FAQ

Polityka migracyjna „bez polityki”. Antynomie tworzenia polityki migracyjnej w Polsce w okresie 2016–2022

Publication date: 10.2023

Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2023 (XLIX), Vol. 3 (189), pp. 123 - 146

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.009.18348

Authors

,
Sławomir Łodziński
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7484-8659 Orcid
All publications →
Marek Szonert
Independent Researcher
All publications →

Titles

Polityka migracyjna „bez polityki”. Antynomie tworzenia polityki migracyjnej w Polsce w okresie 2016–2022

Abstract

Artykuł skupia się na analizie ewolucji prac nad polską polityką migracyjną w okresie 2016–2022. Zwracamy w nim uwagę na znaczenie braku określenia jednoznacznych celów polityki migracyjnej państwa oraz wyznaczenia zasad ich realizacji. Dotyczyło to braku wypracowania kompromisu między celami związanymi z interesami gospodarki i potrzebami demograficznymi społeczeństwa a wąsko rozumianymi priorytetami zachowania bezpieczeństwa państwa. Rodziło to zarówno wewnętrzną konkurencję między poszczególnymi instytucjami w ramach administracji centralnej, jak i sprzyjało wysokiej wrażliwości politycznej prac nad wypracowaniem programu tej polityki. Jej efektem było to, że polityka migracyjna państwa przybrała charakter polityki publicznej „bez polityki” (ang. policy without politics), tj. prowadzenia konsekwentnych działań na różnych polach migracji (takich jak rynek pracy, polityka polonijna, ochrona granic i polityka uchodźcza) bez szerszej politycznej i oficjalnej dyskusji o jej celach w dłuższej perspektywie czasowej.


Migration policy “without policy”. Antinomies of migration policy-making in Poland in the period 2016–2022

The article focuses on the analysis of the evolution of work on Polish migration policy in the period 2016–2022. In it, we draw attention to the importance of not defining clear goals of the state’s migration policy and setting the rules for their implementation. This concerned the failure to work out a compromise between the goals related to the interests of the economy and the demographic needs of the society and the narrowly understood priorities of maintaining state security. This gave rise to both internal competition between individual institutions within the central administration, and was conducive to high political sensitivity of work on developing the program of this policy. Its effect was that the state’s migration policy took on the character of a public policy without politics, i.e. consistent actions in various fields of migration (such as the labor market, Polish diaspora policy, border protection and refugee policy) without broader political and official discussion about its long-term goals.

References

Abdou Leila Hadj, Bale Tim, Geddes A. P. (2022). Centre-right parties and immigration in an era of politicisation, Journal of Ethnic and Migration Studies 48, 2: 327–340.

Adamczyk A. (2021). (Nie)intencjonalna polityka migracyjna Polski, Poznań: Wydawca: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa.

Błaszczak A., Skwirowski P. (2023). Polska migrantami stoi. Firmy nie poradzą sobie bez pracow­ników z zagranicy, Rzeczpospolita, 5.07 (https://www.rp.pl/rynek-pracy/art38696291-polska-migrantami-stoi-firmy-nie-poradza-sobie-bez-pracownikow-z-zagranicy (dostęp: 2.08.2023).

Bukowski M., Duszczyk M. (red.) (2022). Gościnna Polska 2022+. Jak mądrze wesprzeć Polskę i Polaków w pomocy osobom uciekającym z przed wojną w Ukrainie, Warszawa: WiseEuropa.

Carstensen Martin B. (2015). Bricolage as an analytical lens in new institutionalism, in: F. Panizza, T. Spanakos (eds.), Conceptual Comparative Politics, London: Routledge, 46–67.

Carstensen Martin B. (2017). Institutional bricolage in times of crisis, “European Political Science Review” 1(9), 139–160, doi:10.1017/S1755773915000338.

Chlebny J. (red.) (2020). Prawo o cudzoziemcach. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Cohen M. D., March J. G., Olsen J. P. (1972). A Garbage Can Model of Organizational Choice, Administrative Science Quarterly 1, 17: 1–25.

Duszczyk M., Kaczmarczyk P. (2022). Wojna i migracja: napływ uchodźców wojennych z Ukrainy i możliwe scenariusze na przyszłość. CMR Spotlight 4 (39), kwiecień.

Feliksiak M. (2021). Opinia publiczna wobec kryzysu na granicy z Białorusią. Komunikat z badań, nr 160, Warszawa: CBOS, grudzień.

Fioretti G., Lomi A. (2008). The garbage can model of organizational choice: An agent-based reconstruction. Simulation Modelling Practice and Theory 16: 192–217.

Fraszka B. (2021). Sytuacja na granic polsko-białoruskiej: przyczyny, aspekt geopolityczny, narracje. Raport specjalny, Warszawa: Warsaw Institute.

Górczyńska M. (2022). Wykorzystywanie ustawodawstwa mającego na celu zapobieganie pan­demii COVID-19 w celu odpychania od granic osób poszukujących ochrony międzynarodo­wej na przykładzie Polski i USA, referat wygłoszony podczas XI konferencji Komitetu Ba­dań nad Migracjami PAN pt. „Migracje w dobie kryzysów społecznych” w Łodzi w dniach 21–23 września 2022 r.

Górny A., Kaczmarczyk P., Szulecka M., Bitner M., Okólski M., Siedlecka U., Stefańczyk A. (2018). Imigranci w Polsce w kontekście uproszczonej procedury zatrudniania cudzoziemców, War­szawa: Wise Europe – Ośrodek Badań nad Migracjami UW, październik.

Górny A., Kaczmarczyk P. (2023). Between Ukraine and Poland. Ukrainian migrants in Poland dur­ing the war, “CMR Spotlight”. Newsletter of Centre of Migration Research, no 4, February.

Graf L., Strebel A., Emmenegger P. (2021). State-led bricolage and the extension of collective governance: Hybridity in the Swiss skill formation system. Regulation & Governance 1: 1–18. doi:10.1111/rego.12436.

Grzymała-Kazłowska A., Stefańska R., Ziółkowska P. (2022). Learning from refugee sponsorship: how to host refugees fleeing from Ukraine to Poland?, CMR Spotlight 5 (40), May.

GUS (2020). Populacja cudzoziemców w Polsce w czasie COVID-19. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.

Jarosz S., Klaus W. red. (2023). Polska szkoła pomagania. Przyjęcie osób uchodźczych z Ukrainy w Polsce, Warszawa: Konsorcjum Migracyjne.

Jaroszewicz M. (2021). Mobility, migration, and the COVID-19 epidemic: governing emergencies in Lithuania and Poland. CMR Spotlight 6 (29), June.

Klaus W. (red.) (2022). Poza prawem. prawna ocena działań państwa polskiego w reakcji na kryzys humanitarny na granicy polsko-białoruskiej. Raporty Instytutu Nauk Prawnych PAN, nr 1, Warszawa.

Kubicki P., Pawlak M., Mica A., Horolets A. (2017). Wyjście z cienia: polityka uchodźcza w sytuacji kryzysu. Polityka Społeczna 9: 22–28.

Kubicki P., Pawlak M., Mica A. Horolets A. (2019). Porażka w polityce publicznej. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace 1, 37: 13–41.

Lévi-Strauss C. (1969). Myśl nieoswojona, tłumaczył Andrzej Zajączkowski, Warszawa: PWN.

Łodziński S., Szonert M. (2017). Niepolityczna polityka”? Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989–2016, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, nr 2 (164), 39–66.

March J.G., Olsen J.P. (2005). Instytucje. Organizacyjne podstawy polityki, Warszawa: Wydawnic­two Naukowe SCHOLAR.

Matyja R., Siewierska-Chmaj A., Pędziwiatr K. (2015). Polska polityka migracyjna. W poszukiwaniu nowego modelu, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Obywatele Ukrainy w Polsce – aktualne dane migracyjne (2023). https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce--aktualne-dane-migracyjne (dostęp: 5.05.2023).

Okólski M. (2021). Przejście migracyjne w Polsce. Studia Śląskie 88–89: 239–257.

Papazu I. (2021). Entrepreneurial resource construction through collective bricolage on Denmark’s renewable energy Island: an ethnographic study. Entrepreneurship & Regional Development 33, 9–10: 837–862.

Pawlak M. (2022). Humanitarian Aid in Times of War: Organization and Ignorance, Organization Studies 6, 43: 993–996. 145

Pawlak M. (2018). Polityki publiczne wobec migracji, w: J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, s. 288–311. Warszawa: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW.

Pędziwiatr K., Stonawski M., Brzozowski J. (2022). Imigranci ekonomiczni i przymusowi w Krako­wie w 2022 roku, Obserwatorium Wielokulturowości i Migracji, Centrum Zaawansowanych Badań Ludnościowych i Religijnych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Grudzień.

Piotrowski M. (2019). Krótkoterminowe zatrudnienia cudzoziemców w Polsce. Zmiany zasad i ich ocena. Studia Prawno-Ekonomiczne, T. CXIII, 243–257.

Plan wdrażania dla dokumentu „Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania” (wersja stanowiąca załącznik do uchwały Zespołu do spraw Migracji z dnia 18 grudnia 2013 r. (20.12.2013).

Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania (2012). Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Departament Polityki Migracyjnej.

Polityka migracyjna Polski. Projekt z dnia 10 czerwca 2019 r. (2019). Warszawa: Zespół do Spraw Migracji, Departament Analiz i Polityki Migracyjnej MSWiA.

Polityka migracyjna Polski – diagnoza stanu wyjściowego (2020). Zespół do Spraw Migracji, De­partament Analiz i Polityki Migracyjnej MSWiA.

Polityka migracyjna Polski – główne kierunki i założenia. Propozycja Konsorcjum organizacji spo­łecznych. (2020). Warszawa: Konsorcjum organizacji społecznych działających na rzecz mi­grantów i uchodźców.

Polko P. (2018). Polityka migracyjna w programach polskich partii politycznych po 1989 r. Wschodnioznawstwo 12: 339–354.

Porończuk M. (2018). Polska potrzebuje milionów pracowników z zagranicy – rząd musi to uła­twić. Apel biznesu i NGO-sów, https://oko.press/polska-potrzebuje-milionow-pracownikow-zagranicy-rzad-musi-to-ulatwic-apel-biznesu-i-ngos (dostęp: 2.08.2023).

Priorytety społeczno-gospodarcze polityki migracyjnej (2018). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju (dokument w posiadaniu autorów).

Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (2022). https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-pomocy-obywatelom-ukrainy-w-zwiazku-z-konfliktem-zbrojnym-na-terytorium-tego-panstwa-oraz-niektorych-innych-ustaw8 (dostęp: 20.11.2022 r.).

Sadura P., Sierakowski S. (2022). Polacy za Ukrainą, ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań so­cjologicznych, Warszawa: Krytyka Polityczna.

Schultz C., Lutz P., Simon S. (2021). Explaining the immigration policy mix: Countries’ relative open­ness to asylum and labour migration. European Journal of Political Research 60: 763–784.

Scovil J. (2023). Polacy o wojnie na Ukrainie w rok po jej wybuchu. Komunikat z badań, nr 28, Warszawa: CBOS, marzec.

Społeczne skutki poakcesyjne migracji ludności Polski. Raport Komitetu Badań Naukowych nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk (2014). Warszawa: Komitet Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk.

Sprawozdanie Stenograficzne z 100. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 wrześ­nia 2015 r. (2015), Warszawa: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Kadencja VII.

Stanowisko i uwagi Instytutu Spraw Publicznych odnośnie projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia dokumentu „Polityka migracyjna Polski – kierunki działań 2021–2022” (2021). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, lipiec.

STRATEGIA na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) (2017). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju, Departament Strategii Rozwoju.

Supernat J. (2008). Racjonalność i logika decyzji administracji, w: G. Łaszczyca, A. Matan, L. Za­charko (red.), Ewolucja prawnych form administracji publicznej: księga jubileuszowa z okazji 60. rocznicy urodzin Profesora Ernesta Knosali, s. 271–280. Warszawa: Wolters Kluwer.

Thérová L. (2022). Anti-Immigration Attitudes in Contemporary Polish Society: A Story of Double Standards? Nationalities Papers, 1–16.

Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (2022). Dz. U. 2013 poz. 1650, tekst jednolity.

Ustawa z dnia 16.11.2016 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych ustaw (2016). Dz. U. z 2016 r. poz. 543.

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (2022). Dz.U. 2022 poz. 583.

Ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (2023). Dz. U. 83.

Wiatrów M. (2021). Idealnie nieidealny instrument: rola testu rynku pracy w procedurach za­trudniania cudzoziemców. CMR Working Papers 124/182, Ośrodek Badań nad Migracjami UW, marzec.

Wojdat M., Cywiński P. (2022). Miejska gościnność: wielki wzrost, wyzwania i szanse. Raport o uchodźcach z Ukrainy w największych polskich miastach, Warszawa: Centrum Analiz i Ba­dań, Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.

Zasady i rekomendacje polityki migracyjnej dla Polski (2015). „Biuletyn Forum Debaty Publicznej”, nr 36, Warszawa: Kancelaria Prezydenta RP, 49–71.

Żołędowski C. (2022). Wpływ pandemii COVID-19 na procesy migracji i sytuację migrantów – przypadek Polski. Studia Politologiczne 65, 170–187.

Information

Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2023 (XLIX), Vol. 3 (189), pp. 123 - 146

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Polityka migracyjna „bez polityki”. Antynomie tworzenia polityki migracyjnej w Polsce w okresie 2016–2022

English:

Migration policy “without policy”. Antinomies of migration policy-making in Poland in the period 2016–2022

Authors

https://orcid.org/0000-0002-7484-8659

Sławomir Łodziński
University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland
https://orcid.org/0000-0002-7484-8659 Orcid
All publications →

University of Warsaw, Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Poland

Independent Researcher

Published at: 10.2023

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Sławomir Łodziński (Author) - 50%
Marek Szonert (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish