FAQ
logo of Jagiellonian University in Krakow

Inwazja Rosji na Ukrainę w polskich dziennikach opinii Rzeczpospolita i Gazeta Wyborcza

Publication date: 13.12.2023

Media Research Issues, 2023, Volume 66, Issue 4 (256), pp. 43 - 64

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.038.18672

Authors

Rafał Leśniczak
Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, Polska, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0099-4327 Orcid
All publications →

Titles

Inwazja Rosji na Ukrainę w polskich dziennikach opinii Rzeczpospolita i Gazeta Wyborcza

Abstract

Celem artykułu była rekonstrukcja obrazu początkowego etapu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę oraz czasu bezpośrednio ją poprzedzającego w polskich dziennikach opinii Gazeta Wyborcza i Rzeczpospolita. Dokonano weryfikacji, która z ram interpretacyjnych w ujęciu Holli Semetko i Patti Valkenburg stanowiła ramę dominującą, które toposy (naturalne vs. kulturowe) dominowały w próbie badawczej oraz jak zmieniała się liczba i ekspozycyjność tekstów prasowych wraz z intensywnością relacji prasowych dotyczących wojny Rosji w Ukrainie. W badaniach wykorzystano metodę analizy zawartości, koncepcję ramowania (framing analysis), koncepcję torowania (primingu) i koncepcję locus communis. Rama konfliktu i rama ludzkich spraw były ramami dominującymi w polskich dziennikach opinii. W Rz odnotowano także wysoki stopień nasycenia publikacji ramą ekonomii. Dominowały toposy kulturowe nad naturalnymi. Do najliczniej reprezentowanych toposów naturalnych należały: prawo do wolności i bezpieczeństwa, godność człowieka, prawo do życia, z kolei do toposów kulturowych: polityka mocarstw, ekonomiczne następstwa wojny, migracja i uchodźstwo. Największe zainteresowanie polskich dzienników wojną Rosji w Ukrainie miało miejsce tuż po 24.02.2022, a z upływem czasu „efekt świeżości” tylko nieznacznie malał. Artykuł zwiększa wartość poznawczą w obszarze badań nad wizerunkiem inwazji Rosji na Ukrainę w polskiej prasie opinii.

Russia’s Invasion of Ukraine in the Polish Opinion Dailies Rzeczpospolita and Gazeta Wyborcza

The aim of the article was to reconstruct the image of the initial stage of the full-scale Russian invasion of Ukraine, and the time immediately preceding it, in the Polish opinion dailies Gazeta Wyborcza and Rzeczpospolita. It was verified which of the interpretive frame, as defined by Holli Semetko and Patti Valkenburg, was the dominant one, which tópoi (natural vs. cultural) dominated in the research sample and how the number and exposure of press texts were changing, alongside the intensity of press coverage regarding the Russia’s war in Ukraine. The content analysis method, the framing analysis concept, the priming concept and the locus communis concept were used in the research. The frame of conflict and the frame of human affairs were the dominant frames in Polish opinion dailies. Rzeczpospolita also noted a high degree of saturation of publications with the economic consequences frame. Cultural tópoi prevailed over natural ones. The most numerously represented natural tópoi were: the right to freedom and security, human dignity, the right to life, while the cultural tópoi were: the politics of superpowers, the economic consequences of war, migration and refugees. The greatest interest of Polish dailies in Russia’s war in Ukraine took place just after February 24, 2022, whilst the “freshness effect” decreased only slightly with the passage of time. The article increases the cognitive value in the area of research on the image of Russia’s invasion of Ukraine in the Polish opinion press.

References

Artykuły w czasopismach

Adamik‑Szysiak M. (2018). Kampania wyborcza do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku na łamach prasy ogólnopolskiej-studium przypadku „Gazety Wyborczej” i „Rzeczpospolitej”. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, nr 1, s. 79–96.

Asadzade P., Izadi R. (2022). The reputational cost of military aggression: Evidence from the 2022 Russian invasion of Ukraine. Research & Politics, vol. 9(2).

Baluk W. (2020). Incydent czy akt agresji w rejonie Cieśniny Kerczeńskiej? Wschód Europy. Studia Humanistyczno-Społeczne, nr 6(1), s. 197–224.

Bartoszewicz M. (2017). Wybrane aspekty poznawcze i emocjonalne socjotechniki mediów. Studia Medioznawcze, nr 69(2), s. 93–106.

Bassa B. (2008). Prawo do życia nienaruszalnym prawem człowieka. Studia nad Rodziną UKSW, nr 12(1–2), s. 133–143.

Demel G. (2022). A więc wojna! Pierwsze reakcje polskich tygodników opinii na rosyjską inwazję na Ukrainę. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, nr 84(2), s. 209–225.

Fernández Ó., Vandendriessche M., Saz‑Carranz A., Agell N., Franco J. (2023). The impact of Russia’s 2022 invasion of Ukraine on public perceptions of EU security and defence integration: a big data analysis. Journal of European Integration, vol. 45(3), s. 463–485.

Gołębiowska A., Woźnica J. (2019). Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zeszyty Naukowe SGSP/Szkoła Głowna Służby Pożarniczej, nr 1(69), s. 125–140.

Kreft J., Boguszewicz‑Kreft M., Hliebova D. (2023). Under the Fire of Disinformation: Attitudes Towards Fake News in the Ukrainian Frozen War. Journalism Practice, s. 1–21.

Krippendorff K. (2004). Reliability in content analysis: Some common misconceptions and recommendations. Human Communication Research, vol. 30(3), s. 411–433.

Krukowski J. (1999). Przyrodzona godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka w porządku międzynarodowym i konstytucyjnym. Ethos, nr 12, s. 191–199.

Kuca P. (2017). Liderzy i partie IV Rzeczpospolitej na łamach wybranych dzienników opinii w 2005 roku. Analiza badań. Polityka i Społeczeństwo, nr 15(01), s. 73–85.

Leśniczak R. (2022a). News coverage of Christian churches and other religious bodies dealing with the Covid-19 pandemic: An analysis of newspapers in German and English. Church, Communication and Culture, vol. 7(1), s. 175–195.

Leśniczak R. (2022b). Zastosowanie arystotelesowskiej koncepcji toposu w badaniach wizerunku medialnego liderów politycznych i religijnych – przyczynek do dyskusji. Folia Toruniensia, vol. 22(1), s. 43–66.

Leśniczak R. (w druku). Realizacja hipotezy kumulacji Galtunga i Holmboe Ruge w relacjach prasowych z inwazji Rosji na Ukrainę. Kilka uwag do dyskusji nad dziennikarstwem w czasach wojny.

Lichański J. (2022). Identyfikacja w dawnej i współczesnej retoryce: studium przypadku na wybranych przykładach. Forum Artis Rhetoricae, nr 2, s. 113–120.

Mikosz J. (2019). Aspekty opiniotwórczości polskich dzienników i prasy tabloidowej. Обрії друкарства, nr 1(7), s. 240–261.

Mrozek J.J. (2014). Godność osoby ludzkiej jako źródło praw człowieka i obywatela. Civitas et Lex, nr 1, s. 41–47.

Nowak E. (2012). Koncepcja primingu w studiach nad komunikowaniem politycznym. Studia Medioznawcze, nr 49(2), s. 117–129.

Nowak‑Teter E. (2020). Priming Europe. Two perspectives on the European Issues in Poland. Medialni studia, nr 14(03), s. 295–321.

Palczewski M. (2011). Koncepcja framingu i jej zastosowanie w badaniach newsów w Wiadomościach TVP i Faktach TVN. Studia Medioznawcze, nr 1(44), s. 31–41.

Pan Z., Kosicki G.M. (1993). Framing analysis: An approach to news discourse. Political Communication, vol. 10(1), s. 55–75.

Panek B., Stawicki R. (2018). Migracje i nowe uchodźstwo w globalnym świecie. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, nr 19(11), s. 131–142.

Pavlik J.V. (2022). The Russian war in Ukraine and the implications for the news media. Athens Journal of Mass Media and Communications, vol. 8, s. 1–17.

Piątek P. (2011). Publicysta w sporach dzienników opinii w Polsce. Analiza felietonów Rafała Ziemkiewicza w „Rzeczpospolitej”. Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM, nr 3, s. 83–97.

Pietrzak H. (2013). Prawo do życia, jego nienaruszalność i nierozporządzalność. Aspekty prawno-karne. Prawo Kanoniczne, nr 56(2), s. 145–164.

Przybysz‑Stawska M. (2022). Problematyka wojny w Ukrainie na łamach czasopism opiniotwórczych w Polsce. Przypadek Polityki (luty–sierpień 2022 r.). Studia Medioznawcze, nr 23(4), s. 1322–1341.

Różański M. (2015). Prawo do życia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku. Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego, nr 6, s. 257–267.

Semetko H.A., Valkenburg P.M. (2000). Framing European politics: A content analysis of press and television news. Journal of Communication, vol. 50(2), s. 93–109.

Skucha W. (2023). Informacje o wojnie kontra uwaga i zainteresowanie odbiorców mediów. 100. dzień wojny w Ukrainie w głównych wydaniach polskich programów informacyjnych i profilach stacji informacyjnych na Facebooku. Analiza porównawcza. Kultura, Media, Teologia, nr 1(53), s. 149–176.

Studnicki P. (2018). Less Oedipus, more Telemachus: the framing of fatherhood in international press. Church, Communication and Culture, vol. 3(2), s. 152–173.

Styczeń T. (2011). Wolność w prawdzie. Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II, nr 24/3(95), s. 84–95.

Sulowski S. (2016). Wolność i bezpieczeństwo w kontekście walki z terroryzmem. e-Politikon, nr 20, s. 8–24.

Van Aelst P., Sheafer T., Stanyer J. (2012). The personalization of mediated political communication: A review of concepts, operationalizations and key findings. Journalism, vol. 13(2), s. 203–220.

Wroceński J. (2016). Godność osoby ludzkiej podstawą prawa do wolności religijnej. Prawo Kanoniczne, nr 59(3), s. 3–18.

Zakrzewski D. (2015). Medialny obraz świata i środki go tworzące. Człowiek w Kulturze, nr 25, s. 357–379.

Zięba‑Załucka H. (2014). Konstytucyjne aspekty bezpieczeństwa. Studia Iuridica Lublinensia, nr 22(2), s. 411–428.

 

Książki

Aristotle (1991). On Rhetoric: A Theory of Civic Discourse. Trans. and ed. by G.A. Kennedy. New York.

Blackledge A. (2005). Discourse and Power in a Multilingual World. Amsterdam.

Entman R.M. (2004). Projections of Power: Framing News, Public Opinion, and US Foreign Policy. Chicago.

Goffman E. (1974). Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience. Cambridge.

Lisowska‑Magdziarz M. (2004). Analiza zawartości mediów. Przewodnik dla studentów: wersja 1.1. Kraków.

Nojszewska E. (2010). Podstawy ekonomii. Warszawa.

Ulmer G.L. (1994). Heuretics: The Logic of Invention. Baltimore.

 

Rozdziały w dziele zbiorowym

González Gaitano N. (2008). Lineamenti metodologici per l’esame della rappresentazione delle radici della socialita che hanno origine nella famiglia. W: N. González Gaitano (ed.). Famiglia e Media. Il detto e il non detto (s. 9–33). Roma.

Karp J. (2009). Bezpieczeństwo państwa. W: W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski (red.).

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny (s. 119–134). Warszawa.

Marczuk K. (2014). Pojęcie i zakresy human security. W: S. Sulowski, M. Brzeziński (red.). Trzy wymiary współczesnego bezpieczeństwa (s. 40–49). Warszawa.

Mazurkiewicz P. (2009). Polityka jako roztropna troska o dobro wspólne – koncepcja polityki w katolickiej nauce społecznej. W: W. Wesołowski (red.). Koncepcje polityki (s. 98–123). Warszawa.

Miller C. (2000). The Aristotelian Topos: Hunting for Novelty. W: A. Gross, A. Walzer (eds.). Rereading Aristotle’s Rhetoric (s. 130–146). Carbondale.

Musiał‑Karg M., Łukasik‑Turecka A. (2023). Disinformation in the media space during the war in Ukraine. How did Kremlin’s fake news blame Ukraine, the USA and NATO for the invasion. W: M. Musiał‑Karg, N. Lubik‑Reczek (eds.). The War in Ukraine. (Dis)information – Perception – Attitudes (s. 13–38). Berlin.

Piechowiak M. (2003). Prawo a wolność. W: R. Hliwa, A. Schulz (red.). Prawa człowieka – prawa rodziny. 30 lat Poznańskiego Zakładu Instytutu Nauk Prawnych PAN (s. 37–54). Poznań.

 

Artykuły na stronie internetowej

IMM (2023). Gazeta Wyborcza najbardziej opiniotwórczym medium w Polsce. Na podium także RMF FM oraz Onet [https://www.imm.com.pl/gazeta-wyborcza-najbardziej-opiniotworczym-medium-w-polsce-na-podium-takze-rmf-fm-oraz-onet/; 20.05.2023].

 

Artykuły prasowe

Andruchowicz J. (2022). Nie będę czekać aż po mnie przyjdą. Rozm. przeprowadził M. Nogaś. Gazeta Wyborcza, nr 45, s. 16.

Arak P., Kubisiak A. (2022). Nieunikniony rachunek za inwazję Rosji i Białorusi na Ukrainę. Rzeczpospolita, nr 57, s. A21.

Bielecki C. (2022). Granice wolności Europy. Rzeczpospolita, nr 70, s. A7.

Bielecki J. (2022a). Angeli Merkel zabrakło wizji. Rzeczpospolita, nr 74, s. A1.

Bielecki J. (2022b). Polska – nowy Berlin. Rzeczpospolita, nr 70, s. A4.

Bielecki J. (2022c). Weimar powraca z zaświatów. Rzeczpospolita, nr 27, s. A6.

Czarnecki M. (2022a). Biden przyśle nowych żołnierzy do Polski. Gazeta Wyborcza, nr 27, s. 10–11.

Czarnecki M. (2022b). Morawiecki w Kijowie, Orbán na Kremlu. Gazeta Wyborcza, nr 26, s. 11.

Dąbrowska Z., Kozubal M. (2022). Strach ma twarz Putina. Rzeczpospolita, nr 48, s. A6.

Dunnigan R. (2022). Dyplomacja a wojna. Rzeczpospolita, nr 32, s. A5.

Gozman L. (2022). Władze bez zahamowań. Rozm. W. Bieliaszyn. Gazeta Wyborcza, nr 50, s. 10–11.

Haszczyński J. (2022). Pierwsza noc pod ziemią. Rzeczpospolita, nr 48, s. A5.

Imielski R. (2022). Teraz musimy uderzyć jeszcze mocniej. Gazeta Wyborcza, nr 49, s. 10.

Janiszewski H. (2022). Czy UE potrafi żyć bez gazu z Rosji. Rzeczpospolita, nr 47, s. A22.

Jendroszczyk P. (2022). Scholz w cieniu Bidena. Rzeczpospolita, nr 32, s. A8.

Kalinowska A. (2022). Przedsiębiorca odliczy straty spowodowane wojną. Rzeczpospolita, nr 48, s. A11.

Kowalski M. (2022). Czas próby dla prawa międzynarodowego. Rzeczpospolita, nr 63, s. A14.

Krzyżak T. (2022). Uciekli w kilka minut. Rzeczpospolita, nr 64, s. A5.

Lorenz W. (2022). Putin odrzucił dyplomację. Gazeta Wyborcza, nr 47, s. 5.

Mazurkiewicz P., Ptak‑Iglewska A. (2022). Eksport wywinduje ceny. Rzeczpospolita, nr 74, s. A1.

Modolo G. (2022). Putin w Pekinie: „Zawrzemy nowy sojusz globalny”. Gazeta Wyborcza, nr 28, s. 11.

Nowak‑Far A. (2022). Trybunał dla zbrodniarzy, azyl dla uchodźców. Rozm. Przeprowadził P. Rochowicz. Rzeczpospolita, nr 48, s. A14.

Olszewski M. (2022). Długa noc na granicy. Gazeta Wyborcza, nr 49, s. 14–15.

Onyszkiewicz J. (2022). Nowego Monachium nie będzie. Gazeta Wyborcza, nr 31, s. 14.

Popiołek A. (2022a). Dlaczego Niemcy są przeciw odcięciu Rosji od SWIFT? Gazeta Wyborcza, nr 47, s. 9.

Popiołek A. (2022b). Jak wojna zmieni naszą gospodarkę. Gazeta Wyborcza, nr 46, s. 10.

Popiołek A. (2022c). Najbogatsi w Rosji tracą miliardy. Gazeta Wyborcza, nr 45, s. 13.

Popiołek A. (2022d). Wielkie osłabienie złotego. Gazeta Wyborcza, nr 55, s. 14.

Popiołek A., Orzechowski H. (2022). Rosyjska gospodarka stacza się na dno. Gazeta Wyborcza, nr 49, s. 2–3.

Radziwinowicz W. (2022). Putin jak Stalin i Hitler. Gazeta Wyborcza, nr 46, s. 2.

Rau Z. (2022). Wspólny plan zwycięstwa. Rzeczpospolita, nr 69, s. A7.

Siemionczyk G. (2022). Wojna to kolejny krok ku stagflacji. Rzeczpospolita, nr 46, s. A14.

Słabisz A. (2022). Surowo ukarać Putina. Rzeczpospolita, nr 49, s. A4.

Słojewska A. (2022), Szpica przybędzie na Wschód. Rzeczpospolita, nr 48, s. A6.

Staszak K. (2022). Mądra pomoc. Gazeta Wyborcza, nr 50, s. 18–19.

Stec R. (2022). Ochronić Chelsea. Gazeta Wyborcza, nr 53, s. 24.

Szoszyn R. (2022). Kobieca twarz walczącej Ukrainy. Rzeczpospolita, nr 67, s. A3.

Szoszyn R., Bielecki J. (2022). Ogrzać się w blasku Johnsona. Rzeczpospolita, nr 25, s. A6.

Tarka A. (2022). Pomagamy naszym przyjaciołom, a nie jakiejś instytucji. Rzeczpospolita, nr 73, s. A13.

Tumidalski W. (2022). Decyzja Hagi może pozbawić Putina prawa weta w ONZ. Rzeczpospolita, nr 55, s. A10.

Urzędowska M. (2022). Zełenski do UE: Udowodnijcie, że jesteście z nami! Gazeta Wyborcza, nr 50, s. 3.

Warzecha Ł. (2022). Błyskotki dyplomatyczne. Rzeczpospolita, nr 74, s. A7.

Watoła J. (2022). Pomoc medyczna dla uchodźców. Gazeta Wyborcza, nr 48, s. 8.

Watoła J., Kondzińska A. (2022). Specustawa na pomoc uchodźcom. Gazeta Wyborcza, nr 50, s. 8.

Wieliński B. (2022a). Mariupol jak Aleppo. Gazeta Wyborcza, nr 52, s. 1.

Wieliński B. (2022b). Zbrodnie w Charkowie. Gazeta Wyborcza, nr 49, s. 1.

Wysłocki M. (2022). Mobilizacja na Ukrainie to ubytek pracowników w Polsce. Rzeczpospolita, nr 46, s. A9.

Zawadka G., Ćwiek J. (2022). Uchodźcy już w drodze. Rzeczpospolita, nr 46, s. A7.

Żakowski J. (2022). Ta wojna wszystko zmienia. Nie minął tydzień, a żyjemy w innym świecie. Gazeta Wyborcza, nr 51, s. 14.

Information

Information: Media Research Issues, 2023, Volume 66, Issue 4 (256), pp. 43 - 64

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Inwazja Rosji na Ukrainę w polskich dziennikach opinii Rzeczpospolita i Gazeta Wyborcza

English:
Russia’s Invasion of Ukraine in the Polish Opinion Dailies Rzeczpospolita and Gazeta Wyborcza

Authors

https://orcid.org/0000-0003-0099-4327

Rafał Leśniczak
Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, Polska, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0099-4327 Orcid
All publications →

Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, Polska, Poland

Published at: 13.12.2023

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Rafał Leśniczak (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

Suggested citations: Harvard

Leśniczak, R., 2023. Russia’s Invasion of Ukraine in the Polish Opinion Dailies Rzeczpospolita and Gazeta Wyborcza. Media Research Issues, Volume 66, Issue 4 (256) (2023), pp. 43-64