FAQ

Przyszłość przeszłości. Retrotopia w narracjach sztucznej inteligencji Stanisława Lema i Łukasza Zawady

Data publikacji: 09.2021

Przegląd Kulturoznawczy, 2021, Numer 3 (49) „Powrót futuryzmów”, s. 539 - 553

https://doi.org/10.4467/20843860PK.21.037.14357

Autorzy

Piotr F. Piekutowski
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-1811-2073 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Przyszłość przeszłości. Retrotopia w narracjach sztucznej inteligencji Stanisława Lema i Łukasza Zawady

Abstrakt

The Future Past. Retrotopia in the Narratives of an Artificial Intelligence by Stanisław Lem and Łukasz Zawada

In Retrotopia, Zygmunt Bauman derives the title phenomenon from the double negation of Thomas More’s utopia and uses it to describe the returns of the imaginary past, whose resurrected potentials make it possible to return to forgotten ideas. This paper examines the relationship between futuristic technology projections and the retrotopian shift taking place in liquid modernity. To this end, the author’s research focuses on the literary narratives of the artificial intelligence in Stanisław Lem’s Golem XIV (1981) and Łukasz Zawada’s Fragmenty dziennika SI (2018). The languages, medium, and stories of the non-human Other illustrate the mechanisms of the modern prophetic fantasies through repetition act and mediating them in the lost/un-dead past. Simultaneously, the (retro)futuristic voices of the superintelligent computers reveal the difficulties of these narratives – trying to slow down Sci-tech progress and embed the past into the future technologies.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Bauman Z., Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość, przeł. K. Lebek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.
Bendyk E., Człowiek-tytan, „Krytyka Polityczna” 2008, nr 15, s. 139–149.
Bereś S., Potwór z Massachusetts, „Quart” 2015, nr 3–4 (37–38), s. 15–25.
Boym S., The Future of Nostalgia, Basic Books, New York 2001.
Brzostek D., Gdzie kończy się literatura? Głos Pana i Golem XIV – Stanisława Lema „resztki (po) powieści”, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Literatura i Kultura Popularna” 2017, nr 23, s. 39–50.
Cave S., Dihal K., Dillon S., Imagining AI [w:] S. Cave, K. Dihal, S. Dillon (red.), AI Narratives: A History of Imaginative Thinking about Intelligent Machines, Oxford University Press, New York 2020.
Clarke A.C., Profiles of the Future: An Inquiry into the Limits of the Possible, Indigo, London 2000.
Freud S., Niesamowite [w:] idem, Pisma psychologiczne, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
Gomułka J., Klimas M., Palm J., Człowiek jako wytwór siebie samego. Lem, transhumanizm i dwie koncepcje autentyczności, „Semina Scientiarum” 2018, nr 17, s. 55–83.
Handke R., Jęczmyk L., Okólska B. (red.), Spór o SF. Antologia szkiców i esejów o science fiction, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1989.
Jarzębski J., Z przyszłych dziejów rozumu [posłowie] [w:] S. Lem, Golem XIV, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, https://solaris.lem.pl/ksiazki/apokryfy/golem14/157-poslowie-golem14 (dostęp: 28.04.2021).
Księga Psalmów, Psalm 135.
Lem S., Fantastyka i futurologia, t. 1–2, Agora, Warszawa 2009.
Lem S., Golem XIV, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981.
Radkowska-Walkowicz M., Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Rauch J., Slow Media: Why “Slow” Is Satisfying, Sustainable, and Smart, Oxford University Press, New York 2018.
Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Universitas, Kraków 2012.
Scholem G., On the Kabbalah and its Symbolism, Schocken Books, New York 1969.
Sconce J., Haunted Media: Electronic Presence from Telegraphy to Television, Duke University Press, Durham–London 2000.
Silver D., Hubert Th., Schrittwieser J. [et al.], A General Reinforcement Learning Algorithm That Masters Chess, Shogi, and Go Through Self-Play, „Science” 2018, nr 362.
Tako rzecze… Lem. Ze Stanisławem Lemem rozmawia Stanisław Bereś, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.
Wydmuch M., Gra ze strachem, Czytelnik, Warszawa 1975.
Zawada Ł., Fragmenty dziennika SI, Wydawnictwo Nisza, Warszawa 2018.
Zielinski S., Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
Žižek S., W obronie przegranych spraw, przeł. J. Kutyła, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.

Informacje

Informacje: Przegląd Kulturoznawczy, 2021, Numer 3 (49) „Powrót futuryzmów”, s. 539 - 553

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Przyszłość przeszłości. Retrotopia w narracjach sztucznej inteligencji Stanisława Lema i Łukasza Zawady
Angielski:

The Future Past. Retrotopia in the Narratives of an Artificial Intelligence by Stanisław Lem and Łukasz Zawada

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-1811-2073

Piotr F. Piekutowski
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-1811-2073 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Publikacja: 09.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Piotr F. Piekutowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski