Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski

Magdalena Hoły-Łuczaj

Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski

Publication date: 28.04.2022

Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2022 (XLVIII), Vol. 1 (183), pp. 157 - 180

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.22.002.15236

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski

Abstract

Artykuł wskazuje, w jaki sposób można uzupełnić lukę polegającą na braku badań dotyczących postaw wykładowców akademickich (nie-lektorów), rodzimych użytkowników języka polskiego, wobec błędów popełnianych przez studentów, dla których polszczyzna nie jest językiem ojczystym. Tłem teoretycznym są: (1) badania prowadzone w literaturze anglojęzycznej w obrębie paradygmatu English as a lingua franca – w szczególności w odniesieniu do szkolnictwa wyższego i jego umiędzynarodowienia – które problematyzują zasadność uznania schematów językowych stosowanych przez rodzimych użytkowników jako jedynego, bądź najważniejszego kryterium kompetencji językowej; (2) półperyferyjność systemu szkolnictwa wyższego w Polsce. Akademicy z Polski, jako autorzy tekstów naukowych, mogą stać się beneficjentami podejść, które odchodzą od ortodoksji w kwestii języka angielskiego w przypadku publikacji w międzynarodowych (zazwyczaj anglosaskich) czasopismach. Praca w systemie półperyferyjnym, przyciągającym coraz więcej studentów z zagranicy (głównie z Ukrainy), stawia ich jednak równocześnie w drugiej roli: trybunału poprawności językowej zgodnej ze standardami akademickiej polszczyzny. Artykuł rozważa możliwe scenariusze negocjowania tych dwóch tożsamości.

The article shows how to fill the gap consisting in the lack of research on the attitudes of academic lecturers (other than language instructors), native speakers of the Polish language, towards mistakes made by students for whom Polish is not their mother tongue. The theoretical background is: (1) research conducted in English-language literature within the paradigm of “English as a lingua franca” – in particular with regard to higher education and its internationalization – which problematize the legitimacy of recognizing language patterns used by native speakers as the only or the most important criterion of linguistic competence; (2) the semi-peripheral nature of the higher education system in Poland. Polish academics, as authors of scientific texts, can become beneficiaries of approaches that deviate from orthodoxy regarding the English language in the case of publications in international (usually Anglo-Saxon) journals. Working in a semi-peripheral system, attracting more and more students from abroad (mainly from Ukraine), however, puts them in a different role: an oracle of linguistic correctness in accordance with the standards of academic Polish. The article considers possible scenarios for negotiating these two identities.

Keywords: English as a lingua franca, international students, higher education, language of instruction

Keywords

English as a lingua franca, studenci zagraniczni, półperyferyjność, szkolnictwo wyższe, język wykładowy

English as a lingua franca, international students, higher education, language of instruction

References

Download references

Andrejuk K., Korniychuk A. (2018). Ukraińscy absolwenci polskich uczelni: przechodzenie ze studiów na rynek pracy w kontekście samozatrudnienia. Problemy Polityki Społecznej, 40(1), 121–140.

Booth A., Sutton A., Papaioannou D. (2012). Systematic approaches to a successful literature review. Los Angeles: Sage.

Bundza I. (2019). Zrobię to bez zwłok… kategoria liczby w nauczaniu języka polskiego jako obcego osób ukraińskojęzycznych. Acta Universitatis Lodzensis. Kształcenie polonistyczne cudzoziemców, 26, 387–397.

Curry M.J, Lillis T. (2019). Unpacking the lore on multilingual scholars publishing in English: A discussion paper. Publications 7(2), 11–14.

Czempka-Wewióra M. (2017). Rola stylu naukowego i urzędowo-kancelaryjnego na kursie przygotowującym kandydatów do podjęcia studiów w Polsce. Acta Universitatis Lodzensis. Kształcenie polonistyczne cudzoziemców, 24, 27–43.

Dąbrowska A., Pasieka M. (2015). Błąd językowy – co to takiego? Rozważania o błędzie językowym w glottodydaktyce polonistycznej. Acta Universitatis Lodzensis. Kształcenie polonistyczne cudzoziemców, 22, 21–47.

Demeter M. (2019). The World-Systemic Dynamics of Knowledge Production: The Distribution of Transnational Academic Capital in the Social Sciences. Journal Of World Systems Research, 25(1), 111–144.

Długosz P. (2018). Integracja ukraińskich studentów podejmujących naukę w Polsce. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 44/2 (168), 67–92.

Duszak A., Lewkowicz J. (2008). Publishing academic texts in English: A Polish perspective. Journal of English for Academic Purposes 7, 108–120.

Dzięgiel E. (2017). Odmiany terytorialne i społeczne współczesnego języka polskiego na Ukrainie. LingVaria 2 (24), 199–210.

Fang F. (2017). World Englishes or English as a Lingua Franca: Where does English in China stand? English Today 129, Vol. 33, No. 1, 19–24.

Gasińska M. (2016). Studenci z Ukrainy w Polsce. Uwarunkowania, oczekiwania i opinie w świetle badania ewaluacyjnego w AFiB Vistula. Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, 47(2), 127–148.

Gierko V. (2015). „Ukrainizacja” polskich uczelni na tle umiędzynarodowienia kształcenia na poziomie wyższym w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia, 40(2), 103–119.

Gomółka K. (2016). Studenci, doktoranci i stażyści z Ukrainy na polskich uczelniach. Przegląd Wschodnioeuropejski, 1, 85–98.

Gomółka K. (2017). Polityka Polski wobec studentów, doktorantów i stażystów z państw poradzieckich. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Górska A. (2015). Błędy studentów z Ukrainy – zapobieganie i eliminacja w grupach o zróżnicowanych możliwościach (na podstawie doświadczeń Centrum Partnerstwa Wschodniego Uniwersytetu Opolskiego). Acta Universitatis Lodzensis. Kształcenie polonistyczne cudzoziemców, 22, 357–370.

GUS (2011). Szkoły wyższe i ich finanse w 2010 r. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych, https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/e_szkoly_wyzsze_2010.pdf (data dostępu: 24.01.2022).

GUS (2020). Szkolnictwo wyższe i jego finanse w 2019 roku. Warszawa, Gdańsk, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkolnictwo-wyzsze-i-jego-finanse-w-2019-roku,2,16.html (data dostępu: 24.01.2022).

Hurak I. (2016). Relacje Polski i Ukrainy 2010–2015 – ukraiński punkt widzenia. Krakowskie Studia Międzynarodowe, XIII, nr 2, 181–201.

Izdebska-Długosz D. (2014), Specyficzne problemy nauczania języka polskiego jako obcego w środowisku ukraińskojęzycznym, w: Języki obce i kultura: nowe konteksty edukacyjne. Gonigroszek D. (red.), Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 315–323.

Izdebska-Długosz D. (2017). Konfrontatywność i kontrastowanie w nauczaniu języka jako polskiego w środowiskach ukraińskojęzycznych, w: Ukraina–Polska: doświadczenia oraz perspektywy strategicznego partnerstwa. R. Kordonski, O. Kordonska, Ł. Muszyński (red.), t. 3, Lwów–Olsztyn, 73–84.

Jałowiecki B., Gorzelak G. (2004). Brain drain, brain gain, and mobility: theories and prospective methods. Higher Education in Europe, 29(3), 299–308.

Jasińska A. (2019). B1 i co dalej? O konieczności przygotowania programu nauczania języka polskiego jako obcego dla celów akademickich. Neofilolog, 53/1, 129–142

Jenkins J. (2014). English as a Lingua Franca in the International University. London and New York: Routledge.

Konczewska K. (2020). Język polski na Kresach Janusza Riegera na tle badań nad polszczyzną kresową po roku 2015. Acta Baltico-Slavica, 44, 238–262.

Kowalewski J. (2018). Badania statystyczne nad błędami językowymi uczących się języka polskiego na Ukrainie, w: Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. M. Maciołek (red.), t. III: Współczesne aspekty badań nad językiem polskim – teoria i praktyka (277–298). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Krawczuk A. (2012). Problemy normy języka polskiego w kraju i za granicą (na Ukrainie). Roczniki Humanistyczne, LX(6), 133–167.

Krawczuk A. (2013). Co i jak myślą o polszczyźnie jej ukraińscy użytkownicy (na podstawie badań nad świadomością normatywną studentów polonistyki lwowskiej), w: Edukacja Międzykulturowa. Forum Glottodydaktyczne. Materiały z Konferencji Naukowej. A. Rabczuk (red.), Warszawa Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców POLONICUM Uniwersytetu Warszawskiego.

Krawczuk A. (2014). Norma językowa w prasie polskojęzycznej na Ukrainie (wybrane aspekty). Postscriptum Polonistyczne, 2(14).

Krawczuk A. (2019). Świadomość językowa osób polskiego pochodzenia na Ukrainie w zakresie używania wybranych form grzecznościowych. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, LXVII, 173–190.

Krawczuk A. (2020). Rodzaj gramatyczny w nauczaniu polszczyzny Ukraińców: perspektywa z „wewnątrz” oraz z „zewnątrz” systemu języka polskiego. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 27, 133–154.

Kulczycki E., Guns R., Pölönen J., Engels T.E.C., Rozkosz E.A., Zuccala A.A., Bruun K. Eskola O., Starčič A.I., Petr M., Sivertsen G. (2020). Multilingual publishing in the social sciences and humanities: A seven‐country European study. Journal of the Association for Information Science and Technology, 71(11):1371–1385.

Kyvliuk O., Svyrydenko D. (2017). Academic Mobility as “Brain Drain”Phenomenon of Modern Higher Education. Studia Warmińskie, 54, 361–371

Laskowska J. (2016). Mosty, a nie bariery – rzecz o komunikacji, w: Czas internacjonalizacji. Wyzwania dla polskich uczelni. B. Siwińska, M. Zimniak (red.), Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Leyi W. (2020). World englishes (WE) and English as lingua franca (EL F). International Journal of Information and Education Technology, 10(5): 389–393.

Lillis T., Curry M.J. (2010). Academic Writing in a Global Context: The Politics and Practices of Publishing in English. London and New York: Routledge.

Łazarewicz M., Werner B., (2016). Rola uczelni w adaptacji kulturowej, integracji i wsparciu psychologicznym studentów zagranicznych, w: Czas internacjonalizacji. Wyzwania dla polskich uczelni. B. Siwińska, M. Zimniak (red.), Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Łuczaj K., Bielska B., Kurek-Ochmańska O., Mucha J. (2020). Osiadłe ptaki. Urodzeni za granicą pracownicy polskich instytucji naukowych. Kraków: Wyd. AGH.

Makushynska G., Popova O. (2018). Typologia błędów najczęściej popełnianych przez studentów słowiańskojęzycznych. Гуманітарний вісник ЗДІА, 73, 136–145.

Matusiak Ł. 2019. Integracja językowo-kulturowa studentów z Białorusi, Rosji i Ukrainy podejmujących studia na polskich uczelniach. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia, 32(2).

McKay S.L. (2018). English as an International language. RELC Journal. A Journal of Language Teaching and Research, 49(1): 9–23.

Medina L.R. (2014). Centers and Peripheries in Knowledge Production. New York-London: Routledge.

Meller K. (2011). Internacjonalizacja szkolnictwa wyższego w Polsce: perspektywa ukraińska. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku, 14, 153–165

Michno J. (2018). Wybrane aspekty podejmowania edukacji w Polsce przez studentów z Białorusi i Ukrainy. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne, 11(1), 318–345.

Miodunka W. (2013). 10-lecie certyfikacji języka polskiego jako obcego i jej wpływ na nauczanie polszczyzny cudzoziemców. Języki Obce, 3, 16–22.

Mirowska-Łoskot U. (2015). Obcokrajowiec mniej zapłaci za studia w Polsce. Dziennik Gazeta Prawna, 21.08.2015, https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/889540,obcokrajowiecmniej-zaplaci-za-studia-w-polsce.html (online; dostęp 21.07.2021).

Orłowska A., Mazur Z., Łaguna M. (2017). Systematyczny przegląd literatury: Na czym polega i czym różni się od innych przeglądów, Ogrody Nauk i Sztuk. 7(7), 350–363.

Ostromęcka-Frączak B. (2004). Jak Słowianie mówią po polsku?, w: Wrocławska dyskusja O języku polskim jako obcym. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia „Bristol”. A. Dąbrowska (red.), Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 29–36.

Pałuszyńska E. (2017), Charakterystyka stylu naukowego i terminów na tle wariantywności języka w kraju i za granicą. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 24, 17–26.

Pietraś M. (2017). Umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego w Polsce, w: Internacjonalizacja polskich ośrodków politologicznych. Domański T., Stępień-Kuczyńska A., Włodarska-Frykowska A. (red.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 81–95.

Przechodzka G., Miodunka W. (2006). Kompetencja językowa polskich maturzystów. Na podstawie testów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego na poziomie zaawansowanym C2. Analiza jakościowa. Polonistyka, 8, 6–15.

Rębisz S., Grygiel P. (2017). Fears and Difficulties Experienced by Ukrainian Nationals During Their Period of Study in Poland. European Education, 1–17.

RJP (2018). Oświadczenie Rady Języka Polskiego w sprawie punktacji publikacji naukowych, https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1765:oswiadczenierady-jezyka-polskiego-w-sprawie-punktacji-publikacji-naukowych&catid=45&Itemid=55 (data dostępu: 24.01.2022).

Siwińska B., Tomczyńska A. (2020). Studenci zagraniczni w Polsce – obraz sprzed pandemii, https://perspektywy.pl/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=5638:studenci-zagraniczni-w-polsce-obraz-sprzed-pandemii&catid=24&Itemid=119 (data dostępu: 24.01.2022).

Siwiński W. (2019). Dotychczasowe doświadczenia w zakresie wymiany studentów pomiędzy Polską i Ukrainą, w: Czas internacjonalizacji. Wyzwania dla polskich uczelni. B. Siwińska, M. Zimniak (red.), Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Skura M. (2018). Glottodydaktyczne a lingwistyczne spojrzenie na błąd językowy. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 25, 43–54.

Smit U. (2010). CL IL in an English as a lingua franca (EL F) classroom, w: Language use and language learning in CLIL classrooms. C. Dalton-Puffer, T. Nikula & U. Smit (eds.), Amsterdam: John Benjamins, 259–277.

Sorokowski P. (2012). Polemika z tekstem: Selektywna analiza problemu publikacji humanistów i przedstawicieli nauk społecznych w języku angielskim. Przegląd Socjologii Jakościowej, 8(2), 260–277.

Stryjek T., Konieczna-Sałamatin J., Zacharuk K. (2017). Raport: Ukraińcy o historii, kulturze i stosunkach polsko-ukraińskich, https://www.nck.pl/en/badania/projekty-badawcze/raport-ukraincyo-historii-kulturze-i-stosunkach-polsko-ukrainskich (data dostępu: 24.01.2022).

Szejnach P. (2012). Przyspieszona nauka konkurencji. Przewodnik dla zbłąkanych w gąszczu reformy, Studia Litteraria et Historica, 1, 1–21.

Szumna D., Kalandyk M. (2017). Kompetencje językowe przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej (na przykładzie prac dyplomowych). Edukacja – Technika – Informatyka, 1(19), 92–100.

Tambor J., Achtelik A. (2016). Świadomość językowa z perspektywy studenta cudzoziemca, w: Czas internacjonalizacji. Wyzwania dla polskich uczelni. B. Siwińska, M. Zimniak (red.). Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 253–261

Tomczyńska A., Müller A., Zwierowicz K. (2020). Struktura pochodzenia i języki kształcenia cudzoziemców na uczelniach w Polsce, https://radon.nauka.gov.pl/analizy/cudzoziemcy (data dostępu: 24.01.2022).

Wagner I. (2012). Selektywna analiza problemu publikacji humanistów i przedstawicieli nauk społecznych w języku angielskim. Przegląd Socjologii Jakościowej, VIII (1), 166–187.

Zarycki T. (2013). Polskie nauki społeczne w świetle hipotezy peryferyjnej dualności. Zagadnienia Naukoznawstwa, 1(195), 67–88.

Zarzycka G. (2017), Język polski w odmianie akademickiej. Propozycja programu kursu adresowanego do studentów zagranicznych przygotowujących się do studiów wyższych w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 24, 135–148.

Żołędowski C. (przy współpracy: M. Duszczyk, J. Godlewska, E. Jaroszewska, J. Łukaszewska), (2010). Studenci zagraniczni w Polsce: motywy przyjazdu, ocena pobytu, plany na przyszłość, WUW: Warszawa.

Information

Information: Migration Studies – Review of Polish Diaspora, 2022 (XLVIII), Vol. 1 (183), pp. 157 - 180

DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.22.002.15236

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski

English:

Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski

Authors

Magdalena Hoły-Łuczaj

https://orcid.org/0000-0001-5860-3638

University of Information Technology and Management in Rzeszow, mjr. Henryka Sucharskiego 2, Rzeszów, Poland

Published at: 28.04.2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Magdalena Hoły-Łuczaj (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 683

Number of downloads: 586

<p> Granice języka polskiego. Postawy wykładowców akademickich wobec kompetencji językowych studentów ukraińskich w kontekście migracji edukacyjnych do Polski</p>

Download xml