FAQ

Żywa Ziemia. Antropozofia Rudolfa Steinera jako impuls nowoczesnej myśli ekologicznej w przedwojennej Polsce

Publication date: 2023

Studia Religiologica, 2023, Volume 56 Issue 1, pp. 47 - 64

https://doi.org/10.4467/20844077SR.23.004.19226

Authors

,
Monika Rzeczycka
University of Gdańsk
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Poland
https://orcid.org/0000-0001-6179-1422 Orcid
All publications →
Urszula Patocka-Sigłowy
Institute of Russian and Eastern Studies, University of Gdansk, ul. Wita Stwosza 51, 80-308 Gdańsk, Polska
https://orcid.org/0000-0001-8942-3875 Orcid
All publications →

Titles

Żywa Ziemia. Antropozofia Rudolfa Steinera jako impuls nowoczesnej myśli ekologicznej w przedwojennej Polsce

Abstract

Research into esoteric ideas and their permeating non-esoteric social practices has revealed a curious phenomenon: the influence of anthroposophy, one of the most important European esoteric movements of the twentieth century, on Polish agriculture in the Second Polish Republic (II RP), as well as the development of modern ecological thought in Polish scientific circles before the Second World War, especially among naturalists and agronomists. This article marks an initial attempt to name the sources, origin as well as methods applied in transforming esoteric ideas, initially presented by Rudolf Steiner (1861–1925) in 1924. The ideas were connected with spiritual aspects of agriculture of the future and proved to be a very attractive alternative for the development of civilisation, which inspired both Polish landowners and scientists in the 1930s.

References

Andreĭ Belyĭ i antroposofia, Material k biografii (intimnyĭ), publ. J. Malmstad, „Minuvshee: Istoricheskiĭ al’manakh”, vyp. 6–9, Paris 1988–1990.

Belyĭ A., Rudol’f Shteĭner i Gёte v mirovozrenii sovremennosti. Vospominaniia i Shteĭnere, V.M. Piskunov (red.), komm. I.N. Lagutina, Moskva 2000.

Blavatsky H.P., The Secret Doctrine: The Synthesis of Science, Religion and Philosophy, vol. 1: Cosmogenesis, part 1: Cosmic Evolution, London–Benares 1902.

Boska Mądrość – Boska Natura. Przesłanie Manifestów różokrzyżowców w wizualnym języku siedemnastego stulecia, J. Bouman, C. van Heertum (red.), przeł. W. Modrzejewska, J. Sachse, H. Stawryczewska, Kraków 2016.

Faivre A., Access to Western Esotericism, Albany 1994.

Karłowski S., Nieco światła do artykułów P. Jerzego Ryxa o gospodarce biologiczno-dynamicznej, „Gazeta Rolnicza” 1934, nr 46, s. 1218–1219.

Karłowski S., W sprawie gospodarki biologiczno-dynamicznej. Zakończenie polemiki, „Gazeta Rolnicza” 1935, nr 5, s. 94–98.

Karłowski S., Odpowiedź na pytanie nr 2005 o możliwość nabycia szczepionek b-d, „Gazeta Rolnicza” 1935, nr 9–10, s. 280.

Landwirtschaft & Ernährun, Entwicklung bis 1945, https://www.anthroposophie.ch/de/landwirtschaft-ernaehrung/themen/artikel/entwicklungsgeschichte/anfaenge-bis-1945.html, [dostęp: 12.02.2022].

List Janusza Suskiego do Guenthera Wachsmutha z 1951 lub 1952 r., rps (bez daty dziennej), Goetheanum Dokumentation Archiv A.02.008.001.

List Marii Przyborowskiej do Marie Metzener-Day, 21 sierpnia 1929 r., rps., Goetheanum Dokumentation Archiv A.02.008.001.

Lovejoy A.O., Wielki łańcuch bytu. Studium historii pewnej idei, przeł. A. Przybysławski, Gdańsk 2009.

Lutosławski J., Granice sensu tzw. metody biologiczno-dynamicznej, Warszawa 1935 (odbitka z „Gazety Rolniczej” 1935, nr 7).

Motywy ezoteryczne w literaturze rosyjskiej przełomu XIX i XX wieku (seria Światło i Ciemność), E. Biernat (red.), Gdańsk 2001.

Nowe prądy w rolnictwie, „Echo Miast i Wsi” 1934, nr 3, s. 5–6.

Oboleńska D., Antropozoficzny model kulturowy Rudolfa Steinera, „Studia Religiologica” 2023, nr 1, s. 17–31.

Paull J., The Koberwitzers: Those Who Attended Rudolf Steiner’s Agriculture Course at Koberwitz in 1924, „International Journal of Environmental Planning and Management” 2020, vol. 6, no. 2, s. 47–54. Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 5: Idee przewodnie (seria Światło i Ciemność), M. Dobkowski, T. Cegielski (red.), Gdańsk 2020.

Prokofieff S.O., Selg P., Konferencja Bożonarodzeniowa i powstanie nowych misteriów, przeł. M. Waśniewski, Gdynia 2017.

Prokofieff S.O., Pojawienie się Chrystusa w postaci eterycznej, przeł. M. Waśniewski, Gdynia 2013.

Prokopiuk J., Historia Różo-Krzyża, Kraków 2013.

Ryx J., Gospodarka biologiczno-dynamiczna u siebie, Warszawa 1935 (osobne odbicie z zeszytów nr 22 i 23 „Gazety Rolniczej” z 31 V i 7 VI 1935 r.).

Rzeczycka M., Arciszewska-Tomczak K., Z dziejów polskiej antropozofii, [w:] Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 1: Teozofia i antropozofia (seria Światło i Ciemność), M. Rzeczycka, I. Trzcińska (red.), Gdańsk 2019.

Rzeczycka M., Biblical Symbols in the Work of Rudolf Steiner’s Followers. Initiation/Archangel

Michael by Amalia Luna Drexler as an Example of an Anthroposophical Interpretation of the Spiritual Mission of the Slavs, „Studia Religiologica” 2020, nr 53(1), s. 1–14.

Skulski J., Gospodarka biologiczno-dynamiczna. Myśli o zwalczaniu szkodników w rolnictwie, „Rolnik” 1933, nr 51, s. 808–810.

Steiner R., Die Konstitution der Allgemeinen Anthroposophischen Gesellschaft und der Freien Hochschule für Geisteswissenschaft. Der Wiederaufbau des Goetheanum 1924–1925 [GA 260a], Dornach 1987.

Steiner R., Die Philosophie der Freiheit. Grundzüge einer modernen Weltanschauung. Seelische Beobachtungsresultate nach naturwissenschaftlicher Methode [GA 4], Dornach 1958.

Steiner R., Esoterische Betrachtungen karmischer Zusammenhänge, 6 Bande [GA 235-240], Dornach 1988–1994.

Steiner R., Filozofia wolności. Główny zarys nowoczesnego światopoglądu. Wyniki obserwacji w sferze duszy dokonanych metodą przyrodoznawczą, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 2000.

Steiner R., Geisteswissenschaftliche Grundlagen zum Gedeihen der Landwirtschaft Landwirtschaftlicher Kurs Acht Vorträge, eine Ansprache und vier Fragenbeantwortungen, gehalten in Koberwitz bei Breslau vom 7. bis 16. Juni 1924, und ein Vortrag in Dornach am 20. Juni 1924 [GA 327], Dornach 1999.

Steiner R., Kurs ekonomii społecznej. 14 wykładów wygłoszonych w r. 1922 ze stenogramu nie sprawdzonego przez autora [GA 340], przeł. Dr M. P. O., Warszawa 1935.

Steiner R., Kurs rolniczy. Podstawy całościowego myślenia w rolnictwie ekologicznym. 9 wykładów wygłoszonych w Koberwitz (Kobierzyce) od 7 do 16 czerwca 1924 r., wstępem i przypisami opatrzyli D.J. Durich, G. Stielow, E. Kośmicki, M. Szoblik, przeł. Mateusz Szoblik, Bielsko-Biała 2007.

Steiner R., Mein Lebensgang [GA 28], Dornach 2000.

Steiner R., Sedno kwestii społecznej, autoryz. przekład M.O., M.W., Warszawa 1938.

Steiner R., Zasadnicze podstawy nowego ustroju społeczeństwa i państwa [GA 23], przekład jedynie autoryzowany Jadwigi Siedleckiej i Tadeusza Witkowskiego, Warszawa [1927].

Świerzowska A., Stowarzyszenie Patriotyczno-Religijne „Eleusis”, [w:] Leksykon Polskiego Ezoteryzmu 1890–1939, http://www.tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl/node/647 [dostęp: 2.02.2022].

Trzcińska I., Rzeczycka M., Oblicza polskiego ezoteryzmu 1890–1939, [w:] Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939, t. 2: Formacje, ludzie, idee (seria Światło i Ciemność), M. Rzeczycka, I. Trzcińska (red.), Gdańsk 2019.

Twelve Days with Rudolf Steiner Revised new edition from the posthumous writings of Countess Johanna Keyserlingk, [w:] The birth of a new agriculture. Koberwitz 1924 and the Introduction of Biodynamics, compiled and edited by Adalbert Graf von Keyserlingk, Forest Row 2000.

Voloshina M. [Sabashnikova], Zelёnaia zmeia. Istoriia odnoĭ zhizni, Moskva 1993.

Wege zum Landwirtschaftlichen Kurs, b.a., https://www.anthroposophie.ch/de/landwirtschafternaehrung/themen/artikel/entwicklungsgeschichte/wege-zum-landwirtschaftlichen-kurs.html [dostęp: 20.12.2021].

Wistinghausen A. von, Erinnerungen an den Anfang der biologisch-dynamischen Wirtschaftsweise. Vom landwirtschaftlichen Auftrag Rudolf Steiners und von seinen Schülern, Darmstadt 1982.

Wodziczko A., Pojednanie z przyrodą, „Ochrona Przyrody” 1935, z. 1, s. 1–12.

Wodziczko A., Wspólnoty Życia i Ziemi, „Biologia a Życie” 1939, nr 3, s. 159–165.

Information

Information: Studia Religiologica, 2023, Volume 56 Issue 1, pp. 47 - 64

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Żywa Ziemia. Antropozofia Rudolfa Steinera jako impuls nowoczesnej myśli ekologicznej w przedwojennej Polsce

English:

The Living Earth. Rudolf Steiner’s anthroposophy as a stimulus of modern ecological thought in pre-war Poland

Authors

https://orcid.org/0000-0001-6179-1422

Monika Rzeczycka
University of Gdańsk
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Poland
https://orcid.org/0000-0001-6179-1422 Orcid
All publications →

University of Gdańsk
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Poland

https://orcid.org/0000-0001-8942-3875

Urszula Patocka-Sigłowy
Institute of Russian and Eastern Studies, University of Gdansk, ul. Wita Stwosza 51, 80-308 Gdańsk, Polska
https://orcid.org/0000-0001-8942-3875 Orcid
All publications →

Institute of Russian and Eastern Studies, University of Gdansk, ul. Wita Stwosza 51, 80-308 Gdańsk, Polska

Published at: 2023

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Monika Rzeczycka (Author) - 50%
Urszula Patocka-Sigłowy (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish