Adrian Niewęgłowski

W artykule przedstawiono problematykę digitalizacji materiałów archiwalnych, pod którym to pojęciem rozumie się przekształcanie ich tradycyjnego zapisu do cyfrowej postaci. Obecnie coraz częściej materiały archiwalne istnieją od początku w formie cyfrowej. Dawniej przybierały jednak formy wydrukowanych książek, spisanych dokumentów itp. Rozwój technologii sprawia, że bardzo duża część archiwów dokonuje cyfryzacji swoich tradycyjnych zbiorów, m.in. w celu sprawniejszego udostępniania materiałów archiwalnych. Po nadaniu archiwaliom cyfrowej postaci, mogą być one rozpowszechniane na dużą skalę za pośrednictwem Internetu. Takie zabiegi nie są jednak często obojętne z punktu widzenia obowiązujących w danym państwie przepisów z zakresu prawa autorskiego. Czasami regulacje te przewidują zasady, na jakich może odbywać się digitalizacja. Problematyka, której dotyczy artykuł, jest bardzo szeroka. Dlatego też analizie poddano najważniejsze aspekty zagadnienia, mające praktyczny walor dla działalności archiwalnej. W artykule poruszono m.in. problem udostępniania materiałów w postaci cyfrowej. Odniesiono się do nowych przepisów, w tym z zakresu dzieł osieroconych.

Artykuł przedstawia problematykę stosunków własnościowych w dziedzinie materiałów archiwalnych. Zagadnienie to jest niełatwe, także z uwagi na transformacje ustrojowe, które miały miejsce w Polsce. Autor jest zdania, że nie powinno się tworzyć nowej ustawy z zakresu prawa archiwalnego. Tym niemniej obowiązujący akt prawny (ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach) wymaga gruntownej nowelizacji. W artykule starano się wskazać, które przepisy powinny zostać zmienione. Dotyczą one różnych zagadnień prawnych, w tym fundamentalnej: konstrukcji narodowego zasobu archiwalnego. Nie mniej ważną rolę odgrywają regulacje prawne odnoszące się do losów materiałów archiwalnych w razie upadłości i likwidacji.