Call for Papers (nabór dodatkowy do tomu SHG 2024)
Miasto i rzeka w epoce przedprzemysłowej 

Zachęcamy do nadsyłania zgłoszeń, które podejmować będą problem relacji miasto-rzeka w epoce przedindustrialnej. Szeroko pojęte zagadnienie wpływu rzek na funkcjonowanie i kształtowanie interioru ośrodków urbanistycznych w okresie preindustrialnym to temat niezwykle ważny, który wpisuje się w zyskujący w ostatnim czasie na popularności w polskim dyskursie historycznym nurt historii środowiskowej (environmental history). Różnego rodzaju cieki wodne przepływające wewnątrz miast od zawsze miały niebagatelny wpływ na ich rozwój przestrzenny, jak również bezpieczeństwo i mobilność zamieszkujących je ludzi. Rzeki były głównym źródłem energii napędzając działające wewnątrz miasta urządzenia przemysłowe. Dostęp do bieżącej wody stanowił podstawę funkcjonowania szeregu miejskich rzemiosł. Te ostatnie jednak często w sposób znaczący wpływały na stan jakości miejskich cieków wodnych wymuszając na władzy zwierzchniej decyzję co do regulacji prawnych dotyczących ochrony rzek, ich odnóg, kanałów i rozlewisk oraz nadrzecznego krajobrazu. Choć rzeki niewątpliwie stanowiły ogromną szansę dla rozwoju przedprzemysłowych ośrodków miejskich, to jednocześnie generowały także liczne niebezpieczeństwa, wśród których do najbardziej dewastujących należy zaliczyć powodzie.

Wśród przykładowych zagadnień, które chcielibyśmy zaproponować, należy wskazać następujące tematy:

1. Rzeka „przyjazna” – jako szansa rozwoju miasta:
   
   1. Rzeka kształtująca krajobraz miasta
      
      
   2. Walory obronne rzek, ich odnóg, kanałów i rozlewisk
      
      
   3. Rzeczne drogi komunikacji i transportu ośrodków miejskich
      
      1. rola mostów i przepraw w mieście jako skrzyżowań szlaków lądowych z rzekami.
      2. miasta – porty rzeczne: handel i usługi
         
         
   4. Woda rzeczna do konsumpcji i produkcji (jakość i rodzaje wód rzecznych) oraz do higieny i rekreacji.
      
      
   5. Rzeka  w gospodarce miasta:
      1. źródło energii dla wszelkiego rodzaju młynów: zbożowych, słodowych, folusznych, dębnych, rurmusów, tartaków, kuźnic i in.),
      2. woda rzeczna jako element lub etap produkcji rzemieślniczej,
         
         
   6. Zanieczyszczenie wód rzecznych: odprowadzanie wód zużytych w procesie produkcji oraz  ścieków sanitarnych do rzek i do  ich „pracujących” odnóg i kanałów.
      
      
2. Rzeka jako zagrożenie dla miasta: powodzie rozlewne z nadmiaru deszczu, śniegu, lodu.
   
   1. (Dez)organizacja życia społecznego i gospodarczego w mieście dotkniętym powodzią
      
      
   2. Likwidacja skutków powodzi („wielkie sprzątanie”, odbudowa mostów  i in.)
      
      
   3. Przeciwdziałania powodziom (działania prewencyjne, w tym próby regulacji rzek)
      
      
   4. Wylewy rzeki – kiedy korzyścią dla miasta.
      
      
3. Ochrona rzeki – jej wody,  środowiska naturalnego i  nadrzecznego krajobrazu

Zgłoszenia prosimy nadsyłać na adres: radoslaw.kubus@ug.edu.pl.

Termin nadsyłania zgłoszeń: koniec kwietnia 2024 roku.