FAQ

„Dziedzictwo bez ojczyzny”. Cerkiew prawosławna św. Męczennicy Aleksandry w Stanisławowie pod Modlinem w latach II Rzeczypospolitej i współcześnie

Publication date: 08.09.2017

Culture Management, 2017, Volume 18, Issue 2, pp. 135 - 153

https://doi.org/10.4467/20843976ZK.17.009.7101

Authors

Piotr Zubowski
All publications →

Titles

„Dziedzictwo bez ojczyzny”. Cerkiew prawosławna św. Męczennicy Aleksandry w Stanisławowie pod Modlinem w latach II Rzeczypospolitej i współcześnie

Abstract

The paper aims to present the history of the Orthodox parish founded on the orders of the Tsarist authorities in the 1930s for the settlers specially brought from Russia to Warsaw. The parish, together with the monumental Orthodox Church of Saint Alexandra the Martyr, flourished until the outbreak of World War I, when the army and the Russian administration were evacuated from the Kingdom of 
Poland and the Church was destroyed. After Poland had regained its independence, the Church lost its former privileges and started to attract the hostility and unwillingness on the part of the Polish authorities. Despite this, thanks to the efforts of the remaining faithful, the Church was rebuilt (although in a much more modest form), and the faithful were given an Orthodox priest. Today, the Church, being the only rural Orthodox temple in Mazovia, is covered by conservator’s protection and is considered a symbol of multiculturalism.
Using the Orthodox Church of Saint Alexandra as an example, the paper is an attempt to illustrate how Poland manages the unwanted, “inconvenient” heritage which over time is integrated into the Polish cultural landscape and becomes devoid of negative evaluation.
The deliberations are based primarily on the archival administrative and parish records kept 
in the Central Archives of Modern Records (AAN) and on the iconographic materials from the Central Archives of Historical Records (AGAD).

References

Archiwalia:

Archiwum Główne Akt Dawnych, Zbiór kartograficzny:

sygn. 199-19, Plan der neuangelegten Colonie bei Modlin im Amte Zakroczym copirt durch Linke, bd.

sygn. 324-101, Plan sytuacyjny Kolonii Aleksandryjskiej, 1840

sygn. 334-71, Pravoslavnaâ Cerkov v Aleksandrinskoj kolonii, 1840

 

 

Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Wyznań Religijnych Oświecenia Publicznego:

sygn. 1060, Referat Wyznania Prawosławnego. Parafie filie: erekcja, kasata, siedziba, delimitacje, przyznawanie etatów – sprawy szczegółowe, t. IX, lit. P

sygn. 1208, Majątki – cerkwie prawosławne – akta szczegółowe układzie alfabetycznym wg miejscowości, lit. A

 

Literatura:

Cynalewska-Kuczma P., Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji Imperium Rosyjskim, Poznań 2004.

Delnicki A., sprawie cerkwi, „Dziennik Narodowy”, 1.02.1919, R. V, nr 26.

Korženevskij I., Kratkaâ istoriâ Cholmsko-Varšavskoj eparhii. Sostoânie varšavskoj eparhii pod upravleniem preosv. Nikanora, „CHVEV”, G. II, n. 22, 15 (27) noâbra 1878, s. 6–14.

Kozlovskij R., Pravoslavnyj prihod v Stanislavove, „Cerkovnyj Vestnik”, maj–iûn 1971, s. 22–24.

Lotockij A., Cerkovno-istoričeskoe statičeskoe opisanie Varšavskoj Pravoslavnoj Eparhii. Sostavennoe v 1853 g. Klûčarem Varšavskago kafedralʹnago sobora, Počaev 1863.

Oleńczak P., Gen. Felicjan Sławoj Składkowski. Dobrodziej Pomiechówka, „Gazeta Pomiechowska. Biuletyn Informacyjny Gminy Pomiechówek” 2012, nr 3 (53).

Papierzyńska-Turek M., Między tradycją, rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Warszawa 1989.

Paszkiewicz P., Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska Warszawie 1815–1915, Warszawa 1991.

Paszkiewicz P., służbie Imperium Rosyjskiego 1721–1917. Funkcje treści ideowe rosyjskiej architektury sakralnej na zachodnich rubieżach Cesarstwa poza jego granicami, Warszawa 1999.

Rajecki P., Parafia św. męczennicy Aleksandry Stanisławowie koło Pomiechówka, „Kalendarz Prawosławny” 2006, s. 175–182.

Sielicka-Baryłka K., Ślad estoński na Mazowszu – prawosławna parafia Stanisławowie, praca magisterska napisana pod kierunkiem dr. hab. J. Wasilewskiego Instytucie Etnologii Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.

Sokoł K., Sosna A., Cerkwie centralnej Polsce 1815–1915, Białystok 2011.

Sosna G., Troc-Sosna A., Hierarchia kler Kościoła prawosławnego granicach II Rzeczypospolitej Polski powojennej XIX–XXI wieku, Ryboły 2012.

Szczerbatow A., Rządy księcia Paskiewicza Królestwie Polskim (1832–1847), Warszawa 1900.

Torskij V., Aleksandrinskij pravoslavnyj prihod hram v russkih koloniâh Varšavskoj gubernii, „CHVEV”, G. XX, n. 15, 1 (13) avgusta 1896, s. 277–279.

Woźniak A., Kartki dziejów prawosławnej parafii św. Aleksandry Stanisławowie koło Modlina, „Etnografia Polska” 2001, t. 45, z. 1–2, s. 183–194.

Zubowski P., Cerkwie prawosławne Łodzi regionu łódzkiego dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939), Białystok 2014.

Information

Information: Culture Management, 2017, Volume 18, Issue 2, pp. 135 - 153

Article type: Original article

Titles:

Polish:

„Dziedzictwo bez ojczyzny”. Cerkiew prawosławna św. Męczennicy Aleksandry w Stanisławowie pod Modlinem w latach II Rzeczypospolitej i współcześnie

English:
“Heritage without a home”. The Orthodox Church of Saint Alexandra the Martyr in Stanislawowo near Modlin in the Second Polish Republic and today

Published at: 08.09.2017

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Piotr Zubowski (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish