FAQ

Czy poligraf może być narzędziem wspierającym obrońców w procesie karnym?

Publication date: 20.03.2024

Attorney-at-Law, 2023, 4 (37), pp. 95 - 112

https://doi.org/10.4467/23921943RP.23.038.19507

Authors

Piotr Herbowski
Kujawsko‑Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-7736-3614 Orcid
All publications →

Titles

Czy poligraf może być narzędziem wspierającym obrońców w procesie karnym?

Abstract

Can the polygraph be a resource to aid defense attorneys in the criminal process?

Article 2(1)(1) of the Polish Code of Criminal Procedure indicates that its provisions intend to shape the criminal process so that the perpetrator of a crime is detected and held criminally responsible, while a person who has not been proven guilty is not. For this to happen, defense counsel must be able to use the tools that make it feasible to realise the constitutional right to defense by effectively rebutting the accusation. Polygraph tests, which have been present in the Polish criminal procedure for several decades, can successfully serve such a purpose. Their results in the majority of cases constitute exculpatory evidence for the persons examined. Unfortunately, they are still wrongly perceived as a method for detecting lies and providing proof of guilt.

References

Literatura

Feluś A., Czy Zdzisław Marchwicki był sprawcą zabójstw seryjnych o podłożu seksualnym?, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2002, t. V.

Girdwoyń P., Zarys kryminalistycznej taktyki obrony, Kraków 2004.

Gougler M. i in., Meta-Analytic Survey of Criterion Accuracy of Validated Polygraph Techniques, The Ad-Hoc Committee on Validated Techniques, „Polygraph” 2011, vol. 40, no. 4.

Gurgul J., Kryminalistyczne znaczenie dowodów rzeczowych, „Problemy Kryminalistyki” 1979, nr 141.

Herbowski P., 50 lat badań poligraficznych w polskim procesie karnym, „Problemy Kryminalistyki” 2013, nr 280.

Herbowski P., Badanie poligraficzne jako metoda weryfikacji wersji śledczych, Warszawa 2011.

Herbowski P., Okazanie w polskiej praktyce śledczej. Problemy systemowe, „Przegląd Prawa i Administracji” 2021, t. CXXVII.

Herbowski P., Wykrywcze wykorzystanie wyników badań poligraficznych, „Problemy Kryminalistyki” 2010, nr 267.

Herbowski P., Jóźwiak P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2015 r., I KPZ 25/14, „Przegląd Sądowy” 2016, nr 3.

Herbowski P., Słapczyńska D., Badanie poligraficzne jako narzędzie wspierające proces oceny wiarygodności „małych świadków koronnych”, [w:] Przestępczość w XXI wieku – zapobieganie i zwalczanie. Problemy prawno-kryminologiczne, red. E. Pływaczewski, W. Filipkowski, Z. Rau, Warszawa 2015.

Herbowski P., Słapczyńska D., Okazanie mowy w polskiej praktyce śledczej, „Palestra” 2016, nr 7–8.

Herbowski P., Słapczyńska D., The Offender Recognizes the Victim – About the Advantages of Using the Visual Version of Polygraph Test in Serious Criminal Case, „European Polygraph” 2023, vol. 17, nr 1.

Jaworski R., Antagonistic polygraph examination, Wrocław 2008.

Jaworski R., Badania poligraficzne hipotetycznych zabójców własnych dzieci lub rodziców, „Przegląd Sądowy” 1997, nr 9.

Jaworski R., Celowość wykonania badania poligraficznego po upływie kilku lat od zabójstwa, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2008, t. XII.

Jaworski R., Dogmat indywidualności wyglądu człowieka a jego prawdziwość, „Przegląd Sądowy” 2008, nr 6.

Jaworski R., Konfrontacyjne badania poligraficzne, Kraków 2010.

Jaworski R., Multi-subject polygraph examination, Wrocław 2008.

Jaworski R., Okazanie bliźniaka a teoria dowodów, [w:] Kryminalistyka i nauki penalne wobec przestępczości. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Mirosławowi Owocowi, red. H. Kołecki, Poznań 2008.

Jaworski R., Opinia z ekspertyzy poligraficznej jako dowód odciążający, Wrocław 1999.

Jaworski R., Situational Sequencing Tests in Polygraph Examination, Wrocław 2006.

Jaworski R., Uwagi o rozwiązaniach dotyczących stosowania poligrafu w kodeksie postępowania karnego z 1997 r. (po nowelizacji z 2003 r.), „Przegląd Sądowy” 2005, nr 11–12.

Jaworski R., Wymóg „bezwzględnej trafności” wobec badań poligraficznych a jego zasadność, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 1998, t. III.

Jaworski R., Znaczenie art. 199a i 171 k.p.k. dla stosowania ekspertyzy poligraficznej (wariograficznej) na tle uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z 29.01.2015 r., I KZP 25/14, „Przegląd Sądowy” 2017, nr 5.

Karczmarska D., Zastosowanie poligrafu w postępowaniu karnym w świetle znowelizowanych przepisów kodeksu postępowania karnego, [w:] Problemy znowelizowanej procedury karnej, red. Z. Sobolewski, G. Artymiak, C.P. Kłak, Kraków 2004.

Konieczny J., Badania poligraficzne. Podręcznik dla zawodowców, Warszawa 2009.

Konieczny J., Widła T., Glosa do wyroku SN z 11 II 1982 (II KR 6/82), „Nowe Prawo” 1983, nr 5.

Krzyścin A., Charakterystyka nowej koncepcji psychofizjologicznego badania poligraficznego, „Problemy Kryminalistyki” 2000, nr 228.

Krzyścin A., Dokładność psychofizjologicznych badań poligraficznych, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2001, t. IV.

Krzyścin A., Poligraf w świetle komentarzy do KPK, „Jurysta” 2000, nr 1.

Krzyścin A., Wykorzystanie poligrafu przez obronę w świetle doświadczeń amerykańskich, „Palestra” 1996, nr 5–6.

Kulicki M., Metody badań wariograficznych na potrzeby postępowania przygotowawczego, [w:] Wariografia kryminalistyczna, red. M. Kulicki, Szczytno 1998.

Kwiatkowska-Darul V., „Pierwsza pomoc” czy „ostatnia deska ratunku”, czyli sens i bezsens badań wariograficznych, [w:] Doctrina Multiplex Veritas Una . Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Mariuszowi Kulickiemu, red. A. Bulsiewicz, A. Marek, V. Kwiatkowska-Darul, Toruń 2004.

Kwiatkowska-Wójcikiewicz V., Wójcikiewicz J., Sędziowie wobec dowodu naukowego, [w:] Kryminalistyka i inne nauki pomostowe w postępowaniu karnym, red. J. Kasprzak, B. Młodziejowski, Olsztyn 2009.

Lach A., Granice badań oskarżonego w celach dowodowych. Studium w świetle reguły nemo se ipsum accusare tenetur i prawa do prywatności, Toruń 2010.

Leśniak M., Wartość dowodowa ekspertyzy poligraficzne j, Uniwersytet Śląski, Katowice 1999 (niepublikowana rozprawa doktorska).

Lipka M., Pierwszy w Polsce przypadek zastosowania „wykrywacza kłamstw” w postępowaniu karnym, „Problemy Kryminalistyki” 1964, nr 48.

Paprzycki L.K., Badania poligraficzne w postępowaniu karnym de lege lata i  de lege ferenda, [w:] Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, red. K. Krajewski, Warszawa 2007.

Pawelec K.J., Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, Warszawa 2010.

Piekarska-Drążek M., Pomówienia w zeznaniach świadków koronnych i tzw. małych świadków koronnych jako źródło pomyłek procesowych, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” 2012, t. XVI.

Waltoś S., Badania poligraficzne w Polsce w świetle przepisów prawa, poglądów Sądu Najwyższego i nauki, [w:] Wykorzystanie badań poligraficznych w sprawach kryminalnych, Katowice 1978.

Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 1998.

Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2005.

Waltoś S., Widacki J., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11.02.1982 r., II KR 6/82, „Państwo i Prawo” 1984, nr 1.

Waltoś S., Widacki J., The Legal status of the polygraph in Poland, „Polygraph” 1981, vol. 10, nr 1.

Widacki J., Analiza przesłanek diagnozowania w badaniach poligraficznych, Katowice 1982.

Widacki J., Kryminalistyka, Warszawa 2008.

Widacki J., Ocena zakłóceń zapisu poligraficznego jako element diagnozowania, „Problemy Kryminalistyki” 2005, nr 249.

Widacki J., Horvath F., An Experimental Investigation of the Relative Validity and Utility of the Polygraph Technique and Three Other Common Methods of Criminal Identification, „Journal of Forensic Sciences” 1978, vol. 23, nr 3.

Wiliński P., Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym, Warszawa 2006.

Wojciechowski J., Podstawy teoretyczne powstawania reakcji w czasie badań poligraficznych, „Problemy Kryminalistyki” 2012, nr 276.

Wójcikiewicz J., Dowód naukowy w procesie sądowym, Kraków 2000.

Wójcikiewicz J., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 2 grudnia 1993 r. II Akr 268/93, „Palestra” 1995, nr 1–2.

Wójcikiewicz J., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 9 lipca 2013 r., III KK 92/13, „Palestra” 2014, nr 3–4.

Wójcikiewicz J., Temida nad mikroskopem. Judykatura wobec dowodu naukowego 1993–2008, Toruń 2009.

Wójcikiewicz J., W sprawie okazania głosu. Uwagi polemiczne, „Prokuratura i Prawo” 2011, nr 4.

Wójcikiewicz J., Kwiatkowska-Darul V., „Wyrocznia delficka” czy „sąd boży”? Judykatura wobec badania wariograficznego, [w:] Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, red. K. Krajewski, Warszawa 2007.

 

Akty prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 438 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 z późn. zm.).

 

Orzecznictwo

Wyrok SN z dnia 25 września 1976 r., II KR 171/76, LEX nr 21726.

Wyrok SN z dnia 28 października 2004 r., III KK 51/04, OSNKW 2005/1/4, Biul. SN 2005/1/21.

Postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2015 r., I KPZ 25/14, https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/I%20KZP%2025-14.pdf .

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 30 października 2008 r., II Aka 94/08, LEX nr 781316.

Information

Information: Attorney-at-Law, 2023, 4 (37), pp. 95 - 112

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Czy poligraf może być narzędziem wspierającym obrońców w procesie karnym?

English:
Can the polygraph be a resource to aid defense attorneys in the criminal process?

Authors

https://orcid.org/0000-0002-7736-3614

Piotr Herbowski
Kujawsko‑Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy
https://orcid.org/0000-0002-7736-3614 Orcid
All publications →

Kujawsko‑Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

Published at: 20.03.2024

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Piotr Herbowski (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish