Władysław Szafer as a palaeobotanist

Piotr Köhler

Władysław Szafer as a palaeobotanist

Publication date: 13.09.2021

Studia Historiae Scientiarum, 2021, 20 (2021), pp. 191-212

https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.21.007.14038

Authors

Download full text

PDF

Titles

Władysław Szafer as a palaeobotanist

Abstract

Władysław Szafer jako paleobotanik

Władysław Szafer (1886–1970) był jednym z najwybitniejszych polskich botaników pierwszej połowy XX w. Jednym z jego głównych obszarów zainteresowań była paleobotanika. Uprawiał ją ponad 60 lat. Początkowo badał flory czwartorzędowe (plejstocen i holocen). Od końca lat trzydziestych XX w. poszerzył swe zainteresowania na flory trzeciorzędowe (neogeńskie). Opublikował co najmniej 80 różnego rodzaju prac związanych z paleobotaniką. Sporo z nich nadal ma wartość naukową, a nie tylko historyczną. Równie długotrwała, różnorodna i ważna, szczególnie dla nauki w Polsce, była jego działalność w zakresie paleobotaniki na polu organizacyjnym, dydaktycznym i redakcyjnym. Z pewnością dzięki swojej aktywności przyczynił się do szybkiego rozwoju paleobotaniki w Polsce, zarówno w aspekcie badań, jak i w zakresie kadry paleobotaników. Celem niniejszego artykułu jest podsumowanie rezultatów paleobotanicznej działalności Władysława Szafera z perspektywy 50 lat, które upłynęły od jego śmierci.

Article available under CC BY-NC-ND license.

License text: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/pl/legalcode

Władysław Szafer (1886–1970) was one of the notable Polish botanists of the first half of the 20th c., palaeobotany being one of his main fields of interest, cultivated for over 60 years. Initially, he studied Quaternary floras and later on he expanded his interests to the Tertiary (Neogene) floras at the end of the 1930s. He published at least 80 different books and papers on palaeobotany, many of which still having scientific, not only historical, value. His organizational, teaching and editing activities in the field of palaeobotany were also remarkable, and influenced strongly the science in Poland. He contributed to the fast development of this field of knowledge in Poland, both in terms of research and in terms of staff number. 50 years after his death, we summarize the results of Władysław Szafer’s activity in palaeobotany.

Article available under CC BY-NC-ND license.

License text: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/pl/legalcode

Keywords

Władysław Szafer, palaeobotanical research, history of botany, Poland, the interwar period, twentieth century / Władysław Szafer, badania paleobotaniczne, historia botaniki, Polska, okres międzywojenny, XX wiek

palaeobotanical research, history of botany, Poland, the interwar period, twentieth century, Władysław Szafer

References

Download references

Andrews, Henry Nathaniel 1980: The fossil hunters. In Search of Ancient Plants. Ithaca and London: Cornell University Press. ISBN-10 080141248X, ISBN-13 978-0801412486.

AZ [Alicja, Zemanek] 2015: Szafer Władysław (23 VII 1886, Sosnowiec – 16 XI 1970, Kraków). [In:] B. Orłowski (sci. ed.). Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki. T. 4, S–Ż. ISBN 9788375455700, ISBN 9788375455724, ISBN 9788376298283, ISBN 9788376298320, ISBN 9788386062287, ISBN 9788386062973. Warszawa: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN, Instytut Pamięci Narodowej, pp. 206–209.

Bobrowska, Jadwiga 1972: Sekcja Paleobotaniczna (1955–1970). [In:] H. Barycz, L. Karpowiczowa editors. 50 lat Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Wrocław: Zakład narodowy im. Ossolińskich. (ser.: “Monografie z Dziejów Nauki i Techniki”, vol. 77), pp. 135–136.

Bocheński, Tadeusz Antoni 1939: On the Structure of Sigillarian Cones and the Mode of their Association with their Stems. (Budowa sygilariowych szyszek sporofilowych i sposób ich umieszczenia na pniu). Wydawnictwa Śląskie – Prace Geologiczne 7, pp. 1–28.

Brzozowski, Stanisław 1971: Władysław Szafer 1886–1970. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 16(3), pp. 595–602.

Czarnocki, Jan; Samsonowicz, Jan 1913: Przyczynek do poznania cechsztynu w granicach wyżyny Świętokrzyskiej. (Sprawozdanie tymczasowe). Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności. Dział B. Nauki Biologiczne 53 (ser. 3, vol. 13), pp. 273–290.

Dyakowska, Jadwiga 1929: Historja torfowiska na Czerwonem pod Nowym Targiem w świetle analizy pyłkowej. Analyse pollinique et histoire de la tourbière “na Czerwonem” près Nowy Targ en Pologne. Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej [Polskiej Akademji Umiejętności] 63, pp. 129–150.

Dyakowska, Jadwiga 1936a: Analiza pyłkowa torfu z przedhistorycznej maty, znalezionej w Łączyńskiej Hucie w pow. Kartuskim. Wiadomości Archeologiczne 14, pp. 92–95.

Dyakowska, Jadwiga 1936b: Interglacjał w Poniemuniu pod Grodnem. Interglacial in Poniemuń near Grodno. Starunia 14, pp. 1–11.

Erdtman, Gunnar 1943: An Introduction to Pollen Analysis. (A new series of plant science books, vol. 12). Waltham, Mass.: Chronica Botany Company. 2nd edn (1992) edited by Siwert Nilsson and Joseph Praglowski. Copenhagen: Munksgaard, p. 239.

Iversen, Johannes 1941: Landnam i Danmarks Stenalder: En pollenanalytisk Undersøgelse over det første Landbrugs Indvirkning paa Vegetationsudviklingen (Dansk tekst 7–59, Engl. text 60–65). Danmarks Geologiske Undersøgelse II.række 66, pp. 1–68. (reprinted 1964).

Jaroń, Bronisław 1933: Analiza pyłkowa interglacjału z Żydowszczyzny koło Grodna. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 9, pp. 147–183.

Jaroń, Bronisław 1938: Szczątki roślinne z wczesnego okresu żelaznego w Biskupinie (Wielkopolska). [In:] J. Kostrzewski editor. Gród prasłowiański w Biskupinie w powiecie żnińskim. Poznań: Drukarnia Uniwersytetu Poznańskiego, pp. 104–132.

Köhler, Piotr 2002a: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności. Botany at the Academic Society of Cracow, Academy of Sciences and Letters and the Polish Academy of Sciences and Letters (1815–1952). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, ser.: Studia i materiały do dziejów Polskiej Akademii Umiejętności. vol. 2. ISBN 83-88857-19-3.

Köhler, Piotr 2002b: Leksykon Botaników Polskich. Dictionary of Polish Botanists. 44. Franciszek Tondera. Wiadomości Botaniczne 46(3/4), pp. 100–103.

Köhler, Piotr 2004: Bibliografia botaniki w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1818–1952–2000).

Bibliography of botany at the Academic Society of Cracow, Academy of Sciences and Letters and the Polish Academy of Sciences and Letters (1818–1952–2000). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN. ISBN 83-89648-14-8.

Köhler, Piotr 2009a: Szafer Władysław Józef, krypt. W.S. (1886–1970). Polski Słownik Biograficzny vol. 46, pp. 401–407.

Köhler, Piotr 2009b: Szaferowa (Jentys-Szaferowa) z Jentysów Janina Maria (1895–1983). Polski Słownik Biograficzny vol. 46, pp. 407–409.

Köhler, Piotr; Zemanek, Alicja 1995: Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Informator. Kraków: Instytut Botaniki UJ. ISBN 83-233-0868-3.

Kozłowska, Aniela 1920: O zbożach kopalnych z okresu neolitu w Polsce. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Polskiej Akademji Umiejętności, Dział B. Nauki Biologiczne 60 (ser. 3, vol. 20), pp. 1–20.

Kozłowska, Aniela 1933: Ukształtowanie utworów dyluwjalnych i flora driasowa z okolic Milowic i Makoszów. [In:] Z badań and dyluwjum Śląska. Katowice: Wydawnictwa Muzeum Śląskiego w Katowicach, Dział III no. 6, p. 3–45.

Kulczyński, Stanisław 1932: Die altdiluvialen Dryasfloren der Gegend von Przemyśl. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 9(1–2), pp. 237–299. Cyfrowe Repozytorium PTB. Available online (13.06.2021): https://pbsociety.org.pl/journals/index.php/asbp/article/view/7527.

Kulczyński, Stanisław 1939: Torfowiska Polesia. Die Moore des Polesie–gebietes. Kraków: Nakładem autora, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Vol. I, pp. I–X, 1–394. 1940: Torfowiska Polesia. Die Moore des Polesie–gebietes. Kraków: Nakładem autora, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Vol. II, pp. I–VIII, 395–777.

Kuźniar, Wiktor 1908: Eocen tatrzański. Sprawozdanie Komisyi fizyograficznej [Akademii Umiejętności] 42 part III, pp. 25–57.

Kuźniar, Wiktor 1910: Eocen Tatr i Podhala. I. Sprawozdanie Komisyi fizyograficznej [Akademii Umiejętności] 44 part IV, pp. 26–76.

Mamakowa, Kazimiera 2003: Zarys historii badań paleobotanicznych czwartorzędu w Polsce. [In:] E. Zastawniak, editor. Paleobotanika na przełomie wieków. Ser.: “Botanical Guidebooks” vol. 26. ISBN 83-89648-01-6, ISSN 1642-5005, pp. 41–64.

Nowak, Jan 1907: Kopalna flora senońska z Potylicza. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności. Dział B. Nauki Biologiczne 47 (ser. 3, vol. 7), pp. 1–27.

Nowak, Jan 1912: Naukowe wyniki wyprawy do Sichota–Alin. Cz. IV. O mioceńskich szczątkach roślinnych z Sichota–Alin. Wissenschaftliche Ergebnisse der Expedition nach dem Sichota–Alin. IV. Über miozäne Pflanzenreste aus dem Sichota–Alin. Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série A: Sciences Mathématiques. Anzeiger der Akademie der Wissenschaften in Krakau, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Reihe A: Mathematische Wissenschaften 1912(6), pp. 632–634.

Ralska-Jasiewiczowa, Magdalena; Latałowa, Małgorzata; Wasylikowa, Krystyna; Tobolski, Kazimierz; Madeyska, Ewa; Wright, Herbert E. Jr.; Turner, Charles editors. 2004: Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. ISBN 8389648237.

Reymanówna, Maria 1971: Paleobotanika. [In:] S. Skowron, W. Ostrowski, A. Tejchma, editors. Biologia XX wieku. Vol. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna, pp. 137–155.

Reymanówna, Maria 1986: Marian Raciborski – ojciec polskiej paleobotaniki. Marian Raciborski – the father of Polish Palaeobotany. [In:] J. Kornaś editor. Marian Raciborski. Studia nad życiem i działalnością naukową. De Mariani Raciborski vita et scriptis. Uniwersytet Jagielloński – Varia 210. ISBN 83-01-07342-X, pp. 111–134.

Rühle, Edward 1972: Władysław Szafer (1886–1970). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 42(4), pp. 437–442

Rydzewski, Bronisław 1913: O wieku warstw węglowych Zagłębia Krakowskiego. Sur l’âge des couches houillères du bassin carbonifère de Cracovie. Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série B: Sciences Naturelles. Anzeiger der Akademie der Wissenschaften in Krakau, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Reihe B: Biologische Wissenschaften 1913(7), pp. 538–565.

Rzączyński, Gabriel 1721: Historia naturalis curiosa Regni Poloniae, Magniducatu Lituaniae […]. Sandomiriae: Typis Collegii Soc. Jesu.

Szafer, Władysław 1911: Tymczasowa wiadomość o znalezieniu flory starodyluwialnej na Wołyniu. [Über eine alt-diluviale Flora in Krystynopol in Wolhynien]. Kosmos 36(3/6), pp. 337–338.

Szafer, Władysław 1912: O florze dryasowej z pod Krystynopola. Eine Dryas-Flora bei Krystynopol in Galizien. Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série B: Sciences Naturelles. Anzeiger der Akademie der Wissenschaften in Krakau, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Reihe B: Biologische Wissenschaften 1912(8), pp. 1103–1123.

Szafer, Władysław 1914a: Anatomiczny rozbiór drzew i krzewów mamutowego szybu w Staruni [Anatomical analysis of trees and bushes of the mammoth shaft in Starunia]. [In:] Wykopaliska Staruńskie. Dzieło zbiorowe. Kraków: nakładem Muzeum im. Dzieduszyckich, vol. 15, pp. 34–36.

Szafer, Władysław 1914b: Anatomische Bestimmung der diluvialen Holzreste von Ludwinów. [In:] A. J. Żmuda Fossile, Flora des Krakauer Diluviums. Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série B: Sciences Naturelles. Anzeiger der Akademie der Wissenschaften in Krakau, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Reihe B: Biologische Wissenschaften 1914(2), pp. 209–352.

Szafer, Władysław 1928: Zarys stratygrafji polskiego dyluwjum na podstawie florystycznej. Entwurf einer Stratigraphie des polnischen Diluviums auf floristischer Grundlage [An outline of the stratigraphy of the Polish Diluvium on a floristic basis]. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 5, pp. 21–33.

Szafer, Władysław 1935: The Significance of Isopollen Lines for the Investigation of the Geographical Distribution of Trees in the post-glacial Period. Bulletin International de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série B: Sciences Naturelles (I) 1935 no. 8–10,

pp. 235–239.

Szafer, Władysław 1946a: Epoka lodowa [The Ice Age]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.

Szafer, Władysław 1946b: Flora plioceńska z Krościenka n/Dunajcem. I. Część ogólna. Polska Akademja Umiejętności. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Dział B 72 (ser. 3, vol. 32)(1), pp. 1–162.

Szafer, Władysław 1947: Flora plioceńska z Krościenka n/Dunajcem. II. Część opisowa. Polska Akademja Umiejętności. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Dział B 72 (ser. 3, vol. 32)(2), pp. 1–213.

Szafer, Władysław 1950: Epoka lodowa [The Ice Age]. 2nd edition. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.

Szafer, Władysław 1952: Stratygrafia plejstocenu Polski na podstawie florystycznej [Stratigraphy of the Pleistocene of Poland on a floristic basis]. Annales Societatis Geologorum Poloniae 22(1), pp. 1–99.

Szafer, Władysław 1954: Plioceńska flora okolic Czorsztyna i jej stosunek do plejstocenu [Pliocene flora of Czorsztyn area and its relationship to the Pleistocene]. Instytut Geologiczny. Prace vol. 11.

Szafer, Władysław 1961: Mioceńska flora ze Starych Gliwic na Śląsku [Miocene flora from Stare Gliwice in Silesia]. Instytut Geologiczny. Prace vol. 33.

Szafer, Władysław 1967: Moje publikacje (1908–1965). Studia i materiały z Dziejów Nauki Polskiej, ser. B Historia Nauk Biologicznych i Medycznych 13, pp. 103–144.

Szafer, Władysław 1973: Wspomnienia przyrodnika. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Szafer, Władysław; Jaroń, Bronisław 1935: Pleistoceńskie jezioro pod Jasłem. Pleistocene Lake near Jasło in Poland. Starunia 8, pp. 1–20.

Szafer, Władysław; Kostyniuk, Mikołaj 1952: Zarys paleobotaniki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Szafer, Władysław; Kostyniuk, Mikołaj 1962: Zarys paleobotaniki. 2nd edition. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Tondera, Franciszek 1888: Rzut oka na florę kopalną formacyi węglowej w W[ielkiem] Ks[ięstwie] Krakowskiem. Kosmos (Lwów) 13, pp. 143–150.

Zastawniak, Ewa; Köhler, Piotr 2001: Polskie badania paleobotaniczne trzeciorzędu. Polish palaeobotanical research of the Tertiary. Ser.: “Botanical Guidebooks” vol. 25. ISBN 83-854444-81-5, ISSN 1642-5006.

Zejszner, Ludwik 1850: Opis geologiczny pokładu siarki w Swoszowicach pod Krakowem. Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego 20 (ser. II, vol. 5) 1, pp. 38–51.

Zemanek, Alicja 2000: Władysław Szafer (1886–1970) botanik, fitogeograf, paleobotanik, współtwórca ochrony przyrody. [In:] A. Zemanek editor. Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi. Część I: Biografie uczonych. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. ISBN 83-7188-322-8, pp. 185–197.

Zemanek, Alicja 2015: Nie poszedł na zapowiedziany wykład... [He did not attend the announced lecture...] Alma Mater special issue 179, pp. 40–45.

Zemanek, Alicja 2016: Władysław Szafer (1886–1970) – klasyk polskiej botaniki – Władysław Szafer (1886–1970) – the classic of Polish botany. Wiadomości Botaniczne 60(1/2), pp. 1–18.

Zerndt, Jan 1934: Les mégaspores du Bassin Houiller Polonais. [Les couches anticlinales]. Ière partie. Comité des Publications Silesiennes – Travaux Géologiques 1, pp. 1–56.

Zerndt, Jan 1937: Les mégaspores du Bassin Houiller Polonais. IIère partie. [Le groupe marginal]. Comité des Publications Silesiennes – Travaux Géologiques 3, pp. 1–78.

Żmuda, Antoni J. 1914: Roślinność kopalna dyluwium krakowskiego. Fossile Flora des Krakauer Diluviums. Bulletin International de l’Académie des Sciences de Cracovie, Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles, Série B: Sciences Naturelles. Anzeiger der Akademie der Wissenschaften in Krakau, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Reihe B: Biologische Wissenschaften 1914(2), pp. 209–352.

Information

Information: Studia Historiae Scientiarum, 2021, 20 (2021), pp. 191-212

DOI: https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.21.007.14038

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Władysław Szafer as a palaeobotanist

English:

Władysław Szafer as a palaeobotanist

Authors

Piotr Köhler

https://orcid.org/0000-0001-8713-0817

Institute of Botany, Faculty of Biology, Jagiellonian University (Kraków, Poland)

Published at: 13.09.2021

Received at: 25.01.2021

Accepted at: 30.06.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Piotr Köhler (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

English

View count: 416

Number of downloads: 675

<p> Władysław Szafer as a palaeobotanist</p>

Download xml