FAQ

Syndrom ciągłości i nieciągłości

Publication date: 09.2021

Arts & Cultural Studies Review, 2021, Numer 3 (49) „Powrót futuryzmów”, pp. 581-598

https://doi.org/10.4467/20843860PK.21.040.14360

Authors

Teresa Pękala
Instytut Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0002-7609-7596 Orcid
All publications →

Download full text

Titles

Syndrom ciągłości i nieciągłości

Abstract

The article discusses the problem of understanding changes in modern art as “the syndrome of continuity and discontinuity”. The term was used by Stefan Morawski in describing relationships between the avant-garde and neo-avant-garde. The author poses the thesis that this model of thinking is characteristic of the history of art in the modern period and analyzes its sources and consequences using the example of Morawski’s concept. The first part of the study discusses selected themes in Morawski’s scholarly achievement that characterize it as the thought entangled in the pitfalls of the discourse of modernity whose weaknesses the esthetician notices or sometimes even stigmatizes but which he does not want or is unable to give up. Both the avant-garde formations and postmodernism were treated as symptoms of the crisis of Western culture, which is why taking a stance on the violation of the existing boundaries of art and on understanding its function was a form of declaration of a world-view attitude. Another part of the article focuses on analytical categories such as ‘boundary’, ‘identity thinking’, ‘space between’, or ‘otherness.’ The reflections are conducted in the context of contemporary theories that point out the weakening of metaphysical thinking.

References

Download references

Adorno T.W., Dialektyka negatywna, przeł. K. Krzemieniowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.

Banasiak B., Filozofia „końca filozofii”. Dekonstrukcja Jacques’a Derridy, Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1997.

Bielik-Robson A., Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości, Universitas, Kraków 2000.

Bohrer K.H., Absolutna teraźniejszość, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.

Bourriaud N., Estetyka relacyjna, przeł. Ł. Białkowski, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Kraków 2012.

Eco U., Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, przeł. J. Gałuszka [et al.], Czytelnik, Warszawa 1994.

Genge G., Schwarte L., Stercken A. (red.), Aesthetic Temporalities Today: Present, Presentness, Re-Presentation, Transcript Verlag, Bielefeld 2020.

Gottwald M., Gegenwart [w:] S. Schinkel [et al.] (red.), Zeit im Lebensverlauf, Transcript Verlag, Bielefeld 2020.

Kruszelnicki M., „Sieroty” i „pogrobowcy” w filozofii? Polemika z Markiem J. Siemkiem, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 2006, nr 2 (58), [online] https://pf.uw.edu.pl/images/NUMERY_PDF/058/PF_2006-R15_215_Kruszelniki-M_Sierotypdf.pdf (dostęp: 25.02.2021).

Latour B., We Have Never Been Modern, Harvard University Press, Cambridge 1993.

Lorenc I., Zacieranie granic. Fikcja – rzeczywistość a sztuka współczesna [w:] T. Pękala (red.), Dystynkcje estetyczne – wyróżnienie i wykluczenie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej, Lublin 2020.

Lorenc W., Hegel i Derrida. Filozofia w wersji radykalnej, Uniwersytet Warszawski. Instytut Filozofii, Warszawa 1994.

Lorenc W., Wilhelm Dilthey. Kryzys metafizyki jako przesłanka zbliżenia filozofii do literatury [w:] T. Pękala (red.), Witkacy w kontekstach. Stanisław Ignacy Witkiewicz a kryzys metafizyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.

Lorenc W., Zbliżenie dyskursu filozoficznego i artystycznego w zradykalizowanej hermeneutyce Vattima i Caputo [w:] T. Pękala (red.), Dyskursy sztuki. Dyskursy o sztuce, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2018.

Mersch D., Teorie mediów, przeł. E. Krauss, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2010.

Morawski S., Komentarz do kwestii postmodernizmu, „Nowa Krytyka” 1992, nr 3, s. 5–38.

Morawski S., Na zakręcie: od sztuki do po-sztuki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.

Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy… O postmodernie(izmie) i kryzysie kultury, Wydawnictwo UMK, Toruń 1999.

Morawski S., O filozofowaniu, perypetiach dzisiejszej kultury i rebus publicis. Z Profesorem Stefanem Morawskim rozmawiają Andrzej Szahaj, Anna Zeidler-Janiszewska, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1995.

Morawski S., O słabościach praxis neoawangardowej i niedostatkach teorii awangardy [w:] U. Czartoryska, R.W. Kluszczyński (red.), Wybory i ryzyka awangardy. Studia z teorii awangardy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź 1985.

Morawski S., Sztuka i anarchizm, „Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1975, nr 2 (20), s. 59–83.

Morawski S., Wybór pism estetycznych, oprac. P.J. Przybysz, A. Zeidler-Janiszewska, Universitas, Kraków 2007.

Orlik P., Wobec indyferencji. O możliwości konstytuowania całości poindyferencjalnej, t. 1: Pirron i Hölderlin na ścieżkach indyferencji (aspekt wolności), Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2013.

Pękala T., Awangarda i ariergarda. Filozofia sztuki nowoczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000.

Pfeiffer-Blattner U., Kontinuität [w:] S. Schinkel [et al.] (red.), Zeit im Lebensverlauf, Transcript Verlag, Bielefeld 2020, s. 161–166.

Przybysz P.J., Filozofia sztuki Stefana Morawskiego, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2010. 

Przybysz P.J., Zeidler-Janiszewska A., Wstępny szkic do portretu [w:] S. Morawski, Wybór pism estetycznych, oprac. P.J. Przybysz, A. Zeidler-Janiszewska, Universitas, Kraków 2007.

Rejniak-Majewska A., Polityka doświadczenia. Clement Greenberg i tradycja formalistycznej krytyki sztuki, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2017.

Turowski A., Wielka utopia awangardy. Artystyczne i społeczne utopie w sztuce rosyjskiej 1910–1930, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.

Waldenfels B., Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego, przeł. J. Sidorek, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.

Wallis M., Ciągłość i nieciągłość w dziejach sztuki [w:] idem, Wybór pism estetycznych, oprac. T. Pękala, Universitas, Kraków 2004.

Welsch W., Nasza postmodernistyczna moderna, przeł. R. Kubicki, A. Zeidler-Janiszewska, Oficyna Naukowa, Warszawa 1998.

Wenzel A.-L., Grenzüberschreitungen in der Gegenwartskunst. Ästhetische und philosophische Positionen, Transcript Verlag, Bielefeld 2013.

Załuski T., Umberto Eco: powtórzenie i pozaestetyczny sens awangardy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” 2006, nr 18, s. 69–101.

Information

Information: Arts & Cultural Studies Review, 2021, Numer 3 (49) „Powrót futuryzmów”, pp. 581-598

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Syndrom ciągłości i nieciągłości

English:

The Syndrome of Continuity and Discontinuity

Authors

https://orcid.org/0000-0002-7609-7596

Teresa Pękala
Instytut Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0002-7609-7596 Orcid
All publications →

Instytut Filozofii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Published at: 09.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Teresa Pękala (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 786

Number of downloads: 672

<p> The Syndrome of Continuity and Discontinuity</p>

The Syndrome of Continuity and Discontinuity

cytuj

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE