FAQ

Polskie badania polarne (zarys)

Publication date: 18.12.2017

Studia Historiae Scientiarum, 2017, 16 (2017), pp. 123 - 153

https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.17.007.7708

Authors

Krzysztof Ludwik Birkenmajer
Honorowy przewodniczący Komitetu Badań Polarnych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (Polska)
All publications →

Titles

Polskie badania polarne (zarys)

Abstract

Artykuł przedstawia w skrócie najważniejsze fakty z historii polskich badań i odkryć naukowych w Arktyce i Antarktyce od XIX stulecia do chwili obecnej. Autor jest geologiem, od 1956 roku badaczem polarnym, prowadził badania naukowe i zorganizował 23 wyprawy polarne na Spitsbergen, Grenlandię i do Antarktyki, przez wiele lat był przewodniczącym Komitetu Badań Polarnych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Obecnie jest jego honorowym przewodniczącym. 

The article describes Polish research and discoveries in the Arctic and the Antarctic since the 19th century. The author is a geologist and since 1956 has been engaged in scientific field research on Spitsbergen, Greenland and Antarctica (23 expeditions). For many years chairman of the Committee on Polar Research of the Polish Academy of Sciences, he is now its Honorary Chairman.

References

Miller, D. G. M.; Rapley, C. G.; Smith, P. M. (chair) 2000: A Report to the Scientific Committee on Antarcic Research by the Ad Hoc Group on SCAR Organization and Strategy (prepared for the XXVI SCAR Delegates Meeting, Tokyo, 2000), pp. 1–42. Available online: http://www.scar.org/scar_media/documents/aboutscar/reviews/SCAR_Review_Report_2000.pdf.

Aleksandrowicz, S. 1978: Pierwszy lotnik arktyczny – Jan Nagórski (1888–1976). Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 23/2, ss. 365–395. Dostęp online: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_
Nauki_i_Techniki-r1978-t23-n2/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1978-t23-n2-s365-395/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1978-t23-n2-s365-395.pdf.

Barr, W. 1985: Imperial Russia’s Pioneers in Arctic Aviation. Arctic 38(3), pp. 219–230. Available online: http://dx.doi.org/10.14430/arctic2137; http://arctic.journalhosting.ucalgary.ca/arctic/index.php/arctic/article/download/2137/2114.

Barry, R. G.; Jania, J.; Birkenmajer, K. 2011: A. B. Dobrowolski – the first cryospheric scientist – and the subsequent development of cryospheric science. History of Geo- and Space Sciences 2, pp. 75–79. Available online: https://www.researchgate.net/profile/Jacek_Jania/publication/228519645_AB_Dobrowolski-the_first_cryospheric_scientist-and_the_subsequent_development_of_cryospheric_science/links/00b7d52751afe4a702000000/AB-Dobrowolski-the-first-cryospheric-scientist-and-the-subsequent-development-of-cryospheric-science.pdf.

Bednarek-Ochyra, H.; Váňa, J.; Ochyra, R.; Lewis Smith, R. I. 2000: The liverworth flora of Antarctica. Cracow: Polish Academy of Sciences. Institute of Botany, pp. 1–236.

Birkenmajer, K. 1957: Rekonesans na Spitsbergen przed Polską Wyprawą Arktyczną w III. Międzynarodowym Roku Geofizycznym. Kosmos B 3 (1) [9], ss. 77–82.

Birkenmajer, K. 1960: Polska wyprawa na Spitsbergen 1957–1958. Kosmos B 6 (1) [21], ss. 53–63.

Birkenmajer, K. (red.) 1960–2010: Geological results of the Polish Spitsbergen Expeditions. Studia Geologica Polonica. Thematic Series. 17 volumes published from 1960 to 2010.

Birkenmajer, K. (red.) 1968: Polish Spitsbergen Expeditions 1957–1960. Summary of Scientific Results. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, pp. 7–466.

Birkenmajer, K. 1968: Polska stacja naukowa na Spitsbergenie. Stan obecny i perspektywy dalszych polskich badań w archipelagu Svalbard. Problemy 24 (11) [272], ss. 671– 676.

Birkenmajer, K. 1977: Powstanie basenu arktyczno-atlantyckiego. [W:] Jahn, A., Kuźma, J. & Pereyma, J. (red.), Sympozjum Polarne – 1977. Wrocław: Polska Akademia Nauk – Oddział we Wrocławiu & Komisja Nauk o Ziemi – Sekcja Polarna, ss. 19–31.

Birkenmajer, K. 1978a: Polsko-amerykańskie badania paleomagnetyczne na Spitsbergenie w latach 1974–1977. Przegląd Geologiczny 26 (8) [304], ss. 470–473.

Birkenmajer, K. 1978b: Polish Antarctic activities 1976–78. Polar Record (Cambridge) V, ss. 173–175.

Birkenmajer, K. 1979: Polskie badania geologiczne w Zachodniej Antarktyce, 1977–1978. Przegląd Geologiczny 27 (1) [309], ss. 1–6.

Birkenmajer, K. 1980a: New place names introduced to the area of Admiralty Bay, King George Island (South Shetland Islands, Antarctica). Studia Geologica Polonica 64, ss. 67–88.

Birkenmajer, K. 1980b: Geology of Admiralty Bay, King George Island (South Shetland Islands) – An outline. Polish Polar Research 1, ss. 29–54.

Birkenmajer, K. 1980c: Polish Antarctic activities, 1978–79. Polar Record (Cambridge) 20 (125), pp. 156–158.

Birkenmajer, K. (red.) 1980–2008: Geological results of the Polish Antarctic Expeditions. Studia Geologica Polonica. Thematic Series. 15 volumes published from 1980 to 2008.

Birkenmajer, K. 1981: The geology of Svalbard, the western part of the Barents Sea, and the continental margin of Scandinavia. [W:] Nairn, A. E. M., Churkin, M., Jr. & Stehli F. G. (red.). Ocean Basins and Margins 3 (6), ss. 265–329. New York: Plenum Press.

Birkenmajer, K. 1983: Polskie badania geologiczne Arktyki i Antarktyki. 50-lecie polskich badań polarnych 1932–1982. Przegląd Geologiczny 31 (1) [357], ss. 1–15.

Birkenmajer, K. 1984a: Further new place names for King George Island and Nelson Island, South Shetland Islands (West Antarctica), introduced in 1981. Studia Geologica Polonica 79, ss. 163–176.

Birkenmajer, K. 1984b: Zlodowacenia trzeciorzędowe Antarktyki. [W:] Stankowski, W. (red.), XI Sympozjum Polarne. Referaty i Sprawozdania. Instytut Badań Czwartorzędu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Klub Polarny, ss. 10–32.

Birkenmajer, K. 1985: Pre-Quaternary glaciations of West Antarctica: evidence from the South Shetland Islands. Polish Polar Research 5 (3–4), ss. 319–329.

Birkenmajer, K. 1987: Oligocene-Miocene glacio-marine sequences of King George Island (South Shetland Islands), Antarctica. Palaeontologia Polonica 49, ss. 9–36.

Birkenmajer, K. 1988a: Długofalowe cele badań naukowych w polarnych rejonach Ziemi. [W:] Ekspertyza pt. Cele polskiej aktywności naukowej, ekonomicznej i politycznej w rejonach polarnych. Opracowanie zbiorowe pod kierunkiem prof. dr Stanisława Rakusy-Suszczewskiego. Polska Akademia Nauk, Instytut Ekologii, ss. 9–17.

Birkenmajer, K. 1988b: 30 years of Polish scientific research in Antarctica. Polish Polar Research 9 (4), ss. 419–420.

Birkenmajer, K. 1988c: Tertiary glacial and interglacial deposits, South Shetland Islands, Antarctica: geochronology versus biostratigraphy (A progress report). Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences 36 (2), ss. 133–145.

Birkenmajer, K. 1989: King George Island. [W:] Tectonics of the Scotia Arc, Antarctica. Field Trip Guidebook T 180 (Leader I. W. D. Dalziel, Associate leaders: K. Birkenmajer, C. Mpodozis, V. A. Ramos & M. R. A. Thomson). 28th International Geological Congress (Washington, D. C.), pp. 114–121.

Birkenmajer, K. 1990: Hornsund, Spitsbergen, geologia – geology, 1: 75 000 (Geological map and explanatory text). Committee on Polar Research. Warszawa: Polish Academy of Sciences; Katowice: Silesian University, pp. 1–42 & map sheet.

Birkenmajer, K. 1993: Evolution of the Pacific margin of the northern Antartic Peninsula: an overview. Geologische Rundschau 83, ss. 309–321.

Birkenmajer, K. 1996: Tertiary glaciations and sea-level changes: record from King George Island (South Shetland Islands), West Antarctica. Korean Journal of Polar Research 7 (1/2), ss. 1–10.

Birkenmajer, K. 1998: New place names introduced in South Shetland Islands and Antarctic Peninsula by the Polish Geodynamic Expeditions, 1984–1991. Polish Polar Research 19 (1/2), pp. 143–160.

Birkenmajer, K. 1998: Zlodowacenia Antarktydy w kenozoiku. Kosmos 47 (4) [241], ss. 397–407.

Birkenmajer, K. 2001a: Mesozoic and Cenozoic stratigraphic units in parts of the South Shetland Islands and Northern Antarctic Peninsula (as used by the Polish Antarctic Programmes). Studia Geologica Polonica 118, pp. 1–188.

Birkenmajer, K. 2001b: Polish geological research in Antarctica after the Belgica expedition. [W:] Decleir, H. & De Broyer, C. (red.), The Belgica expedition Centennial: Perspectives on Antarctic Science and History. Brussels: VUB Brussels University Press, pp. 235–246.

Birkenmajer, K. 2002: Admiralty Bay, King George Island (South Shetland Islands, West Antarctica). Geological map and cross-sections, 1:50,000. Polish Academy of Sciences: Institute of Geological Sciences (Cracow Research Centre); Department of Antarctic Biology (Warsaw).

Birkenmajer, K.; Gaździcki, A. 1986: Oligocene age of the Pecten conglomerate on King. George Island, West Antarctica. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences 34 (2), pp. 219–226.

Birkenmajer, K.; Gaździcki, A.; Głowacki, P.; Grad, M.; Guterch, A.; Jania, J.; Krajewski, K.; Migala, K.; Piechura, J.; Porębski, S.; Przybylak, R.; Siciński, J.; Szafraniec, J.; Walczowski, W.; Węsławski, M. 2010: Polskie badania polarne. Potencjał intelektualny, instytucjonalny i osobowy. In: M. Grabianowski A. Guterch (eds). Refleksje nad stanem wybranych obszarów nauki w Polsce w ocenie Zespołów Integracyjnych i Integracyjno-Eksperckich PAN. Warszawa 2010, pp. 615–696.

Birkenmajer, K.; Gaździcki, A.; Krajewski, K. P.; Przybycin, A.; Solecki, A.; Tatur, A.; Yoon, H. I. 2005: First Cenozoic glaciers in West Antarctica. Polish Polar Research 26 (1), pp. 3–12.

Birkenmajer, K.; Gaździcki, A.; Wrona, R. 1983: Cretaceous and Tertiary fossils in glacio-marine strata at Cape Melville, Antarctica. Nature (London) 303 [5912], pp. 56–59.

Birkenmajer, K.; Guterch, A.; Grad, M.; Janik, T.; Perchuć, E. 1990: Lithospheric transect Antarctic Peninsula – South Shetland Islands (West Antarctica). Polish Polar Research 11 (3–4), pp. 241–258.

Birkenmajer, K.; Guterch, A.; Jahn, A.; Klekowski, R.; Teisseyre, R.; Zalewski, S. M. 1984: Raport o stanie i perspektywach polskich badań polarnych. Nauka Polska 5–6, ss. 95–122.

Birkenmajer, K.; Narębski, W. 1981: Tertiary calc-alkaline island-arc volcanic suite of the South Shetland Islands (West Antarctica). Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences: Série des Sciences de la Terre 28 [1980] (4) [for 1980], ss. 291–302.

Birkenmajer, K.; Narębski, W.; Nicoletti, M.; Petrucciani, C. 1983: K-Ar ages of „Jurassic Volcanics” and „Andean” Intrusions of King George Island, South Shetland Islands (West Antarctica). Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences: Série des Sciences de la Terre 30 [1982] (3–4), ss. 121–131.

Birkenmajer, K.; Ociepa, A. M. 2008: Plant-bearing Jurassic strata at Hope Bay, Antarctic Peninsula (West Antarctica): geology and fossil-plant description. Studia Geologica Polonica 128, pp. 1–96.

Birkenmajer, K.; Zastawniak, E. 1989: Late Cretaceous – early Tertiary floras of King George Island, West Antarctica: their stratigraphic distribution and palaeoclimatic significance. [W:] Crame, J. A. (red.), Origins and Evolution of Antarctic Biota. Geological Society Special Publication 47, pp. 227–240.

Bonner, W. N.; Lewis Smith, R. I. 1985: Conservation areas in the Antarctic. A review prepared by the Sub-Committee of Conservation, Working Group on Biology, SCAR ICSU. Cambridge: Scott Polar Research Institute, 299 pp.

Dobrowolski, A. B. 1914: Wyprawy polarne (historja i zdobycze naukowe). Warszawa: Nakład H. Lindenfelda, ss. 1–359.

Dobrowolski, A. B. 1923: Historja naturalna lodu. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego.

Dobrowolski, A. B. 1962: Dziennik wyprawy na Antarktydę (opracowanie I. Łukaszewska, J. Ostrowski). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo, ss. 1–322.

Gaździcki, A. (ed.) 1987–2001: Palaeontological Results of the Polish Antarctic Expeditions. Warszawa-Kraków; Thematic Series, Palaeontologia Polonica, 3 volumes (1987 ss. 5–168), 1996 (ss. 1–192), 2001 (ss. 1–184); published from 1987 to 2001.

Giżejewski, J. 2010: Bibliography of Polish Research in Spitsbergen Archipelago. Part II 1997–2006. Warsaw: Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences, M-31 (407): 149 pp. Available online: http://pub.igf.edu.pl/index.php?action=showarticles&series=M&pub_id=117.

Guterch, A.; Birkenmajer, K.; Cisak, J.; Gaździcki, A.; Głowacki, P.; Grad, M.; Grześ, M.; Jania, J.; Kostrzewski, A.; Krajewski, K.; Pękala, K.; Piechura, J.; Węsławski, M. 2007: Wkład Polski do badań struktury i ewolucji litosfery i kriosfery Arktyki i Antarktyki w kontekście zadań 4-Międzynarodowego Roku Polarnego 2007–2009. Ogólnopolska Konferencja Naukowa zorganizowana przez Wydz. VII PAN, nt. Aktualne i perspektywiczne problemy nauk o Ziemi i nauk górniczych (Warszawa, 9–10 XI 2004). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Wydz. VII, ss. 339–368.

Keller, R. A.; Fisk, M. R.; White, W. M.; Birkenmajer, K. 1992: Isotopic and trace element constraints on mixing and melting models of marginal basin volcanism, Bransfield Strait, Antarctica. Earth and Planetary Science Letters 111 [1991], ss. 287–303.

Klimaszewski, M. 1960: Studia geomorfologiczne w zachodniej części Spitsbergenu między Kongs-Fjordem a Eidem-Bukta. Zeszyty Naukowe UJ 32. Prace Geograficzne 1, ss. 1–179.

Machowski, J. 1997: Polscy zdobywcy Białego Lądu. Warszawa: Wydawnictwo Dialog, ss. 156.

Nagórski, J. 1958: Pierwszy nad Arktyką. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Narębski, W. 1966: Na dalekiej północy. „Biblioteczka popularnonaukowa: Z geologią na co dzień”. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, ss. 1–64.

Ochyra, R.; Lewis Smith, R. I.; Bednarek-Ochyra, H. 2008: The illustrated moss flora of Antarctica. Cambridge: Cambridge University Press, ss. 685.

Olech, M. 2004: Lichens of King George Island, Antarctica. Kraków: The Institute of Botany of the Jagiellonian University, ss. 393.

Perch-Nielsen, K.; Birkenmajer, K.; Birkelund, T.; Aellen, M. 1974: Revision of Triassic stratigraphy of the Scoresby Land and Jameson Land region, East Greenland. Bulletin, Grønlands Geologiske Undersøgelse 109, ss. 1–55.

Rakusa-Suszczewski, S. 1992: Zatoka Admiralicji, Antarktyka (ekosystem strefy przybrzeżnej morskiej Antarktyki). Dziekanów Leśny: Oficyna Wydawnicza Instytut Ekologii PAN, ss. 287.

Rakusa-Suszczewski, S.; Kopczyńska, E.; Krajewski, K.; Tatur, A.; Zdanowski, M. 2005: Contributions to the coastal and shelf ecosystem of maritime Antarctica: Admiralty Bay, King George Island (collected reprints). Warsaw: Department of Antarctic Research, Polish Academy of Sciences, pp. 683.

Różycki, S.Z. 1935: Wyprawa na Spitsbergen w roku 1934. Przegląd Geograficzny 15 (Warszawa).

Różycki, S.Z. 1936a: Arktyka. Zeszyt II (Spitsbergen). Wielka Geografia Powszechna Ogólna. Zbioru zesz. 78 (Warszawa).

Różycki, S.Z. 1936b: Ziemia Torella. Teren działania Polskiej Wyprawy Polarnej 1934 r. Taternik 20, s. 5. (Kraków).

Różycki, S.Z. 1959: Budowa geologiczna północno-zachodniej części Ziemi Torella (Spitsbergen). Studia Geologica Polonica 2, ss. 1–98.

Styszyńska, A.; Żmudzka, E.; Janouch, M.; Marsz, A.A.; Matuszko, D.; Niedźwiedź, T.; Siwek, K. (red.) 2015: Problemy Klimatologii Polarnej 25, ss. 1–334.

Zagórski, P.; Harasimiuk, M.; Rodzik, J. (red.) 2013: Geographical environment of NW part of Wedel Jarlsberg Land (Spitsbergen, Svalbard). Lublin: Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Maria Curie-Skłodowska University, pp. 388.

Zastawniak, E.; Wrona, R.; Gaździcki, A.; Birkenmajer, K. 1985: Plant remains from the top part of the Point Hennequin Group (Upper Oligocene), King George Island (South Shetland Islands, Antarctica). Studia Geologica Polonica 81, pp. 143–164.

Zwoliński, Z.; Kostrzewski, A.; Pulina, M. (red.) 2013: Dawne i współczesne geoekosystemy Spitsbergenu (Polskie badania geomorfologiczne). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, ss. 456.

Zalewski, S.M. (ed.) 2000: Bibliography of Polish Research in Spitsbergen Archipelago. Part I 1930–1996. Warsaw: Publications of the Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences, M-23 (314), 192 pp.

Information

Information: Studia Historiae Scientiarum, 2017, 16 (2017), pp. 123 - 153

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Polskie badania polarne (zarys)
English:

Polish polar research (outline)

Authors

Honorowy przewodniczący Komitetu Badań Polarnych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk (Polska)

Published at: 18.12.2017

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Krzysztof Ludwik Birkenmajer (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 889

Number of downloads: 1222

<p> Polish polar research (outline)</p>