Transplantation of cells, tissues and organs taken from a deceased donor in the light of applicable legal provisions in light of applicable legal provisions in the Republic of Poland
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 28.06.2024
Art of Healing, Volume 39 (2024), Volume 39 Issue 1, pp. 51 - 61
https://doi.org/10.4467/18982026SZL.24.003.19766Authors
Rozwój transplantologii to niewątpliwie spektakularny sukces medycyny XXI wieku. Przeszczep to najlepsza metoda leczenia schyłkowej niewydolności nerek, wątroby, serca i płuc. Celem niniejszej pracy jest szerzenie rzetelnej, naukowej wiedzy na temat transplantologii i tej w zakresie regulacji prawnych dotyczących transplantacji komórek, tkanek i narządów pobranych ze zwłok ludzkich. Zasady wykonywania transplantacji określono w ustawie z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Postępowanie związane ze stwierdzeniem trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (śmierci mózgu) i nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów opisano w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2019 roku w sprawie sposobu i kryteriów stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (M.P. 2020 poz. 73). W przypadku pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich ustawodawca wprowadził zasadę braku zarejestrowanego sprzeciwu (zgody dorozumianej, zwanej również zgodą milczącą).
Bachowska H. (2021). Zakaz tworzenia chimer i hybryd a ksenotransplantacja – uwagi de lege lata i de lege ferenda. Forum Prawnicze, 2(64), 73–83, https://forumprawnicze.eu/attachments/article/427/Bachowska.pdf (dostęp: 14.07.2023).
Chatys K.M., Pawłowski P., Widłak K., Ziętara K., Kościołek A., Adamska-Kuźmicka I., Jakubowska K. (2022). Problematyka przeszczepów tkanek i narządów w świetle dogmatów religii świata. Journal of Education, Health and Sport, 12(10), 275–280, https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/40360/33570 (dostęp: 12.07.2023).
Chełmowska P.W. (2022). Pobranie narządów, tkaneki komórek od dawcy zmarłego w mechanizmie nieodwracalnego zatrzymania krążenia. StudiaIuridica Toruniensia, 30, 67–88, https://apcz.umk.pl/SIT/article/view/36781/33249 (dostęp:14.07.2023).
Chyrowicz B., Safjan M., Bosek L. (2018). Instytucje prawa medycznego. System Prawa Medycznego, 1, 186–188.
Czerwiński J., Danielewicz R. (2016). Prawo i organizacja pobierania i przeszczepiania narządów w Polsce. Warszawa: Warszawski Uniwersytet Medyczny, WUM, http://klinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/files/prawo_i_organizacja_pobierania_i_przeszczepiania_narzadow_w_polsce_j._czrwinski_r_danielewicz.pdf (dostęp:11.07.2023).
Dercz M., Izdebski H., Rek T. (2015). Dziecko – pacjent i świadczeniobiorca. Warszawa: ABC Wolter Kluwer Business, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/monografie/dziecko-pacjent-i-swiadczeniobiorca-369361895 (dostęp: 16.07.2023).
Dudzińska J., Dobrowolska B. (2016). Zagadnienie śmierci pnia mózgu i transplantacji w świetle nauczania Kościoła Katolickiego. Pielęgniarstwo XXI wieku, 15, 1(54), 55–59. https://doi.org/10.1515/pielxxiw-2016-0009 (dostęp: 22.09.2023).
Gaudyn J. (2021). Rola kampanii społecznych w kształtowaniu postaw obywateli w obszarze transplantacji, praca licencjacka, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/275638 (dostęp: 14.07.2023).
Haberko J. (2022). Dopuszczalność wykorzystania do badań naukowych lub celów dydaktycznych ludzkiego materiału biologicznego pobranego w trakcie sądowo-lekarskich sekcji zwłok. Prokuratura i Prawo, 3, 20–37. https://researchportal.amu.edu.pl/info/article/UAMf008f813dd77409cb5e610cae2b972c3/Publikacja+%25E2%2580%2593+Dopuszczalno%25C5%259B%25C4%2587+wykorzystania+do+bada%25C5%2584++naukowych+lub+cel%25C3%25B3w+dydaktycznych+ludzkiego+materia%25C5%2582u+biologicznego+pobranego+w+trakcie+s%25C4%2585dowolekarskich+sekcji+zw%25C5%2582ok%250A+%25E2%2580%2593+Uniwersytet+im.+Adama+Mickiewicza?r=publication&ps=20&-sort=5&lang=en&pn=1&cid=690794 (dostęp:16.07.2023).
Humańska M., Dudek K.M. (2017). Analiza postaw młodzieży wobec transplantacji narządów. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu, 2(1), 69–85. https://wyd.edu.pl/images/Czasopisma_naukowe/Pielegniarstwo/Pielegniarstwo20171/2017_1_p/HumanskaDudek_Iw-P_2017_1_p.pdf (dostęp: 10.07.2023).
Jan Paweł II (1995). Evangelium Vitae 86, 56–57, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25031995_evangelium-vitae.html (dostęp: 12.07.2023).
Katechizm Kościoła Katolickiego (1994), http://www.katechizm.opoka.org.pl/rkkkIII-2-2.htm (dostęp: 13.07.2023).
Kołodyński P., Drab P. (2016). Prawne regulacje pobierania i transplantacji narządów oraz tkanek w ujęciu europejskiej konwencji bioetycznej. Przegląd Europejski, 1(39), 52–65. https://cejsh.icm. edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ceon.element-e4bbd432-8819-3a4b-bf9c-a3f4d4b4a663 (dostęp: 12.07.2023).
Kurleto P., Skorupska-Król A., Milaniak I. (2022). Żywe dawstwo nerki w Polsce w ujęciu medycznym, prawnym i etycznym. Państwo i Społeczeństwo, 1, 217–218. https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/30946/KURLETO_Zywe_dawstwo_nerki_w_Polsce_2022.pdf?sequence=6 (dostęp: 16.05.2023).
Listos P., Panasiuk-Flak K. (2018). Aspekty prawne transplantacji narządów w medycynie człowieka oraz medycynie weterynaryjnej. Życie Weterynaryjne, 93, 149–150. https://vetpol.org.pl/dmdocuments/ZW-03-2018-02.pdf (dostęp: 14.07.2023).
Lubas S., Krzyżanowski F., Jaszczak J., Gajos P., Dorna K., Paprocka-Borowicz M., Gnus J. (2017). Transplantacja w świetle wielkich religii świata. W: E. Krajewska-Kułak et al. (red.), W drodze do brzegu życia. T. 15. Białystok: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 64–73. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2019 roku w sprawie sposobu i kryteriów stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (M. P. 2020, poz. 73).
Owczarek K. (red.) Fijałkowska I. (red.) (2022), Psychologia– medycyna – zdrowie. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 23–24.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 roku w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny (Dz.U. 1961 nr 39, poz. 201 i 202).
Ruszkowski J., Heleniak Z., Czaplińska M., Dębska-Ślizień A. (2020). Stosunek do transplantacji i jego umotywowanie wśród gdańszczan – przekrojowe badanie kwestionariuszowe. Renal Disease and Transplantation Forum, 13(4), 184–191. https://journals.viamedica.pl/renal_disease_and_transplant/article/view/75010 (dostęp: 14.07.2023).
Schweikart S.J. (2020). Reexamining the flawed legal basis of the “Dead Donor Rule” as a foundation for organ donation policy. AMA Journal of Ethics, 22(12), 1021, https://journalofethics.ama-assn.org/article/reexamining-flawed-legal-basis-dead-donor-rule-foundation-organ-donation-policy/2020-12?fbclid=IwAR0XydrHeyGtctUSiYz_saSIbi2XpiWMpK5KkgUz-SmiXcB5ZFxonY1IMkns (dostęp: 15.07.2023).
Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 roku o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych (Dz.U. 2022, poz. 2705).
Ustawa z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. 2020, poz. 2134 ze zm.).
Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 roku o instytutach badawczych (Dz.U., 2022, poz. 498 ze zm.).
Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. 2020, poz. 1947 ze zm.).
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 2022, poz. 1731 ze zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku. Kodeks karny (Dz.U. 2022, poz. 1138 ze zm.).
Ustawa z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. 2022, poz. 1720 ze zm.).
Woderska-Jasińska A., Hermanowicz M., Włodarczyk Z. (2021). Transplantacja nerki jako metoda leczenia nerkozastępczego pacjenta z przewlekłą chorobą nerek. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu,1(6), 73–83, https://apcz.umk.pl/IWPNZ/article/view/36071 (dostęp: 14.07.2023).
Woźniak A. (2018). Wiedza i opinie studentów na temat transplantologii w kontekście procesu kształcenia. Humanistyka i nauki społeczne. Doświadczenia. Konteksty. Wyzwania, 3(7), 113–118, https://publicum-test.umed.lodz.pl/info/article/AML1e422d15a553447386f4133b2759e60e/ (dostęp: 14.07.2023).
Ziemba K., Gasik R., Wanot B. (2020). Transplantacje narządów jako ważny problem społeczny i etyczny. Problemy Zdrowia Publicznego, 58–77, http://dlibra.bg.ajd.czest.pl:8080/Content/6263/6_Ziemba_Gasik_Wanot_Problemy.pdf (dostęp: 16.07.2023).
Information: Art of Healing, Volume 39 (2024), Volume 39 Issue 1, pp. 51 - 61
Article type: Original article
Titles:
Published at: 28.06.2024
Received at: 18.07.2024
Accepted at: 04.09.2024
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish