The history of notion of “solidarność”
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEHistoria pojęcia „solidarność”
Publication date: 2023
Public Management, 2023, Numer 3–4 (60), pp. 101 - 114
https://doi.org/10.4467/20843968ZP.23.007.19077Authors
Historia pojęcia „solidarność”
Solidarność jako pojęcie polisemiczne (wieloznaczne) stanowi wartość wielokulturową lub ponadkulturową zakorzenioną w etykach całego świata. Odnosi się przede wszystkim do życia wspólnotowego człowieka i powszechnej tendencji do wzajemnego wsparcia w sytuacjach zagrożenia – tendencji, którą mamy zapisaną w genach. Obecnie pojęcie to przechodzi swój renesans, pojawiając się w nowych obszarach życia ludzkiego, związanego np. z pandemią COVID-19, katastrofami klimatycznymi, wojną w Ukrainie; czy w badaniach naukowych, w nowych technologiach (sztuczna inteligencja); mikrobiologii – solidarność odkrywana w świecie przyrody (np. świat grzybów), a co za tym idzie również wprowadzenie do synonimów solidarności pojęcia symbiozy. Pojęcie solidarności ma w siebie wpisany obowiązek dbania o potrzebujących pomocy oraz odpowiedzialność za kontynuowanie życia w „globalnej wiosce” – jako wyraz solidarność z przyszłymi pokoleniami.
Bach-Golecka D. (red.) (2021), Solidarność i dobro wspólne jako wartości w prawie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Bayertz K. (1999), Four Uses of Solidarity [w:] idem, Solidarity, Springer Science+Business Media, Dordrecht.
Borys T. (2009), Problemy edukacji dla zrównoważonego rozwoju – perspektywa aksjologiczna [w:] R. Janikowski, Krzysztofek K. (red.), Kultura a zrównoważony rozwój. Środowisko, ład przestrzenny, dziedzictwo w świetle dokumentów UNESCO i innych organizacji międzynarodowych, Polski Komitet do spraw UNESCO, Warszawa.
Delors J. (1998), Edukacja, czyli niezbędna utopia [w:] idem (red.), Edukacja. Jest w niej ukryty skarb, UNESCO, Warszawa.
Dobrzański D. (2006), Nowożytna idea solidarności [w:] D. Dobrzański, A. Wawrzynowicz (red.), Idea solidarności w kontekstach filozoficzno-historycznych, Instytut Filozofii UAM, Poznań.
Dubisz S. (red.) (2018), Wielki słownik języka polskiego, t. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Durkheim E. (2008), O podziale pracy społecznej, przeł. K. Wakar [w:] P. Śpiewak (red)., Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gadacz T. (2020), O bezprawiu i przyzwoitości. Wady i zalety moralne dla mądrych ludzi na trudne czasy, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa.
Koba L. (2020), Prawa człowieka w polskiej transformacji systemowej, Instytut Spraw Publicznych UJ, Kraków.
Koba L. (2022), Polska ścieżka praw człowieka, Instytut Spraw Publicznych UJ, Kraków.
Lewandowski S. (2021), „Solidarność” i „dobro wspólne” w polszczyźnie współczesnej i w polskim prawodawstwie. Analiza językowo-logiczna [w:] D. Bach-Golecka (red.), Solidarność i dobro wspólne jako wartości w prawie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
McLuhan M. (2019), Galaktyka Gutenberga. Tworzenie człowieka druku, przeł. A. Wojtasik, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Mędrzycki R. (2021), Zasada solidarności społecznej w prawie samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Michałowska G. (2007), Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i w Unii Europejskiej, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Pius XI (1982), Encyklika Quadragesimo Anno, „Znak”, 332–334(7–9).
Pasquali L. (red.) (2023), Solidarity in International Law Challenges, Opportunities and The Role of Regional Organizations, Routledge, London–New York.
Piechowiak M. (2012), Solidarność – w poszukiwaniu ideowej tradycji interpretacji tej kategorii konstytucyjnej [w:] A. Łabno (red.), Idea solidaryzmu we współczesnej filozofii prawa i polityki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Piwowarski W. (1993), Słownik katolickiej nauki społecznej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1993.
Popławska E. (2012), Z dziejów solidaryzmu we Francji – geneza idei i praktyki politycznej, „Państwo i Prawo”, 4, 42–53.
Szacki J. (2002), Historia myśli socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tischner J. (1985), Polska jest ojczyzną. W kręgu filozofii pracy, Éditions du Dialogue. Société D’Éditions Internationales, Paryż.
Wilde L. (2013), Global Solidarity, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Wildt A. (1999), Solidarity: Its History and Contemporary Definition [w:] K. Bayertz, Solidarity, Springer Science+Business Media, Dordrecht.
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483.
Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 roku, Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526.
Ustawa z 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe, Dz.U. z 2021 r., poz. 1082 ze zm.
Jak grzyby stworzyły nasz świat (2019), reż. A. Talas, S. Nasht, https://www.cda.pl/video/9111702fc [dostęp: 1.07.2023].
Information: Public Management, 2023, Numer 3–4 (60), pp. 101 - 114
Article type: Original article
Titles:
Historia pojęcia „solidarność”
The history of notion of “solidarność”
Institute of Public Affairs of the Jagiellonian University
Published at: 2023
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish