FAQ

Muzułmanki w ruchu narodowym Tatarów krymskich od końca XIX wieku. Narodziny aktywizmu kobiet, rola historyczna i pozycja społeczna

Publication date: 2021

Studia Religiologica, 2021, Volume 54 Issue 4, pp. 327 - 343

https://doi.org/10.4467/20844077SR.21.020.17242

Authors

Nedim Useinow
Faculty of Oriental Studies, University of Warsaw
https://orcid.org/0000-0003-1566-390X Orcid
All publications →

Titles

Muzułmanki w ruchu narodowym Tatarów krymskich od końca XIX wieku. Narodziny aktywizmu kobiet, rola historyczna i pozycja społeczna

Abstract

Muslim Women in the National Movement of Crimean Tatars since the Late Nineteenth Century. The Birth of Women’s Activism, Their Historic Role and Social Position

The socio-political movement of Crimean Tatars since the second half of the nineteenth century, aiming for political and territorial autonomy in Crimea, is traditionally associated with the name of its iconic leader Mustafa Dzhemilev. Meanwhile, a closer look at the nation’s struggle to reach its goals allows us to also see the role of women by no means reduced to the function of mothers and wives of activists. Examples can be drawn from the dawn of the movement to the present day, describing the profiles of prominent female figures whose socio-political activities have influenced the formation of the modern national and religious identity of Crimean Tatars. This publication presents a description and analysis of the role women played in the history of the nation during its independence movement. Using the example of outstanding silhouettes, the author demonstrates that Crimean Tatar women activists often performed key tasks at the most decisive moments of history, which in no small measure influenced the relatively high position of Muslim women in the social hierarchy of the nation.

References

Adżyalijew A., Tuwhan toprahymyzda ana tilimiz, „Lenin Bayrahy”, 31.05.1991, nr 63.

Berkirowa G., Krymskije tatary 1941–1991 (opyt politiczeskoj istoriji), t. 1, Simferopol 2008.

Bekirowa G. et al., Istorija Krymu ta kryms’kotatars’koho narodu. Nawczalnyj posibnyk, Kyjiw 2020.

Budżurowa L., Kogda my wierniomsia! („Kiedy wrócimy do domu!”), YouTube, 11.06.2014, https://www.youtube.com/watch?v=IhHGJlt7fsw [dostęp: 14.07.2022].

Chazbijewicz S., Awdet, czyli powrót. Walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej, Olsztyn 2001.

Denislamowa E. Dokumientalnyje istoczniki po istorii integracii krymsko-tatarskich żenszczyn w obszczestwienno-politiczeskuju i kulturno-proswietitielskuju żyzn’ Kryma 1920–1930-ch gg. (po materiałam Gosudarstwiennogo archiwa Respubliki Krym), „Istoriczeskij żurnał: Naucznyje issliedowanija” 2019, nr 4, https://nbpublish.com/library_read_article.php?id=29619 [dostęp: 12.07.2022].

Deportacija krymskich tatar. Kak eto było, Simferopol 2008.

Dietskij żurnał „Armanczyk” na grani zakrytija, „Avdet”, 19.01.2019, https://avdet.org/2019/01/19/ detskij-zhurnal-armanchyk-na-grani-zakrytiya [dostęp: 14.07.2022].

Gafarov S., Ismail Bej Gasprinskij. Ajaty we faalijety, Simferopol 2017.

Gafarowa R., Religioznost’ i politicznost’ krymskich tatar w usłowijach nienasilstwiennoj bor’by za grażdanskoje samosochranienije (onlajn lekcija), Institute of Knowledge Integration, 18.05.2022, https://ikiacademy.org/webinarpost/87 [dostęp: 18.05.2022]; YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=aCCi4CJR0OQ [dostęp: 18.05.2022].

Gasprinskij (Gasprały) I., Iz nasliedija, Simfereopol 1991.

Gubernskij B., Prawozaszczitnica – krymskim tataram. „Dobiejties wosstanowlienija gosudarstwiennosti!”, „Krym.Realii”, 18.02.2018, https://ru.krymr.com/a/28316277.html [dostęp: 12.07.2022].

Gubernskij B., Rasstrieł 17 aprielia 1938 goda, „Krym.Realii”, 20.04.2015, https://ru.krymr.com/a/26967214.html [dostęp: 20.06.2022].

Iljasowa B., Jyldyz”ymyzny parlatqan, szu dżumleden, tildir, „Qırım” 2021, nr 43 (2174), s. 4.

Irwanec A., Kohut, A., Kryms’kotatars’kyj nacionalnyj ruch u 1917–1920 rr. za archiwamy komunistycznych specsłużb, Kyjiw 2019.

Juksel G., Każdaja krymskaja tatarka, kotoraja nie słomiłas’, – gieroinia (interwju), Agientstwo Krymskije Nowosti, 7.08.2018, https://old.qha.com.ua/ru/intervyu/gayana-yuksel-kajdayakrimskaya-tatarka-kotoraya-ne-slomilas-geroinya/188663 [dostęp: 31.12.2021].

Kandym J., 1917 Kurułtaj. O nasył olhan edi (oczerk), „Jyldyz” 2017, nr 6 (240), s. 8–29.

Kandym J., Ne zaroste trawoju pole boju, Icznia 2017.

Kosenko J., „Alem-i niswan” – pierwyj żenskij tiurko-musulmanskij żurnał w mirie, Islam.plus, 25.12.2013, https://islam.plus/ru/civilizaciya/history/alem-i-nisvan-pervyi-zenskii-turko-musulmanskii-zurnal-v-mire [dostęp: 13.06.2022].

Krym: szist’ rokiw aneksiji (interwju), Heinrich Böll Stiftung Ukrajina, 2.04.2020, https://ua.boell.org/uk/2020/04/02/crimea-six-years-annexation [dostęp: 23.12.2022].

Kryms’kotatars’ka adwokatka Awamilewa wyjszła na woliu, „Black Sea News”, 2.06.2022, https://www.blackseanews.net/read/190120 [dostęp: 31.12.2022].

Kto takaja Wedżyje Kaszka, kotoraja pogibła w Krymu?, BBC News Ukrajina, 23.11.2017, https://www.bbc.com/ukrainian/features-russian-42103579 [dostęp: 11.07.2022].

Kurtnezyr Z., Kyrymtatar edipleri. Omiur we jaratydżyłykłary akkynda kyska malumatłar, Akmesdżyt 2017.

Mabiuslerge dua, „Qırım” 2021, nr 43 (2174), s. 1.

Malynowska N., Równe prawa krymskich Tatarek, „Przegląd Tatarski” 2020, nr 1 (45), s. 26–29.

Malynowska N., Urywky z istoriji kryms’kych ta tarok u naciotworczych procesach Krymu 1905– 1917 rokiw: gendernyj analiz komemoracij w Ukraini, [w:] VІ Wseukrain’ska naukowo-praktyczna konferencija „Polityka pamjati w teoretycznomu ta praktycznomu wymirach”, Riwne 4–5 trawnia 2019, https://eprints.oa.edu.ua/7699 [dostęp: 11.07.2022].

Mayis 18 qadin taqdirinde („18 maja we wspomnieniach kobiet”), „Nenkecan” 2019, nr 24.

Muratowa E., Diskurs „tradicionnogo islama” w postsowieckom Krymu, [w:] Islam, imejuszczyj mirnuju i dobruju susznost’. Diskurs o tradicionnom islamie w sriedie tiurok-musulman jewropiejskoj czasti Rossii i Kryma, R. Bekkin (red.), s.l. 2021, s. 241–273.

Muratowa E., Diulberowa L., Apselamowa A., Krymskije tatary w usłowijach transformacii politiczeskogo prostranstwa. Cennosti. Problemy. Pierspiektiwy, Simferopol 2020.

Pro widznaczennia derżawnymy nahorodamy Ukrajiny z nahody Dnia żurnalista. Ukaz Prezydenta Ukrajiny wid 5.06.2015, 2015, nr 313, https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/313/2015 [dostęp: 14.07.2022].

Seydamet C.K., Bazi Hatiralar (Dzienniki), „Emel”, Istanbul 1993.

Siemiena N., „U mikrofona Ajsze Seitmuratowa”. Odna glawa iz istorii Radio Swoboda, „Krym. Realii”, 11.07.2021, https://ru.krymr.com/a/ayshe-seitmuratova-radio-svoboda-istoriya-krymskih-tatar/31352842.html [dostęp: 12.07.2022].

Stopczyński A., Dżadidyzm i reforma szkolnictwa muzułmańskiego w Rosji na przełomie XIX i XX wieku, „Studia Orientalne” 2020, nr 2 (18), s. 138–154, https://doi.org/10.15804/so2020210 [dostęp: 23.02.2022].

The Tatars of Crimea. Return to the Homeland, Allworth E.A. (red.), Durham–London 2008.

Trapiezowa A., U Krymu załyszyłysia tilky „szkoły dla kryms’kych tatar” – Umierow, Qırım.News, 1.09.2021, https://qirim.news/novosti-uk/u-krymu-zalyshylysya-tilky-shkoly-dlya-krymskyh-tatar-umerov [dostęp: 12.09.2022].

U rosiji trjoch fihurantiw “sprawy Hizb ut-Tahrir” zasudyły do 13 ta 19 rokiw uwjaznennia, Ukrin-form, 8.07.2022, https://www.ukrinform.ua/rubric-crimea/3524719-u-rosii-troh-figurantiv-spravi-hizb-uttahrir-zasudili-do-13-ta-19-rokiv-uvaznenna.html [dostęp: 15.07.2022].

Voytyuk O., Tatarzy Krymscy. Sytuacja narodu w warunkach zmieniających się państwowości, Białystok 2018.

Yekelchyk S., Ukraine: Birth of a Modern Nation, Oxford 2007.

Information

Information: Studia Religiologica, 2021, Volume 54 Issue 4, pp. 327 - 343

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Muzułmanki w ruchu narodowym Tatarów krymskich od końca XIX wieku. Narodziny aktywizmu kobiet, rola historyczna i pozycja społeczna

English:

Muslim Women in the National Movement of Crimean Tatars since the Late Nineteenth Century. The Birth of Women’s Activism, Their Historic Role and Social Position

Authors

https://orcid.org/0000-0003-1566-390X

Nedim Useinow
Faculty of Oriental Studies, University of Warsaw
https://orcid.org/0000-0003-1566-390X Orcid
All publications →

Faculty of Oriental Studies, University of Warsaw

Published at: 2021

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Nedim Useinow (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish