FAQ

Nabycie własności dobra kultury od nieuprawnionego. Wybrane zagadnienia

Publication date: 30.06.2015

Santander Art and Culture Law Review, 2015, 1/2015 (1), pp. 119 - 134

https://doi.org/10.4467/2450050XSR.15.004.3772

Authors

Alicja Jagielska-Burduk
UNESCO Chair on Cultural Property Law, University of Opole, ul. Katowicka 87a 45-060 Opole Poland
https://orcid.org/0000-0001-6696-8004 Orcid
All publications →

Titles

Nabycie własności dobra kultury od nieuprawnionego. Wybrane zagadnienia

Abstract

Nabycie własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego ma szczególne znaczenie w przypadku obrotu dobrami kultury. W systemach prawnych przyjmowane są różne rozwiązania umożliwiające bądź też uniemożliwiające nabycie własności rzeczy ruchomej w dobrej wierze. Odrębne zagadnienie stanowią regulacje dedykowane przedmiotowi obrotu, czyli składnikom dziedzictwa kultury, tworząc przykładowo reżim res extra commercium. W polskim systemie prawnym ustawodawca traktuje jednakowo każdą rzecz ruchomą, mając na względzie pewność obrotu. Z punktu widzenia obrotu dobrami kultury szczególnego znaczenia nabiera działanie w dobrej wierze przy ich nabywaniu. Model postępowania nabywcy kształtują orzecznictwo, przedstawiciele doktryny, a także dobre praktyki tworzone przez podmioty uczestniczące w rynku sztuki. Wycinkowo rozwiąże problem nowelizacja wprowadzona ustawą o rzeczach znalezionych, w której specjalnym reżimem prawnym objęto obiekty wpisane do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

 

Acquisition of a title of ownership of a cultural object from an unlawful  vendor: selected issues

Abstract

Acquisition of ownership of movable property is of particular significance in the trade in cultural objects. Legal systems adopt different solutions which either allow or disallow acquisition in good faith of ownership of movable property. Another issue of importance is regulation governing the object of a transaction which is an item of cultural heritage. Under Polish law each item of movable property receives the same treatment with regard to the legality of a transaction. From the point of view of the trade in cultural objects, acting in good faith when purchasing such objects becomes of particular importance. The model of such acquisition is here shaped by legal principle, earlier judicial decisions as well as practices prevailing in the art market. Partial solutions of the issues discussed in the paper will be achieved after the adoption of an amended law on found property, in which objects entered into a national register of lost goods have been covered by a special legal regime.

References

Anton M., Illegaler Kulturgüterverkehr, Berlin – New York 2010.
Ateca-Amestoy V., Demand for cultural heritage, w: I. Rizzo, A. Mignosa (red.), Handbook on the Economics of Cultural Heritage, 2013.
Cox D., Royal archives as French property under international law, „International Journal of Cultural Property” 2011, Vol. 18, Issue 4.
Di Blasi J., Tiepolo-Bild kehrt zurück nach Italien. Das Oberlandesgericht Celle fällte im Tiepolo-Fall ein Urteil mit Signalwirkung – in der Kunstwelt herrscht nun Nervosität, „Hannoverliche Allgemeine” 18.09.2010, www.haz.de/Nachrichten/Kultur/Uebersicht/Tiepolo-Bildkehrt-zurueck-nach-Italien [dostęp: 30.03.2015].
Gola A., Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Warszawa 1982.
Gołębiowski K., w: E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2014.
Hollington K., After Drugs and Guns, Art Theft Is the Biggest Criminal Enterprise in the World, „Newsweek” 22 July 2014, www.newsweek.com/2014/07/18/after-drugs-and-gunsart-theft-biggest-criminal-enterprise-world-260386.html [dostęp: 30.03.2015].
Jagielska-Burduk A., Markowski D., Wokół ekspertyzy i ekspertów: prawo i praktyka, w: A. Jagielska-Burduk, W. Szafrański (red.), Kultura w praktyce: zagadnienia prawne, t. 3: Wokół problematyki prawnej zabytków i rynku sztuki, Poznań 2014.
Siehr K., Kulturgüterschutz, w: K. Ebling, M. Schulze (red.), Kunstrecht, München 2012.
Kodeks Etyki Zawodowej Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), tłum. S. Waltoś, Ośrodek
Dokumentacji Zabytków, Warszawa 1992.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483.
Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobieganiu nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r., Dz. U. z 1974 r. Nr 20, poz. 106.
Kowalski W., Nabycie własności dzieła sztuki od nieuprawnionego, Kraków 2004.
Kromholz S., Collectible: The Social and Ethical Implications Surrounding the Collected Object, w: V. Vadi, H. Schneider (red.), Art, Cultural Heritage and the Market. Ethical and Legal Issues, Berlin – Heildelberg 2014.
Kulturgütertransfergesetz z dnia 20 czerwca 2003 r., AS 2005, 189, SR 444.1.
Lyons C.L., Thinking about Antiquities: Museums and Internationalism, „International Journal of Cultural Property” 2014, Vol. 21, Issue 3. 
Machnikowski P., Nabycie własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego – dziś i jutro, w: J. Gołaczyński, P. Machnikowski (red.), Współczesne problemy prawa prywatnego, Warszawa 2010.
Mautner M., ‘The Eternal Triangles of the Law’: Toward a Theory of Priorities in Conflicts Involving Remote Parties’, „Michigan Law Review” 1991, Vol. 90(1).
Obwieszczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu zarządzenia nr 51 Ministra Kultury i Sztuki w sprawie utworzenia Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz nadania mu statutu, Dziennik Urzędowy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 grudnia 2013 r.
Passas N., Bowman Proulx B., Overview of Crimes and Antiquities, w: S. Manacorda, D. Chappell (red.), Crime in the Art and Antiquities World Illegal Trafficking in Cultural Property, New York 2011.
Prowda J.B., The Perils of Buying and Selling Art at the Fair: Legal Issues in Title, w: V. Vadi, H. Schneider (red.), Art, Cultural Heritage and the Market. Ethical and Legal Issues, Berlin – Heildelberg 2014.
Prowda J.B., Visual Arts and the Law, New York 2013.
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 14 maja 2004 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, Dz. U. Nr 124, poz. 1305.
Scott D.A., Modern Antiquities: the Looted and the Faked, „International Journal of Cultural Property” 2013, Vol. 20, Issue 1.
Szafrański W., Certyfikaty dzieł sztuki w Polsce, „Człowiek i Dokumenty” 2011, nr 22.
Szpunar A., Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Kraków 1998.
Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, Dz. U.z 2011 r. Nr 123, poz. 698 ze zm.
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych, Dz. U. poz. 397.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 1446.
Weidner A., Kulturgüter als res extra commercium im internationalen Sachenrecht, Berlin – New York 2001.
Wilke M., Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy z osobą nie uprawnioną, Warszawa – Poznań 1980. www.tefaf.com [dostęp: 30.03.2015].
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 r., sygn. akt III CSK 208/11.
Zalasińska K., Dobra wiara jako przesłanka ochrony nabywców kradzionych dzieł sztuki. Wybrane zagadnienia, „Palestra” 2010, nr 5/6.
Zalasińska K., Kowalski W., Strategia regulacji prawa ochrony dziedzictwa kulturowego, w: K. Zeidler (red.), Prawo ochrony zabytków, Warszawa – Gdańsk 2014.
Zeidler K., Restytucja dóbr kultury ze stanowiska filozofii prawa, Warszawa 2011.

Information

Information: Santander Art and Culture Law Review, 2015, 1/2015 (1), pp. 119 - 134

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Nabycie własności dobra kultury od nieuprawnionego. Wybrane zagadnienia

English:

Acquisition of a title of ownership of a cultural object from an unlawful  vendor: selected issues

Authors

https://orcid.org/0000-0001-6696-8004

Alicja Jagielska-Burduk
UNESCO Chair on Cultural Property Law, University of Opole, ul. Katowicka 87a 45-060 Opole Poland
https://orcid.org/0000-0001-6696-8004 Orcid
All publications →

UNESCO Chair on Cultural Property Law, University of Opole, ul. Katowicka 87a 45-060 Opole Poland

Published at: 30.06.2015

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Alicja Jagielska-Burduk (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish