Forms of cooperation between states to recover lost cultural goods – comments on the search for an optimal model
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEFormy współpracy między państwami w celu odzyskania utraconych dóbr kultury – uwagi wokół poszukiwania optymalnego wzorca Forms of cooperation between
Publication date: 27.09.2023
Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), pp. 37 - 54
https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.23.004.18116Authors
Formy współpracy między państwami w celu odzyskania utraconych dóbr kultury – uwagi wokół poszukiwania optymalnego wzorca Forms of cooperation between
Forms of cooperation between states to recover lost cultural goods – comments on the search for an optimal model
In the search for an optimal pattern of conduct for the settlement of disputes concerning the ownership of cultural property, the article characterises the legal means and conciliation initiatives available to states. The discussion is limited to the forms of cooperation confirmed in international law instruments, developed especially in the framework of UNESCO’s period of activity, as adopted in the second half of the 20th century and thereafter. In this context, the use of litigation before both the International Court of Justice and national courts is discussed. Attention is also given to conciliatory forms of dispute resolution, distinguishing between consensus initiatives involving only the states interested in resolving the dispute and forms extended to include the participation of impartial mediators supporting the parties in their search for a satisfactory solution. The article assumes that the development of an out-of-court compromise is particularly desirable when the settlement of a dispute concerning the ownership of a cultural asset by an international tribunal or national courts, due to the legal status in force, limits the prospect of obtaining a substantive settlement satisfactory to all parties involved in the conflict.
Keywords: cultural property, restitution, agreement, mediation, settlement procedures, UNESCO, International Court of Justice
Streszczenie: Poszukując optymalnego wzorca postępowania przy rozstrzyganiu sporów dotyczących własności dóbr kultury, w artykule scharakteryzowano środki prawne i inicjatywy pojednawcze dostępne w tym celu zainteresowanym państwom. Rozważania ograniczone zostały do form współpracy potwierdzonych w aktach prawa międzynarodowego, opracowanych zwłaszcza w ramach funkcjonowania UNESCO, jakie przyjęte zostały w drugiej połowie XX w. i w okresie późniejszym. W tym kontekście omówiono możliwości wykorzystania postępowania sądowego prowadzonego zarówno przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości, jak i sądami krajowymi. Zwrócono też uwagę na koncyliacyjne formy zakończenia sporu, rozróżniając z jednej strony inicjatywy porozumień obejmujące wyłącznie zainteresowane rozstrzygnięciem sporu państwa, a z drugiej – formy mediacyjne, poszerzone o udział bezstronnych mediatorów, wspierających pozostające w sporze strony w poszukiwaniu satysfakcjonującego rozwiązania. W artykule przyjęto, że wypracowanie pozasądowego kompromisu jest szczególnie pożądane wówczas, gdy rozstrzygnięcie sporu dotyczącego przynależności dobra kultury przez trybunał międzynarodowy lub sądy krajowe ze względu na obowiązujący stan prawny ogranicza perspektywę uzyskania merytorycznego rozstrzygnięcia satysfakcjonującego wszystkie strony konfliktu.
Bandle A.L., Contel R., Finding Common Ground in the Resolution of Disputes on Russian War Spoils and Nazi-Looted Art, w: V. Vadi, H. Schneide (red.), Art, Cultural Heritage and the Market: Legal and Ethical Issues, Springer, Berlin–Heidelberg 2014.
Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, LexisNexis, Warszawa 2015.
Charter of the United Nations and Statute of the International Court of Justice, https://ec.europa.eu/dorie/fileDownload.do;jsessionid=hYwMSzKzJWQDHrDM5BqglC43OJNEqJ_ezUZNkvuScX3GCaLhrWeo!1583997504?docId=336973&cardId=336973 [dostęp: 19.12.2022].
Chechi A., Cooperation to safeguard the human Dimension of Cultural heritage and to secure the return of wrongfully removed cultural objects, w: S. Borelli, F. Lenzrini (red.), Cultural heritage, cultural rights, cultural diversity. New developments in international law, Martinus Nijhoff Publishers, Leiden–Boston 2012.
Chechi A., The Settlement of International Cultural Heritage Disputes, Oxford University Press, Oxford 2014, https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198703990.001.0001
Convention on the Settlement of Matters Arising Out of the War and the Occupation, „The American Journal of International Law” 1955, Vol. 49, No. 3, s. 69-120, https://doi.org/10.2307/2214046
Cornu M., Renold M.A., New Developments in the Restitution of Cultural Property: Alternative Means of Dispute Resolution, „International Journal of Cultural Property” 2010, t. 17, nr 1, s. 1-31, https://doi.org/10.1017/S0940739110000044
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/60/UE z 15 maja 2014 r. w sprawie zwrotu dóbr kultury wyprowadzonych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego zmieniająca rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 (wersja przekształcona), Dz. Urz. UE L 159/1 z 28.05.2014.
European Convention for the Peaceful Settlement of Disputes adopted at Strasbourg on 29 April 1957, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list?module=treaty-detail&treatynum=023 [dostęp: 23.12.2022].
Fiedler W., Documents: Russian federal law of 13 May 1997 on cultural values that have been displaced to the U.S.S.R. as a result of World War II and are to be found in the Russian Federation Territory, „International Journal of Property” 1998, t. 7(2), s. 512-525, https://doi.org/10.1017/S0940739198770493.
Intergovernmental Committee for Promoting the Return of Cultural Property to its Countries of Origin or its Restitution in case of Illicit Appropriation, https://uia.org/s/or/en/1100036238 [dostęp: 29.12.2022].
International Court of Justice case concerning certain property (Liechtenstein v. Germany), Preliminary objections of Federal Republic of Germany, 27.06.2002, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/123/8296.pdf [dostęp: 30.12.2022].
International Court of Justice, Reports of Judgments and Orders, Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand) Judgment of 15 June 1962, https:// www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/45/045-19620615-JUD-01-00-EN.pdf [dostęp: 28.12.2022].
Judgment of 10 February 2005, General List No 123, ICJ Reports 2005, s. 6-26, https:// www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/123/123-20050210-JUD-01-00-EN.pdf [dostęp: 23.12.2022].
Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych, Dz. U. z 1947 r. Nr 23, poz. 90.
Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r., Dz. U. z 1974 r. Nr 20, poz. 106 i 107.
Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 26 listopada 1968 r., Dz. U. z 1970 r. Nr 26, poz. 208.
Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r., Dz. U. z 1957 r. Nr 46, poz. 212.
Konwencja UNIDROIT o skradzionych lub nielegalnie wywiezionych dobrach kultury, tłum. W. Kowalski, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 1996.
Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji, Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190.
Kowalski W., Restytucja dzieł sztuki w prawie międzynarodowym, Uniwersytet Śląski, Katowice 1989.
Manacorda S., Criminal law protection of cultural heritage: an international perspective, w: S. Manacorda, D. Chappell (red.), Crime in the art and Antiquities world. Illegal trafficking in cultural property, Springer, New York 2011.
Resolution 1205 (1999). Looted Jewish cultural property. Parliamentary Assembly. 4 November 1999, https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=16726&lang=en [dostęp: 28.12.2022],
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/880 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wprowadzania i przewozu dóbr kultury, Dz. Urz. L 151/1 z 7.06.2019.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 116/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie wywozu dóbr kultury (wersja skonsolidowana), Dz. Urz. UE L 39/1 z 10.02.2009.
Rules of Procedure for Mediation and Conciliation in Accordance with Article 4, Paragraph 1 of the Statutes of the Intergovernmental Committee for Promoting the Return of Cultural Property to its Countries of Origin or its Restitution in Case of Illicit Appropriation (CLT-2010/CONF.203/COM.16/7), https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000192534_eng [dostęp: 28.12.2022].
Russia, Constitutional Court, Law on Removed Cultural Property case, 20 July 1999, w: J.M. Henkaerts, L. Doswald-Beck (red.), Customary International Humanitarian Law, t. 2: Practice, Cambridge University Press, Cambridge 2005.
Seidl-Hohenveldern I., La protection internationale du patrimoine culturel national, „Revue Gènèrale de Droit International Public” 1993, z. 2, s. 395-409.
Statutes of the Intergovernmental Committee for Promoting the Return of Cultural Property to its Countries of Origin or its Restitution in Case of Illicit Appropriation (Adopted by 20 C/Resolution 4/7.6/5 of the 20th session of the General Conference of UNESCO, Paris, 24 October-28 November 1978) https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000145960 [dostęp: 28.12.2022].
Terris D., Romano C.P.R., Swigart L. (red.), The International Judge: An Introduction to the Men and Women Who Decide the World’s Cases, University Press of New England – Oxford University Press, Waltham 2007.
The High Court of Justice (Queens Bench Division, Royal Court of Justice) Judgement of 29 March 2007, EWCA Civ.1374, 705 QB, sherloc.unodc.org/cld/uploads/res/case-law-doc/traffickingculturalpropertycrimetype/jiroft-collection_-islamic-republic-of-iran-vs--barakat-galleries-london_html/Government_of_the_Islamic_Republic_of_Iran_v_The_Barakat_Galleries_Ltd._2007.pdf [dostęp: 28.12.2022].
Urbinati S., Alternative Dispute Resolution Mechanisms in Cultural Property Related Disputes: UNESCO Mediation and Conciliation Procedures, w: V. Vadi, H. Schneide (red.), Art, Cultural Heritage and the Market: Legal and Ethical Issues, Springer, Berlin–Heidelberg 2014.
Urteil des Oberlandesgerichts Berlin vom 16. Oktober 2006, 10 U 286/05, NJW 2007, 70.
Vadi V., Schneide H., Art, Cultural Heritage and the Market: Legal and Ethical Issues, w: V. Vadi, H. Schneide (red.), Art, Cultural Heritage and the Market: Legal and Ethical Issues, Springer, Berlin–Heidelberg 2014.
Zeidler K., Restitution of Cultural Property, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Wolters Kluwer, Gdańsk 2016.
Information: Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), pp. 37 - 54
Article type: Original article
Titles:
Formy współpracy między państwami w celu odzyskania utraconych dóbr kultury – uwagi wokół poszukiwania optymalnego wzorca Forms of cooperation between
Forms of cooperation between states to recover lost cultural goods – comments on the search for an optimal model
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Published at: 27.09.2023
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 612
Number of downloads: 281