FAQ

Nieszczera szczerość Karola Irzykowskiego. Pozytywna odpowiedź na nowoczesny lęk przed nieautentycznością

Publication date: 07.06.2024

Wielogłos, 2024, Issue 2 (60) 2024, pp. 69 - 92

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.24.011.19757

Authors

Kamil Kaczmarek
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0707-2480 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Nieszczera szczerość Karola Irzykowskiego. Pozytywna odpowiedź na nowoczesny lęk przed nieautentycznością

Abstract

Postulat szczerości Karola Irzykowskiego podobny jest nowoczesnemu zagadnieniu autentyczności i wpisuje się w dyskusję nad kondycją nowoczesnego podmiotu. Szczerość jest kategorią krytyczną oraz ma wymiar antropologiczny, estetyczny i etyczny. Irzykowski redefiniuje tradycyjne założenia komunikacyjne tego zjawiska poprzez odwrócenie porządku zasad moralnych i stosunku sztuki do rzeczywistości. Kategoria pozoru, to jest fantazji, fikcji, kłamstwa i fałszu, leży u podstawy tego, co szczere i umożliwia estetyczne doświadczenie autentyczności. Kryzys autentyczności i lęk przed nieautentycznością są dla Irzykowskiego pozytywnymi stanami, służą bowiem kreacji oryginalnej i aktywnej podmiotowości w ramach porządku komunikacji społecznej.

References

Download references

Brzozowski S., My młodzi [w:] Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, red. M. Podraza-Kwiatkowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1977.

Brzozowski S., Teatr współczesny i jego dążności rozwojowe [w:] Myśl teatralna Młodej Polski, wybór I. Sławińska et al., Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1966.

Ferrara A., Authenticity as a Normative Category, „Philosophy and Social Criticism” 1997, no. 3.

Głowala W., Sentymentalizm i pedanteria. O systemie estetycznym Karola Irzykowskiego, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1972.

Gombrowicz W., Dziennik 1967–1969, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1986.

Gombrowicz W., Grube nieporozumienie [w:] idemVaria 2. Polemiki i dyskusje, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2004.

Irzykowski K., Beniaminek. Rzecz o Boyu Żeleńskim [w:] idemWalka o treść. Beniaminek, oprac. A. Lam, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976.

Irzykowski K., Czym jest Horla? [w:] idemNowele, oprac. J. Grodzicka, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979.

Irzykowski K., Czyn i słowo [w:] Czyn i słowo oraz Fryderyk Hebbel jako poeta konieczności. Lemiesz i szpada przed sądem publicznym. Prolegomena do charakterologii, oprac. Z. Górzyna, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980.

Irzykowski K., Dziennik, t. 1: 1891–1897, oprac. B. Górska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998 .

Irzykowski K., Dziennik, t. 2: 1916–1944, oprac. B. Górska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2001.

Irzykowski K., Listy 1897–1944, zebr. i oprac. B. Winklowa, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998.

Irzykowski K., Ostrożnie z autentyzmem!Czy wkraczamy do szczerości w poezji?Dziki Szczeruś [w:] idemPisma rozproszone, t. 4: 1936 –1939. Ze spuścizny rękopiśmiennej, oprac. J. Bahr, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999.

Irzykowski K., Pałuba. Sny Marii Dunin, wstęp i oprac. A. Budrecka, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1981.

Irzykowski K., Świat pracy, świat emocji [w:] idemCzyn i słowo oraz Fryderyk Hebbel jako poeta konieczności. Lemiesz i szpada przed sądem publicznym. Prolegomena do charakterologii, oprac. Z. Górzyna, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980.

Irzykowski K., Tabuteria (Z artykułu pt. „Spiritus flat ubi vult et quomodo vult”)AutobiografizmMisterograf [w:] idemSłoń wśród porcelany. Lżejszy kaliber, oprac. Z. Górzyna, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976.

Kaczmarek K., Koncept „pasji myślenia” Karola Irzykowskiego [w:] Sztuka – Twórca – Dzieło. Monografie Towarzystwa Doktorantów, t. 2, red. L. Kamińska, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa 2023.

Popiel M., Dwie koncepcje modernistycznej szczerości [w:] W kręgu Młodej Polski. Prace ofiarowane Marii Podrazie-Kwiatkowskiej, red. M. Stala, F. Ziejka, Kraków: Universitas 2001.

Popiel M., Świat artysty. Modernistyczne estetyki tworzenia, Kraków: Universitas 2018.

Sadkowska K., Irzykowski i inni. Twórczość Fryderyka Hebbla w Polsce. 1890–1939, Kraków: Universitas 2007.

Sadkowska K., Społeczne granice klerkizmu i optyki estetycznej? Na przykładzie artykułów Karola Irzykowskiego w „Kurierze Porannym” i ich nieznanej recepcji w prasie polsko-żydowskiej, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2023, nr 13.

Sadkowska K., Stanisław Womela jako recenzent „Tygodnia”. Szkic do portretu krytyka [w:] Modernistyczny Lwów. Teksty życia, teksty sztuki, red. E. Paczoska, D.M. Osiński, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego 2009.

Sikora A., Szczerość. O wyłanianiu się nowoczesnego porządku komunikacyjnego, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2020.

Szmidt O., Autentyczność: stan krytyczny. Problem autentyczności w kulturze XXI wieku, Kraków: Universitas 2019.

Taylor Ch., Etyka autentyczności, przeł. A. Pawelec, Kraków: Znak 2002.

Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński et al., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2001.

Trilling L., Sincerity and Authenticity, Cambridge, MA: Harvard University Press 1972.

Warchala M., Autentyczność i nowoczesność. Idea autentyczności od Rousseau do Freuda, Kraków: Universitas 2006.

Wilde O., Zanik kłamstwa. Dialog (1889) [w:] Moderniści o sztuce, red. E. Grabska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1971.

Wyka K., Młoda Polska. Szkice z problematyki epoki, t. 2, wyd. 3, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003.

Information

Information: Wielogłos, 2024, Issue 2 (60) 2024, pp. 69 - 92

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Nieszczera szczerość Karola Irzykowskiego. Pozytywna odpowiedź na nowoczesny lęk przed nieautentycznością
English:
The Insincere Sincerity of Karol Irzykowski. A Positive Response to the Modern Anxiety of Inauthenticity

Authors

https://orcid.org/0000-0003-0707-2480

Kamil Kaczmarek
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0707-2480 Orcid
Contact with author
All publications →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Poland

Published at: 07.06.2024

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Kamil Kaczmarek (Author) - 100%

Information about author:

Kamil Kaczmarek – doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, absolwent filologii polskiej o specjalności antropologiczno-kulturowej. Przygotowuje rozprawę doktorską poświęconą wątkom estetycznym obecnym w twórczości Karola Irzykowskiego w perspektywie koncepcji estetycznego dyskursu nowoczesności K.H. Bohrera, a także w kontekście myśli estetycznej XIX wieku.

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish