw tych działań leżą strategie pozwalające na podnoszenie atrakcyjności zawodu nauczyciela i społecznego uznania ważności pracy nauczycieli oraz wzmacnianiu pozycji nauczycieli. W artykule postawiono tezę mówiącą o tym, iż umocnienie pozycji społeczno- zawodowej nauczyciela jest nieodzowne w działaniach na rzecz podniesienia jakości edukacji. W wielu krajach, w tym także w Polsce, należy bardziej inwestować w rozwój nauczycieli i konkurencyjne warunki ich zatrudniania oraz ich pracy. Dążenie do wzmocnieniazawodu powinno stać się priorytetem zarówno w działaniach władz państwowych, lokalnych, jak i pracach uczelni kształcących nauczycieli.

This paper analyses the successful school principals’ leadership practices in supporting school and teachers’ resilience in the context of the COVID-19 pandemic. The research reported in this paper asks the question: what are the successful leaders’ main ways of supporting resilience in schools and teachers in Poland for maximising the possible positive outcomes of remote education in times of the COVID-19 pandemic? Drawing on five case studies, the paper shows seven core successful school leadership practices – sustaining education service delivery and innovations; planning in a context of uncertainty and responding to changes in national policy; re-framing and extending “Health & Safety” policies based on health and education data; leadership across the school; provision of an inclusive curriculum; inclusive partnership with children’s families; and teachers’ motivation, commitment and professional development. The paper concludes with implications for further research and with questions on school principals’ role in building back more resilient education systems.

Skuteczne przywództwo w szkole w czasie pandemii COVID-19: Wspieranie adaptacyjności nauczycieli i szkół w Polsce

W artykule podjęto problematykę skutecznych praktyk przywódczych dyrektorów szkół w zakresie wspierania zdolności adaptacji szkół i nauczycieli w czasie pandemii COVID-19. Prezentowane analizy skupiają się wokół odpowiedzi na podstawowe pytanie badawcze: jakie są główne sposoby działania skutecznych liderów na rzecz wspierania adaptacji szkół i nauczycieli w Polsce do nowych warunków w celu maksymalizacji możliwych pozytywnych rezultatów zdalnej edukacji w czasach pandemii COVID-19? W badaniach wykorzystano metodę studium przypadku. Odwołując się do pięciu studiów przypadków, przedstawiono siedem podstawowych praktyk skutecznego przywództwa w szkołach: podtrzymywanie świadczenia usług edukacyjnych i wprowadzanie innowacji; planowanie w kontekście niepewności i reagowanie na zmiany w polityce krajowej; przeformułowanie i rozszerzenie polityki bezpieczeństwa i higieny pracy w oparciu o dane dotyczące zdrowia i edukacji; przywództwo w całej szkole; zapewnienie integracyjnego programu nauczania; inkluzywne integracyjne partnerstwo z rodzinami dzieci oraz motywację, zaangażowanie i rozwój zawodowy nauczycieli. W artykule zaprezentowano implikacje dla dalszych badań oraz pytania dotyczące roli dyrektorów szkół w budowaniu bardziej odpornych systemów edukacyjnych.

The article presents a study which main objective was to expand knowledge on teachers’ experiences, readiness, and conditions for effective reaction to significantly changed social circumstances and conditions of their work. The study was performed amongst primary and secondary teachers in Poland, using a proprietary online survey. The study found that the majority of teachers have access to the required equipment and traditional educational resources. However, a significant number of teachers still need recourses required for the distance education. The study also found that the majority of teachers feel very well or adequately prepared for work in new conditions. Yet, a considerable number of teachers still indicate a need for additional training and support, although a vast majority of them are intensively involved in various forms of innovative work and self-directed learning. On a basis of the study results, the authors recommend a number of topics and directions for pre-service teacher education at universities and continuous professional development. These recommendations can contribute to the quality of education during the COVID-19 pandemic and in postpandemic conditions.

Keywords: labour market, innovative work, COVID-19, distance education, teacher education, Poland

Zmieniający się charakter pracy, a potrzeba przygotowania nauczycieli do zaangażowania się w innowacyjną pracę w czasie pandemii i po pandemii

W artykule ukazano badania, których głównym celem było poszerzenie wiedzy na temat doświadczeń nauczycieli, ich gotowości i warunków skutecznego reagowania na silnie zmienione warunki społeczne i warunki pracy nauczycieli. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą autorskiej ankiety internetowej wśród nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych w Polsce. Badanie wykazało, że większość nauczycieli ma dostęp do wymaganego sprzętu i tradycyjnych zasobów edukacyjnych. Jednak znaczna część nauczycieli nadal potrzebuje środków niezbędnych do kształcenia na odległość. Badanie wykazało również, że większość nauczycieli czuje się bardzo dobrze lub odpowiednio przygotowana do pracy w nowych warunkach. Niemniej jednak wielu nauczycieli wykazuje potrzebę dodatkowego szkolenia i wsparcia, choć zdecydowana większość z nich intensywnie angażuje się w różne formy innowacyjnej pracy i samokształcenia. Biorąc pod uwagę uzyskane wyniki badań, autorzy przedstawiają szereg rekomendacji dotyczących tematów i kierunków kształcenia nauczycieli na uczelniach wyższych oraz ustawicznego doskonalenia zawodowego. Przedstawione rekomendacje mogą wpłynąć na jakość edukacji w okresie pandemii COVID-19 oraz w warunkach po pandemii.