FAQ

Tematy nieoczywiste. Obecność i działalność Romów Karpackich w budowie Nowej Huty na podstawie Kroniki Nowej Huty, analizy zawartości gazety „Budujemy Socjalizm” z lat 1950–1957 oraz wybranej, tematycznej literatury najnowszej

Publication date: 28.08.2024

Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2023 (XLIX), Vol. 4 (190), pp. 163 - 198

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.045.19636

Authors

Magdalena Machowska
AGH University of Krakow
https://orcid.org/0000-0001-6631-7674 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Tematy nieoczywiste. Obecność i działalność Romów Karpackich w budowie Nowej Huty na podstawie Kroniki Nowej Huty, analizy zawartości gazety „Budujemy Socjalizm” z lat 1950–1957 oraz wybranej, tematycznej literatury najnowszej

Abstract

Artykuł, oparty na analizie jakościowej i wizualnej gazety „Budujemy Socjalizm” z lat 1950–1956 społeczność opisywana była w kategoriach przedmiotowych i rasowych ze wskazaniem na jej aspołeczne cechy za wyjątkiem kilku mężczyzn i kilku kobiet, którym przypisywano ideową tożsamość socjalistycznego robotnika i robotnicy – przodownika pracy, realizującego plan gospodarczy PRL, oparty na ponadnormatywnym wysiłku.

References

Download references
Źródła podstawowe
„Budujemy Socjalizm”

Anonim, „Budujemy Socjalizm” 1950, nr 1.

Anonim, bez tytułu, „Budujemy Socjalizm” 1950, nr 23.

Anonim, Wykonaliśmy zobowiązania 1-majowe, „Budujemy Socjalizm” 1951, nr 18.

Anonim, Kobiety Nowej Huty mówią o Konstytucji, „Budujemy Socjalizm” 1952, nr 10.

Anonim, Nasi najlepsi pojadą na Zlot, „Budujemy Socjalizm” 1952, nr 28.

Anonim, Ludzie Nowej Huty, „Budujemy Socjalizm” 1952, nr 29.

Anonim, bez tytułu, Budujemy Socjalizm” 1952, nr 31.

Anonim, Nasi zwycięzcy we współzawodnictwie międzyzarządowym, „Budujemy Socjalizm” 1952, nr 32.

Anonim, bez tytułu, „Budujemy Socjalizm” 1952, nr 48.

Anonim, bez tytułu, „Budujemy Socjalizm” 1953, nr 10.

Anonim, Ogłoszenie, „Budujemy Socjalizm” 1953, nr 22.

Anonim, Nową Hutę budują również Cyganie, „Budujemy Socjalizm” 1953, nr 77.

Anonim, Pracownicy Nowej Huty o konferencji berlińskiej, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 23.

Anonim, bez tytułu, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 58.

Anonim, Przodują, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 58.

Anonim Przodują, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 64.

Anonim, Najlepsi w rejonie Wielkich Pieców, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 103.

Anonim, bez tytułu, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 180.

Anonim, Andrzej Mirga, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 188.

Anonim, Niech się darzy, „Budujemy Socjalizm” 1957, nr 9.

Drabik Halina, Rośnie aktywność nowohuckich kobiet, „Budujemy Socjalizm” 1951, nr 48.

Musiał Tadeusz, 51 Brygada ZMP, „Budujemy Socjalizm” 1950, nr 17.

Redakcja, By gazeta była lepsza, „Budujemy Socjalizm” 1955, nr 23.

Rybarczyk Danuta, O szkole i uczniach, „Budujemy Socjalizm” 1956, nr 105.

Szymborska Wisława, Młodzieży budującej Nową Hutę, „Budujemy Socjalizm” 1950, nr 23.

Śliwiak Tadeusz, Pieśń cygana z Nowej Huty, „Budujemy Socjalizm” 1953, nr 142.

Z., Do zwycięstw prowadzi Partia, „Budujemy Socjalizm” 1954, nr 31.

Żukowski Jacek, Cyganie, „Budujemy Socjalizm” 1957, nr 35, s. 3.

Kronika Nowej Huty. Od utworzenia działu projektowania Nowej Huty do pierwszego spustu surówki wielkopiecowej, opracował na podstawie materiałów archiwalnych Huty im. Lenina Tadeusz Gołaszewski, WL, Kraków 1955.

Źródła uzupełniające

Czas zatrzymany. Fotografie z lat 1883–1963 z terenów Nowej Huty i okolic oraz wybór tekstów,

redakcja i opracowanie Adam Gryczyński, NCK, Kraków 2006.

Czas zatrzymany 2. Tom II. Wybór tekstów oraz fotografii z terenów Nowej Huty i okolic, redakcja Adam Gryczyński, NCK, Kraków 2008.

Czas zatrzymany 2. Suplement. Wybór tekstów oraz fotografii z terenów Nowej Huty i okolic, redakcja Adam Gryczyński, Nowohuckie Centrum KulturyKraków 2008.

Depczyńska Jolanta, Cyganie w środowisku pracy (na przykładzie zbiorowości Cyganów w Nowej Hucie), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 1970, vol. IV.

Drużyńska Jolanta, Ostatni tabor. Jak władza ludowa zakazała Cyganom wędrowania, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2015.

Ficowski Jerzy, Cyganie polscy – szkice historyczno-obyczajowe, PIW, Warszawa 1953.

Ficowski Jerzy, Cyganie na polskich drogach, WL, Kraków 1965.

Ficowski Jerzy, Cygańskie pieśni, „Nowiny Literackie” 1948, nr 42.

Golonka-Czajkowska Monika, „Budujemy Socjalizm” na peryferiach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Prace Etnograficzne 2012, t. 40.

Golonka-Czajkowska Monika, Nowe Miasto Nowych Ludzi. Mitologie nowohuckie, WUJ, Kraków 2013.

Klich-Kluczewska Barbara, Nowa Huta skąd przychodzimy, [w:] Moja Nowa Huta 1949–2009. Wystawa jubileuszowa, redakcja i korekta Kamil Jurewicz, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2009.

Moja Nowa Huta 1949–2009. Wystawa jubileuszowa, redakcja i korekta Kamil Jurewicz, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2009.

Mortkowicz-Olczakowa Hanna, Na budowie, ilustrowała Hanna Czajkowska, Nasza Księgarnia, Warszawa 1952.

Mortkowicz-Olczakowa Hanna, Piosenka o Nowej Hucie, ilustrował Ignacy Witz, wyd. II, Nasza Księgarnia, Warszawa 1953.

Mortkowicz-Olczakowa Hanna, Zmiany w krajobrazie, PIW, Warszawa 1953.

Nowa Huta: księga uwolnionych tekstów, red. Łucja Piekarska-Duraj, Małopolski Instytut Kultury, Kraków 2005.

Nowa Huta – najmłodsza siostra Krakowa, red. Adam Gryczyński, Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków 2007.

Papusza, Pieśni Papuszy (Papušakre gila)Wiersze w języku cygańskim przeł., oprac., wstępem i objaśnieniami opatrzył J. Ficowski, Wydawnictwo Zakładu im. Ossolińskich, Wrocław 1956.

Sturis Dionisos, Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2017.

Szewczyk Monika, O Romach w Nowej Hucie słów kilka, Integracyjne Stowarzyszenie SAWORE, Kraków 2019.

Opracowania

Kochanowicz Joanna, ZMP w terenie. Stalinowska próba modernizacji opornej rzeczywistości, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2000.

Kochanowski Jerzy, Rewolucja międzypaździernikowa, Polska 1956–1957, Znak, Kraków 2017.

Kochanowski Jerzy, Tylnymi drzwiami: „Czarny rynek” w Polsce 1944–1989, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2015.

Kwadrans Łukasz, Edukacja Romów. Studium porównawcze na przykładzie Czech, Polski i Słowacji, Fundacja Integracji Społecznej PROM, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa, Wrocław-Wałbrzych 2008.

Literatura a współczesne przemiany społeczne. Sondaże, Praca zbiorowa pod redakcją Aliny Brodzkiej i Marii Żmigrodzkiej, PIW, Warszawa 1972.

Lubelski Tadeusz, Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945–1961, Wydawnictwo „Rabid”, Kraków 2000.

Mitosek Zofia, Literatura i stereotypy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974.

Sulej Karolina, Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i Zagłady, Czerwone i Czarne, Warszawa 2020.

Tomasik Wojciech, Słowo o socrealizmie. Szkice, Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz 1991.

Włodarczyk Wojciech, Socrealizm: sztuka polska w latach 1950–1954, WL, Kraków 1991.

Zaręba Marcin, Wielka Trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Wydawnictwo Znak, Instytut Studiów Politycznych PAN, Kraków 2012.

Zwierzchowski Piotr, Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socrealizmu, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2000.

Information

Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2023 (XLIX), Vol. 4 (190), pp. 163 - 198

Article type: Original article

Titles:

Polish: Tematy nieoczywiste. Obecność i działalność Romów Karpackich w budowie Nowej Huty na podstawie Kroniki Nowej Huty, analizy zawartości gazety „Budujemy Socjalizm” z lat 1950–1957 oraz wybranej, tematycznej literatury najnowszej
English:
Unconventional Topics. The Presence and Activities of the Carpathian Roma in the Construction of Nowa Huta Based on the Book Titled “Nowa Huta’s Chronicle” (Kronika Nowej Huty), Analysis of the Contents of the Newspaper ‘Budujemy Socjalizm’ from 1950–1957, and Selected Contemporary Thematic Literature

Published at: 28.08.2024

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Magdalena Machowska (Author) - 100%

Information about author:

Magdalena Machowska, etnolog, adiunkt w Katedrze Studiów nad Kulturą i Badań Ery Cyfrowej AGH, autorka monografii Bronisława Wajs-Papusza. Między biografią a legendą, Kraków 2011. Obecnie pracuje nad książką o XIX w. fotografii terenowej i jej związkach z technikami fotograficznymi. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół kultury wizualnej, kultur pamięci i narracji biograficznych.

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish