FAQ

Zarządzanie i teatr. O statusie artysty w Polsce

Publication date: 18.12.2017

Culture Management, 2017, Volume 18, Issue 3, pp. 373 - 394

https://doi.org/10.4467/20843976ZK.17.024.7474

Authors

Joanna Szulborska-Łukaszewicz
Institute of Culture, Jagiellonian University
ul. prof. Stanisława Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8429-1965 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Zarządzanie i teatr. O statusie artysty w Polsce

Abstract

In Europe, the role of artists in the process of developing culture and creative industries was recognized as early as the 1970s, as evidenced by different resolutions of international organizations or later the European Parliament. These documents stated that art can be a profession. In order to practice art at the highest level, it is important to develop an interest in art in childhood. The profession of an artist is a continuous one, and covers not only the time of presenting the final effect but also the time of preparation for work, which should be factored in when calculating retirement benefits. The most urgent issues artists have to deal with include: protecting the profession of an artist/performer with social security (health and pension benefits); uncertain and unsteady employment; and low and irregular income dependent on the repertoire and staffing policy established by institution management.
In the case of freelancers: long periods without any income, tax regulations related to the work performed by artists, copyright revenue, irregular working hours, lack of incentives for producers to hire professional artists and creators instead of cheaper amateurs. Lack of systematic solutions which would guarantee at least minimal social security.
The above-mentioned documents were not followed up by any changes in Poland to expand the tools which secure artists’ social rights. Neither the status of artists has been clarified nor has their social and financial situation improved.
Out of the few studies on the economic condition of an artist/performer, my paper quotes the one endorsed by ZASP (Association of Polish Stage Artists) entitled “Artysto scen polskich, po­wiedz nam, za co żyjesz?” (“Polish Stage Artists, Tell Us How You Make a Living”), which 
involved 599 respondents.

References

Bachórz A., Stachura K., Trajektorie sukcesu artystycznego. Strategie adaptacji artystów polu sztuki, Gdańsk 2015.

Chwin S., Czy kultura jest nam do życia koniecznie potrzebna?, „Przekrój”, nr 30, 4 września 2010 r.

Gdowska J., Dyndając na końcu łańcucha pokarmowego. Rozmowa Robertem Skolmowskim, „Notatnik Teatralny” 2014/2015, nr 77, s. 81.

Górna K., Sienkiewicz K. in. (red.), Czarna księga polskich artystów, Warszawa 2015.

Grzelońska U., Ekonomiczny zarys sfery kultury, wystąpienie na seminarium naukowym Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, 24 maja 2007 roku, http://www.inepan.waw.pl/wydarzenia/seminaria_naukowe.html?id_seminarium=48 [odczyt: 31.03.2014].

Ilczuk D. (red.), Rynek pracy artystów twórców PolsceRaport badań., Bydgoszcz–Warszawa 2013.

Kędziora A., Orzechowski E., Szulborska-Łukaszewicz J., Zdebska-Schmidt J. (red.), kulturą kulturze – kultura pod ścianą, Kraków 2014.

Klaic D., Gra nowych dekoracjach. Teatr publiczny pomiędzy rynkiem demokracją, Warszawa–Lublin 2014.

Kozek W., Polaktor. Aktorzy na rynku pracy, Warszawa 2011.

Kozłowski M., Sowa J., Szreder K. (red.), FABRYKA SZTUKI. Podział pracy oraz dystrybucja kapitałów społecznych polu sztuk wizualnych we współczesnej Polsce. Raport badań Wolnego Uniwersytetu Warszawy, Warszawa 2014.

Kultura 2014 r., GUS, Warszawa 2015.

Kultura 2015 r., GUS, Warszawa 2016.

Manifest Statusie Artysty, https://www.zasp.pl/index.php?page=Pages&id=40 [odczyt: 30.04.2017].

Potoroczyn P., Nie ma miodu bez zapylania, „Tygodnik Powszechny”, 2 maja 2015 r.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego dnia 7 czerwca 2007 roku sprawie społecznego statusu artystów, 2006/2249(INI).

Skowrońska M., Debata NCK. Kraków artystów nie kocha, nie lubi, nie szanuje?, „Gazeta Wyborcza” 14.04.2015 r., http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,44425,17749464,Debata_w_NCK__Krakow_artystow_nie_kocha__nie_lubi_.html [odczyt: 20.04.2017].

Sternal M., Dobrze wykształcony menedżer kultury? Wyzwania edukacyjne zarządzaniu kulturą [w:] E. Orzechowski (red.), Kultura-Gospodarka-Media Ogólnopolski Kongres, Kraków 2002.

Szulborska-Łukaszewicz J., Artysto Scen Polskich, powiedz nam czego żyjesz, Kraków 2015.

Szulborska-Łukaszewicz J., Instytucje kultury Polsce – specyfika ich organizacji finansowania, „Zarządzanie Kulturze” 2012, nr 13, z. 4.

Szulborska-Łukaszewicz J., Zarządzanie publiczną instytucją kultury Polsce – misja ekonomika, „Zarządzanie Kulturze” 2013, nr 14, z. 1.

Szulborska-Łukaszewicz J., Publiczne czy prywatne? zarządzaniu instytucjami artystycznymi Polsce, „Zarządzanie Kulturze” 2014, nr 15.

Trzeciak H., Ekonomika teatru, Warszawa 2011.

Information

Information: Culture Management, 2017, Volume 18, Issue 3, pp. 373 - 394

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Zarządzanie i teatr. O statusie artysty w Polsce

English:

MANAGEMENT AND THEATER. ON THE STATUS OF THE ARTIST IN POLAND

Authors

https://orcid.org/0000-0001-8429-1965

Joanna Szulborska-Łukaszewicz
Institute of Culture, Jagiellonian University
ul. prof. Stanisława Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8429-1965 Orcid
Contact with author
All publications →

Institute of Culture, Jagiellonian University
ul. prof. Stanisława Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Poland

Published at: 18.12.2017

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Joanna Szulborska-Łukaszewicz (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish