“Shellfish are Extremely Selfish”: What an Automatic Translator Cannot Do. On the Translator’s
Competence and the Translation Principles in the Context of Literary Translation in the Face of
the Ongoing Automation of Translation
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTE„Ryby rzeczne są zazwyczaj niedorzeczne”. Czego nie potrafi maszyna, czyli o kompetencjach tłumacza i prawach przekładu w kontekście przekładu literackiego
Publication date: 23.12.2019
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2019, Volume 14, Issue 4, pp. 219 - 232
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.041.11154Authors
„Ryby rzeczne są zazwyczaj niedorzeczne”. Czego nie potrafi maszyna, czyli o kompetencjach tłumacza i prawach przekładu w kontekście przekładu literackiego
“Shellfish are Extremely Selfish”: What an Automatic Translator Cannot Do. On the Translator’s Competence and the Translation Principles in the Context of Literary Translation in the Face of the Ongoing Automation of Translation
In view of the emergence of increasingly sophisticated tools for automatic translation, a legitimate question arises: what is the difference between human translation and machine translation, which competence surplus is brought by the human factor, what conditions must be met for human translation to be more perfect than machine translation? The author tries to answer the question discussing different types of competences with particular emphasis on literary competence related to the poetic function of the language. Referring to selected principles of the Translation Studies, postulated in Kubaszczyk (2019), the author argues why human being is still irreplaceable in literary rendering and shows, in reference to Jakobson (1960), how in literary rendering the translator shifts from the selection axis to the combination axis searching for the optimal solution. In the second part of the article, the theoretical argument is supported by empirical evidence.
wybór, kombinacja, przekład ludzki / literary rendition, translation competence, literary competence, translation principles, relocation, poetic function, choice, combination, human translation, przekład literacki, kompetencja tłumaczeniowa, kompetencja literacka, prawa przekładu, relokacja, funkcja poetycka
Albin J., Kompetencja z punktu widzenia tłumacza [w:] Kompetencje tłumacza, red. M. Piotrowska, A. Czesak, A. Gomola, S. Tyupa, Kraków 2012, s. 31–48. Albrecht J., Invarianz, Äquivalenz, Adäquatheit [w:] Übersetzungswissenschaft. Ergebnisse und Perspektiven. Festschrift für Wolfram Wilss zum 65. Geburtstag, red. R. Arntz, G. Thome, Tübingen1990, s. 71–81.
Barańczak S., Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodatkiem małej antologii przekładów-problemów, wyd. 3, Kraków 2004.
Bartmiński J., Tekst jako przedmiot tekstologii lingwistycznej [w:] Tekstologia, cz. 1, red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Lublin 2004, s. 9–24.
Brzechwa J., Na marginesie [w:] Dymek z papierosa czyli wspomnienia o scenach, scenkach i nadscenkach, red. K. Rudzki, Warszawa 1959.
Brzechwa J., Ryby [w:] Wiersze dla dzieci, wyb. K. Tes, Poznań 2017.
Bukowski P., Hermeneutyczne kompetencje tłumacza [w:] Kompetencje tłumacza, red. M. Piotrowska, A. Czesak, A. Gomola, S. Tyupa, Kraków 2012.
Dybiec-Gajer J., Zmierzyć przekład? Z metodologii oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego, Kraków 2013.
Eco U., Quasi dasselbe mit anderen Worten. Über das Übersetzen, München [2009] 2014.
Eder M., Znaczenie definiowane przez kontekst: uwagi o semantyce dystrybucyjnej, wystąpienie podczas konferencji „Tertium”, Kraków 2018.
Gile D., Basic Theoretical Components in Interpreter and Translator Training [w:] Teaching Translation and Interpreting: Training, Talent and Experience, red. C. Dollerup, A. Loddegaard, Amsterdam 1992, s. 185–194.
Grondin J., Die hermeneutische Dimension der Übersetzung [w:] Übersetzen, Verstehen, Brücken bauen, cz. 1, red. A.P. Frank, K.-J. Maaß, F. Paul, H. Turk, Berlin 1993, s. 151–157.
Jakobson R., Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” 1960, nr 51/52, s. 431–473.
Kelly D., Un modelo de competencia traductora: bases para el diseño curricular, „Puentes: hacia nuevas investigaciones en la mediación intercultural” 2002.
Kubaszczyk J., O ocenianiu i ewaluacji w translatoryce w kontekście rozumienia przekładu jako gry, „Homo Ludens” 2017, nr 1(10), s. 133–149.
Kubaszczyk J., Czy przekładoznawstwo to nauka oparta na solidnym fundamencie? Hipoteza podstawowych praw przekładoznawstwa, „Między Oryginałem a Przekładem” 2019, nr 2(44), s. 9–36.
Levý J., Przekład jako proces podejmowania decyzji [w:] Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. M. Heydel, P. Bukowski, Kraków [1967] 2009, s. 72–85.
Morgenstern Ch., Das ästhetische Wiesel, http://signaturen-magazin.de/christian-morgenstern--das-aesthetische-wiesel.html (dostęp: 21.11.2018).
Risku H., Translatorische Kompetenz. Kognitive Grundlagen des Übersetzens als Expertentätigkeit, Tübingen 1998.
Sławiński J., O problemach „sztuki interpretacji”, http://hamlet.edu.pl/slawinskij-szt-int (dostęp: 5.10.2019).
Stolze R., Tłumaczenie jako proces ewolucyjny [w:] Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. M. Heydel, P. Bukowski, Kraków [1992] 2009, s. 347–355.
Święch J., Przekłady i autokomentarze [w:] Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, red. M. Heydel, P. de Bończa Bukowski, Kraków [1984] 2013, s. 193–216.
Ziomek J., Przekład – rozumienie – interpretacja [w:] Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, red. M. Heydel, P. de Bończa Bukowski, Kraków [1979/1980] 2013, s. 163–192.
Information: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2019, Volume 14, Issue 4, pp. 219 - 232
Article type: Original article
Titles:
„Ryby rzeczne są zazwyczaj niedorzeczne”. Czego nie potrafi maszyna, czyli o kompetencjach tłumacza i prawach przekładu w kontekście przekładu literackiego
Adam Mickiewicz University, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
Published at: 23.12.2019
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 477
Number of downloads: 955