FAQ
logo of Jagiellonian University in Krakow

Kryzys mieszkaniowy w wybranych krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych

Publication date: 2023

Public Management, 2021, Issue 1 (53), pp. 41 - 54

https://doi.org/10.4467/20843968ZP.21.003.14136

Authors

Pola Latko
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0230-3286 Orcid
All publications →

Titles

Kryzys mieszkaniowy w wybranych krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych

Abstract

W artykule poddaję analizie sytuację mieszkaniową w wybranych państwach Europy i w Stanach Zjednoczonych. Artykuł został podzielony na kilka części opisujących przyczyny i skutki kryzysu hipotecznego w Stanach Zjednoczonych, bezdomności pracowników Doliny Krzemowej, „pęknięcia” bańki mieszkaniowej w Hiszpanii, problemów mieszkaniowych na Wyspach Brytyjskich (pustostany w Londynie i kryzys wynajmu w Irlandii), buntu lokatorskiego w Berlinie i ubóstwa mieszkaniowego w Polsce. We wstępie uzasadniam, dlaczego mieszkanie powinno być postrzegane jako prawo człowieka, a nie towar. Zwracam uwagę na to, że od lat 80. XX wieku rządy państw rozwiniętych wycofywały się z zarządzania gospodarką mieszkaniową, pozwalając na jej regulację mechanizmom rynkowym. W każdym z omawianych państw doprowadziło to do znacznego wzrostu cen nieruchomości i wynajmu oraz napływu kapitału spekulacyjnego. Jako odmienny przykład wskazuję Wiedeń, gdzie rynek nieruchomości jest wciąż regulowany przez miasto i dzięki temu zdołano uniknąć tego scenariusza.

Housing crisis in selected European countries and in the USA

In this article I analyze the housing situation in selected European countries and in the USA. The article is divided into several parts in which I describe causes and effects of the mortgage crisis in the United States, homelessness of Silicon Valley workers, the Spanish real estate bubble “burst”, housing problems in the British Isles (vacancies in London and the rental crisis in Ireland), the tenant revolt in Berlin and housing poverty in Poland. In the introduction I justify why housing should be seen as a human right and not as a commodity. I note that since the 1980s governments of developed countries have withdrawn from housing management, allowing it to be regulated by market mechanisms. In each of the countries under review, this has led to a significant increase in property and rental prices as well as an inflow of venture capital. As an opposite example, I mention Vienna, where the real estate market is still regulated by the city, thus it managed to avoid this scenario.

References

Download references
Bassuk E.L., DeCandia C.J., Beach C.A., Berman F. (2014), America’s Youngest Outcasts: A Report Card on Child Homelessness, https://www.air.org/sites/default/files/downloads/report/ Americas-Youngest-Outcasts-Child-Homelessness-Nov2014.pdf [dostęp: 20.01.2021].
Bruder J. (2020), Nomadland. W drodze za pracą, tłum. M. Tomczak, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
CBOS (2018), Aspiracje Polaków w latach 1998, 2008 i 2018, https://www.cbos.pl/SPISKOM. POL/2018/K_148_18.PDF [dostęp: 19.01.2021].
Cesarski M. (2009), Mieszkalnictwo społeczne a kryzysy gospodarcze XX i XXI w. [w:] J. Osiński (red.), Wymiary kryzysu; między praktyczną teorią, a wirtualną praktyką, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Cesarski M. (2017a), Niektóre sprzeczności neoliberalnej polityki mieszkaniowej – mechanizmy globalne i Polska, „UR Journal of Humanities and Social Sciences”, 3 (4).
Cesarski M. (2017b), Społeczna polityka mieszkaniowa w Europie – czy możliwa w rynkowym paradygmacie wzrostu?, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, 36 (1).
Cöllen B. (2014), Szukasz mieszkania? Jedź do Wiednia!, https://www.dw.com/pl/szukasz-miesz­kania-jed%C5%BA-do-wiednia/a-17843704 [dostęp: 29.01.2021].
Deutsche Welle (2019), Berlin zamraża czynsze na pięć lat, https://www.dw.com/pl/berlin-zamraża­-czynsze-na-pięć-lat/a-50898221 [dostęp: 19.01.2021].
Działoszyńska-Kossow M. (2020), San Francisco. Dziki brzeg wolności, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Erbel J. (2020), Poza własnością. W stronę udanej polityki mieszkaniowej, Wydawnictwo Wysoki Zamek, Kraków.
Eurostat (2020), Dane statystyczne dotyczące mieszkalnictwa, https://ec.europa.eu/eurostat/stati­stics-explained/index.php?title=Housing_statistics/pl [dostęp: 20.01.2021].
Frączek A. (2010), Potrzeby mieszkaniowe współczesnej rodziny jako istotna kwestia społeczna: na przykładzie Towarzystw Budownictwa Społecznego, „Resovia Sacra”, 17.
Gitkiewicz O. (2019), Nie zdążę, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa.
Groeger L. (2016), Programy wspierania budownictwa mieszkaniowego w Polsce i ich wpływ na rynek nieruchomości mieszkaniowych [w:] E. Masierek (red.), Uwarunkowania polityki miesz­kaniowej w Polsce i na Ukrainie. The determinants of housing policy in Poland and Ukraine, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Habitat for Humanity Poland (2019), Mieszkalnictwo w Polsce: przyszłość najmu społecznego w Polsce, https://habitat.pl/wp-content/uploads/2019/04/Mieszkalnictwo-w-Polsce-Przyszlosc-najmu-spolecznego.pdf [dostęp: 20.01.2021].
Habitat for Humanity Poland (2020), Problemy mieszkaniowe Polek i Polaków oraz ocena istnieją­cych rozwiązań, https://habitat.pl/files/fm2020/problemy_mieszkaniowe_Polek_i_Polakow. pdf [dostęp: 20.01.2021].
Handy Ch. (1996), Wiek paradoksu. W poszukiwaniu sensu przyszłości, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.
Harvey D. (2012), Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja, tłum. A. Kowalczyk i in., Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa.
Henry M., Watt R., Rosenthal L., Shivji A. (2017), The 2017 Annual Homeless Assessment Report (AHAR) to Congress. Part 1: Point-in-Time Estimates of Homelessness, https://www.huduser. gov/portal/sites/default/files/pdf/2017-AHAR-Part-1.pdf [dostęp: 20.01.2021].
Janiszewski J. (2019), Masowy bunt lokatorów, https://holistic.news/bunt-w-miescie-lokatorow/ [dostęp: 19.01.2021].
Jarkowiec M. (2020), Amerykanów nie stać na mieszkanie w mieście. Uciekają na prowincję. Tam, gdzie co roku się pali, https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,26315254,amerykanow-nie­-stac-na-mieszkanie-w-miescie-uciekaja-na.html [dostęp: 20.01.2021].
Jones N. (2020), Private Rental Market Summary Statistics in England: October 2019 to September 2020, https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/housing/bulletins/privateren­talmarketsummarystatisticsinengland/october2019toseptember2020rent-prices-in-england [dostęp: 20.01.2021].
Kołodziej A. (2017), Jedna pensja dzieli od bezdomności. Dolina Krzemowa żyje na krawędzi, https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/dolina-krzemowa-san-francisco­-bezdomni,156,0,2280604.html [dostęp: 20.01.2021].
Kołodziejczyk H. (2016), Geneza kryzysu hipotecznego w USA z perspektywy dekady, „Ruch Prawniczy, Socjologiczny i Ekonomiczny”, 78 (4).
Kruczek Z. (2018), Turyści vs. mieszkańcy. Wpływ nadmiernej frekwencji turystów na proces gen­tryfikacji miast historycznych na przykładzie Krakowa, „Turystyka Kulturowa”, 3.
LeDuff Ch. (2015), Detroit. Sekcja zwłok Ameryki, tłum. I. Noszczyk, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
LeDuff Ch. (2019), Shitshow! Ameryka się sypie, a oglądalność szybuje, tłum. K. Gucio, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Lipczak A., Kowanda C. (2013), Kryzys w Europie: Jak Hiszpania sama wpędziła się w kłopoty, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/edukatorekonomiczny/1534533,1,kryzys­-w-europie-jak-hiszpania-sama-wpedzila-sie-w-klopoty.read [dostęp: 20.01.2021].
Lis P. (2005), Koncepcje polityki mieszkaniowej, „Zeszyt Naukowy”, 31.
Lis P. (2011), Cele i instrumenty społecznej polityki mieszkaniowej [w:] red. J. Dzieciuchowicz, Współczesne przemiany środowiska mieszkaniowego – wybrane problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Marcuse P. (2013), Prawa w miastach a „prawo do miasta”, tłum. K. Pobłocki, https://publica.pl/ teksty/prawa-w-miastach-a-prawo-do-miasta-36626.html [dostęp: 20.05.2021].
Martín A., Moral-Benito E., Schmitz T. (2019), The Financial Transmission of Housing Bubbles: Evidence from Spain, https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpwps/ecb.wp2245~334a97f21d. en.pdf [dostęp: 20.01.2021].
Maslow A. (2006), Motywacja i osobowość, tłum. J. Radzicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
McWilliams D., Taylor C. (2020), Ireland’s Housing Crisis in Five Revealing Graphs, https://www. irishtimes.com/life-and-style/homes-and-property/ireland-s-housing-crisis-in-five-revealing­-graphs-1.4150332 [dostęp: 20.01.2021].
Ministerstwo Rozwoju (2020), Raport: Stan mieszkalnictwa w Polsce, https://www.google.com/url ?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwji2KSbgMbuAhXSpIsKHbJMBq UQFjABegQIARAC&url=https%3A%2F%2Fwww.gov.pl%2Fattachment%2F26de9999-ea40- 42c0-9396-74d3e2684a14&usg=AOvVaw0FDgg8oCnzDkx-EBf9xsBa [dostęp: 29.01.2021].
O’Loughlin E. (2019), Housing Crisis Grips Ireland a Decade after Property Bubble Burst, https:// www.nytimes.com/2019/08/08/world/europe/housing-crisis-ireland.html [dostęp: 20.01.2021].
Okraszewski M. (2018), Hiszpania znów przeżywa budowlany boom. Mimo milionów pusto­stanów, https://wyborcza.pl/7,75399,24006520,hiszpania-po-raz-pierwszy-od-dekady­-znow-przezywa-budowlany.html [dostęp: 20.01.2021].
Paź E. (2020), Mieszkań na Airbnb w Warszawie przybywa. Czy jest się o co martwić?, https:// miastojestnasze.org/mieszkan-na-airbnb-w-warszawie-przybywa-czy-jest-sie-o-co-martwic/ [dostęp: 29.01.2021].
Peat J. (2019), Almost £11 Billion-worth of London Housing is Sitting Empty, https://www.thelondo­neconomic.com/property/almost-11-billion-worth-of-london-housing-is-sitting-empty/30/10/ [dostęp: 20.01.2021].
Piskozub P. (2013), Davida Harveya koncepcja prawa do miasta. Pomiędzy odzyskiwaniem a prze­budową wielkich aglomeracji, „Przegląd Administracji Publicznej”, 2.
Polańska D.V. (2020), Prawo do mieszkania jako społeczne prawo człowieka w czasach finansjalizacji, http://conciliumcivitas.pl/almanach-concilium-civitas-2020-2021-profesor-dominika-v­-polanska-prawo-do-mieszkania-jako-spoleczne-prawo-czlowieka-w-czasach-finansjalizacji/ [dostęp: 30.05.2021].
Prajsnar A. (2017), Pół miliona nowych domów w Hiszpanii wciąż jest pustych, https://forsal.pl/ artykuly/1072078,pol-miliona-nowych-domow-w-hiszpanii-wciaz-jest-pustych.html [dostęp: 20.01.2021].
Prajsnar A. (2019), Wielki deficyt mieszkaniowy w Wielkiej Brytanii. Potrzeba aż 5 milionów mieszkań, https://forsal.pl/artykuly/1441671,wielki-deficyt-mieszkaniowy-w-wielkiej-brytanii­-potrzeba-az-5-milionow-mieszkan.html [dostęp: 20.01.2021].
Rachid Chehab M. (2017), Pożar wieżowca w Londynie. Spłonął płot oddzielający biednych od bogatych, https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,21970092,pozar-wiezowca-w-londynie­-splonal-plot-oddzielajacy.html [dostęp: 20.01.2021].
Reddan F. (2018), Dublin Rents to Rise to €2,500 before They Start to Slow, https://www.irishtimes. com/business/economy/dublin-rents-to-rise-to-2-500-before-they-start-to-slow-1.3389643 [do­stęp: 20.01.2021].
Spencer K. (2020), In College and Homeless, https://www.nytimes.com/2020/02/20/education/ learning/college-homeless-students.html [dostęp: 20.01.2021].
Springer F. (2015), 13 pięter, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Sroczyński G. (2020), Jak odebrać 250 tysięcy mieszkań prywatnym firmom? Trzeba mieć niemiecką konstytucję, https://next.gazeta.pl/next/7,151003,26178814,jak-odebrac-250-tysiecy-mieszkan­-prywatnym-firmom-trzeba-miec.html [dostęp: 19.01.2021].
Stanek A. (2018), Oto prawdziwe oblicze Doliny Krzemowej. Tu miliarderzy żyją obok bezdom­nych, https://www.money.pl/galerie/artykul/bezdomni-koczowanie-w-kamperach-prawdzi­we,138,0,2425994.html [dostęp: 20.01.2021].
Sutowski M. (2020), Fajny kraj do życia. Rozmowy Michała Sutowskiego, Krytyka Polityczna, Warszawa.
Szostak P. (2019), Rekiny i płotki Airbnb. Zobacz, kto rządzi krótkoterminowym najmem w Polsce, https://wyborcza.pl/7,156282,25470183,plotki-i-baronowie-airbnb-kto-rzadzi­-krotkoterminowym-najmem.html [dostęp: 29.01.2021].
Turek B. (2020), Polacy znowu kupują mieszkania za gotówkę. Rynek mieszkaniowy wrócił do normy, https://forsal.pl/nieruchomosci/mieszkania/artykuly/8054468,polacy-znowu-kupuja­-mieszkania-za-gotowke.html [dostęp: 20.01.2021].
UN Habitat (2009), The Right to Adequate Housing, https://www.ohchr.org/Documents/ Publications/FS21_rev_1_Housing_en.pdf [dostęp: 19.01.2021].
Widzyk A. (2020), Czy Berlin wywłaszczy koncerny mieszkaniowe?, https://www.money.pl/gospo­darka/czy-berlin-wywlaszczy-koncerny-mieszkaniowe-6542732993345153a.html [dostęp: 19.01.2021].

Information

Information: Public Management, 2021, Issue 1 (53), pp. 41 - 54

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Kryzys mieszkaniowy w wybranych krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych

English:

Housing crisis in selected European countries and in the USA

Authors

https://orcid.org/0000-0003-0230-3286

Pola Latko
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0230-3286 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 2023

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Pola Latko (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish