Masters, Leaders, or Usurpers? The Ambiguous Status of the Creators of the Cricot and Cricot 2 Theatres
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEMistrzowie, liderzy, a może uzurpatorzy? Niejednoznaczny status twórców teatrów Cricot i Cricot 2
Publication date: 18.05.2020
Culture Management, 2020, Volume 21, Issue 2, pp. 107 - 121
https://doi.org/10.4467/20843976ZK.20.010.12163Authors
Mistrzowie, liderzy, a może uzurpatorzy? Niejednoznaczny status twórców teatrów Cricot i Cricot 2
Masters, Leaders, or Usurpers? The Ambiguous Status of the Creators of the Cricot and Cricot 2 Theatres
The article is an attempt to look at the principles of operation and the resulting organizational practices characteristic of the Cricot and Cricot 2 Theatres. By recalling the work of the pre-war Cricot Theatre, the author puts forward a thesis that the theatre had developed practices and modes of action typical of the contemporary artistic collective. The cooperating group of artists, with Józef Jarema as an undoubted leader, was quite a flexible constellation, re-established in different configurations with each subsequent undertaking. This mode of operation strongly influenced the aesthetics of particular performances and artistic evenings. The further part of the article raises the issue of the impact of Jarema’s theatre on its post-war successor, the Cricot 2 Theatre. It turns out that the initial Cricot 2 performances stemmed from similar concepts of theatre group organization. When describing also Tadeusz Kantor’s later work in this context, the author emphasizes the artist’s perverse takeover of the collective modus operandi, which he consciously utilized in the realization of his own authorial vision of theatre. The disputes which emerged over the artistic heritage of the Cricot 2 Theatre immediately after Kantor’s death are also discussed. By raising questions about the status of creators and co-creators of the Cricot and Cricot 2 Theatres, and thus about the type and distribution of power in these organizations, the author observes certain organizational mechanisms which, in these cases, took or could have taken place.
Bogucka-Ordyńcowa J. et al. (1964), Cyganeria i polityka. Wspomnienia krakowskie 1919–1939, Warszawa: Czytelnik.
(bp.) (1956), Aktorzy, plastycy i muzycy tworzą nowy teatr. Będziemy oglądać pantomimy K. Mikulskiego i J. Przybosia siedząc przy stolikach, „Echo Krakowa”, nr 44, s. 1.
Bryś M., Burzyńska A., Fazan K. (red.), Dziś Tadeusz Kantor! Metamorfozy śmierci, pamięci i obecności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czerska K. (2018), O kilku eksperymentach w teatrze Cricot (Henryk Wiciński i Maria Jarema), [w:] B. Ilkosz, Grupa Krakowska. 1932–1937, Wrocław: Muzeum Narodowe, s. 164–184.
Czerska K. (2019), Teatr Cricot – suma przybliżeń, „Didaskalia”, nr 153, s. 46–54.
Czerska K. (red.) (2018), Cricot idzie! = Cricot is coming!, tłum. J. Figiel, Kraków: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka.
Dobrowolski W. (1956), Cricot przed laty, „Życie Literackie”, nr 22, s. 4.
Fedak-Mazur J. (2008), Józef Jarema w międzywojennym teatrze awangardowym Cricot (I), Kraków: TAiWPN Universitas.
Galas-Kosil A., Olkusz P. (red.) (2016), Wpływ systemu organizacji instytucji na estetykę przedstawienia w wybranych krajach europejskich, Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Guderian-Czaplińska E., Godlewski S. (red.) (2018), Kolektywy teatralne, artystyczne i badawcze. Materiały z konferencji zorganizowanej w Instytucie Teatru i Sztuk Mediów WFPIK Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu we współpracy z Malta Festival Poznań (19 czerwca 2018 roku), Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Kantor T. (2004), Teatr Śmierci. Teksty z lat 1975–1984, wybór i oprac. K. Pleśniarowicz, Wrocław–Kraków: Ossolineum–Cricoteka.
Keil M. (red.) (2017), Odzyskiwane tego, co oczywiste. O instytucji festiwalu, Warszawa–Lublin: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Konfrontacje Teatralne.
Kosiński D. (2019), Nic nie rzekła aniołowi, „Tygodnik Powszechny”, nr 50, https://www.tygodnikpowszechny.pl/nic-nie-rzekla-aniolowi-161372 [odczyt: 8.03.2020].
Krakowska J. (2020), Utopia kolektywu, [w:] D. Buchwald, J. Legoń (red.), Czy tylko Reduta? Wspólnota – zespół – spółdzielnia twórcza – kolektyw w teatrze, Warszawa, s. 25–33, http://encyklopediateatru.pl/ksiazka/774/czy-tylko-reduta-wspolnota-zespol-spoldzielnia-tworcza-kolektyw-w-teatrze# [odczyt: 8.03.2020].
Krysiak E. (1991), Teatr Cricot 2: „Dziś są moje urodziny” Kantora. Polska prapremiera, „Goniec Teatralny”, 17 czerwca.
Kunowska J. (2005), Zostawiam światło, bo zaraz wrócę. Tadeusz Kantor we wspomnieniach swoich aktorów, Kraków: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka.
Lau J. (1967), Teatr artystów Cricot, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Leśnodorski Z. (1968), Wśród ludzi mojego miasta. Wspomnienia i zapiski, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Michalik J. (2015), Idea bardzo konsekwentna. Happening i Teatr Happeningowy Tadeusza Kantora, Kraków: TAiWPN Universitas.
Nagranie i opis spektaklu Minęło, minęło i tak przeminą wszystkie historie, umieszczone w serwisie YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=4TJBrEeiubU&feature=emb_logo [odczyt: 8.03.2020].
Nowicka J. (2008), Od Kantora do Schillera, „Kraków”, nr 1(1), http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/51133/od-kantora-do-schillera [odczyt: 8.03.2020].
Opis warsztatów zamieszczony na stronie internetowej Wełmińskiego, https://www.welminski.pl/pl/teatr/warsztaty [odczyt: 8.03.2020].
Ostrowska J. (2013), Odcienie performatywnej reżyserii – między Julianem Beckiem i Judith Maliną a Tadeuszem Kantorem, [w:] E. Bal, W. Świątkowska (red.), Performans, performatywność, performer. Próby definicji i analizy krytyczne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 127–140.
Pieczara I. (1990), Konferencja prasowa w Teatrze „Cricot 2”. Testament Tadeusza Kantora, „Gazeta Krakowska”, nr 207.
Polewska A. (1956), Czy twórcza, czy zbędna powtórka?, „Dziennik Polski”, nr 210.
Przekroczenie granicy. O ostatnim spektaklu Kantora „Dziś są moje urodziny” z Andrzejem Wełmińskim, członkiem zespołu „Cricot 2” rozmawia Bronisław Mamoń (niezidentyfikowany wycinek prasowy z archiwum Cricoteki, nr inw. KWZ/43/2006/37).
Skiba-Lickel A. (1995), Aktor według Kantora, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Turowicz J. (1990), Grałem w jego teatrze, „Tygodnik Powszechny”, nr 52.
Wełmiński A. (2014), Funkcja i znaczenie zespołu w procesie tworzenia spektakli Teatru Cricot 2, [w:] M. Bryś, A. Burzyńska, K. Fazan (red.), Dziś Tadeusz Kantor! Metamorfozy śmierci, pamięci i obecności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 43–64.
Żytyński S. (1972), Bez rampy i sztampy. Wspomnienia o młodym Krakowie lat trzydziestych, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Information: Culture Management, 2020, Volume 21, Issue 2, pp. 107 - 121
Article type: Original article
Titles:
Mistrzowie, liderzy, a może uzurpatorzy? Niejednoznaczny status twórców teatrów Cricot i Cricot 2
Masters, Leaders, or Usurpers? The Ambiguous Status of the Creators of the Cricot and Cricot 2 Theatres
University of Lodz, Poland, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź
Published at: 18.05.2020
Received at: 14.03.2020
Accepted at: 16.04.2020
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 1112
Number of downloads: 1451