FAQ

Płeć, sprawczość, siostrzeństwo: dwie wizje „Solidarności” kobiet w dokumentach filmowych. Analiza feministyczna

Publication date: 2022

Arts & Cultural Studies Review, 2022, Issue 4 (54) Playing While the World Burns: Games in a Time of Crisis, pp. 599 - 620

https://doi.org/10.4467/20843860PK.22.040.17094

Authors

,
Sandra Frydrysiak
SWPS University of Social Sciences and Humanisties, Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
https://orcid.org/0000-0001-6929-6338 Orcid
All publications →
Karolina Sikorska
Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Kulturoznawstwa, ul. Fosa Staromiejska 3 87-100 Toruń
https://orcid.org/0000-0001-9947-6516 Orcid
All publications →

Titles

Płeć, sprawczość, siostrzeństwo: dwie wizje „Solidarności” kobiet w dokumentach filmowych. Analiza feministyczna

Abstract

In the article, from a feminist perspective, we look at two visions of “Solidarity,” that was co-created by women, shown in documentary films – Solidarity According to Women, 2014, dir. Marta Dzido, Piotr Śliwowski and Women of Freedom, 2019, dir. Wiesław Paluch, Mirosław Basaj. For this purpose, we refer, i.a., to the concept of situated knowledge (Donna Haraway, 2009), its reinterpretation in the context of the category of care (María Puig de la Bellacasa, 2017) or to the category of affective solidarity (Clare Hemmings, 2012). We describe the narrative strategy of Women of Freedom as a story about heroism without heroines, while the one we read in Solidarity According to Women we call heroising of heroines. During the analyzes, we explore different visions of female roles and identities, we also address the topic of sisterhood, both between women involved in the movement and in the relationship between the researcher and the subject of the research. Finally, becoming aware of our own affective dissonance, we consider how critical and sisterly interpretative practices are possible.

References

Baer M., Między nauką a aktywizmem. O polityczności, płci i antropologii, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2014.

Boczkowska K., Do Gender, Genre and the Gaze Still Matter? Toward a Feminine Road Movie in Women’s Experimental Film, „Feminist Media Studies” 2021.

Bonecki M., Interpretacja humanistyczna a teoretyczna rekonstrukcja kultury, „Filo-Sofija” 2011, nr 12.

Brach-Czaina J., Szczeliny istnienia, Wydawnictwo eFka, Kraków 1999.

Ciurcio A., Przekładanie różnic na to, co wspólne, przeł. M. Ratajczak, „Praktyka Teoretyczna” 2011.

Corner J., The Politics of Documentary: Introduction [w:] Y. Tzioumakis, C. Molloy (eds.), The Routledge Companion to Cinema and Politics, Routledge, London–New York 2016.

Derra A., Obiektywność spleciona z męskością, czyli o języku nauki z perspektywy feministycznej, „Teksty Drugie” 2011, nr 4.

Duda K., Kiedyś tu było życie, teraz jest tylko bieda. O ofiarach polskiej transformacji, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2019.

Dzido M., Kobiety Solidarności, Świat Książki, Warszawa 2016.

Federici S., Feminizm i polityka dóbr wspólnych w erze akumulacji pierwotnej, przeł. M. Marszałek, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, 2013, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/federici_feminizm_i_polityka_dobr_wspolnych.pdf (dostęp: 1.09.2015).

Frydrysiak S., Majchrzak M., Siostrzeństwo – od idei do praktyki, raport z badań (niepublikowany), 2021.

Gilmore D., Mizoginia, czyli męska choroba, przeł. J. Margański, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003.

Haraway D., Wiedze usytuowane. Kwestia nauki w feminizmie i przywilej ograniczonej/ częściowej perspektywy, przeł. A. Czarnacka, Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, 2009, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0062haraway1988.pdf (dostęp: 30.07.2022).

Hemmings C., Affective Solidarity: Feminist Reflexivity and Political Transformation, „Feminist Theory” 2012, vol. 13 (2).

hooks b., Teoria feministyczna. Od marginesu do centrum, przeł. E. Majewska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.

Johnson C., Responsibility, Affective Solidarity and Transnational Maternal Feminism, „Feminist Theory” 2020, vol. 21 (2).

Kamińska A., Spory wokół feministycznej etyki troski we współczesnej filozofii amerykańskiej, niepublikowana rozprawa doktorska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Instytut Filozofii, Katowice 2008, https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/5103/1/Kaminska_Spory_wokol_feministycznej_etyki_troski.pdf.

Kobiety wolności, reż. W. Paluch, M. Basaj, 2019, https://vod.tvp.pl/website/kobiety-wolnosci,56627333 (dostęp: 15.06.2022).

Krajewski M., Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005.

Littler J., Rottenberg C., Feminist Solidarities: Theoretical and Practical Complexities, „Gender, Work & Organization” 2021, vol. 28 (3).

Lykke N., Feminist Studies: A Guide to Intersectional Theory, Methodology and Writing, Routledge, London–New York 2010.

Majmurek K., Mikurda K., Sowa J., Wydarzenie w zamrażarce. Karnawał „Solidarności” (1980–1981) jako eksplozja wyobraźni politycznej [w:] A. Szyłak, K. Sikorska (red.), Błędnik codzienności. Książka praktyk Alternativa, Fundacja Wyspa Progress, Fundacja Alternativa, Gdańsk 2015.

Oleksy E., “Women, Don’t Interfere with Us; We’re Fighting for Poland”: Polish Mothers and Transgressive Others [w:] M. Mikula (ed.), Women, Activism and Social Change, Routledge, London–New York 2005.

Ortner S., Czy kobieta ma się tak do mężczyzny jak „natura” do „kultury”? [w:] T. Hołówka (red.), Nikt nie rodzi się kobietą, Czytelnik, Warszawa 1982.

Pateman C., Kontrakt płci, przeł. J. Mikos, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2014.

Penn S., Podziemie kobiet, przeł. H. Jankowska, Rosner & Wspólnicy, Warszawa 2003.

Penn S., Sekret „Solidarności”. Kobiety, które pokonały komunizm w Polsce, przeł. M. Antosiewicz, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2014.

Puig de la Bellacasa M., Matters of Care: Speculative Ethics in More Than Human Worlds, University of Minnesota Press, Minneapolis–London 2017.

Puig de la Bellacasa M., ‘Nothing Comes Without Its World’: Thinking with Care, „The Sociological Review” 2012, vol. 60 (2).

Sikorska K., Siostrzeństwo i jego dyskursywne użycia, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 2019, nr 70 (8).

Sikorska K., Frydrysiak S., Po stronie swoich bohaterek. Feministyczny dokument filmowy w Polsce w drugiej dekadzie XXI wieku, „Kwartalnik Filmowy” 2020, nr 112.

Sizoo E., A Polylogue [w:] E. Sizoo (ed.), Women’s Lifeworlds: Women’s Narratives on Shaping their Realities, Routledge, London–New York 1997.

Solidarność według kobiet, reż. M. Dzido, P. Śliwowski, 2014.

Titkow A., Tożsamość polskich kobiet. Ciągłość, zmiana, konteksty, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2007.

Tronto J.C., Women and Caring: What Can Feminists Learn About Morality from Caring [w:] V. Held (ed.), Justice and Care: Essential Readings in Feminist Ethics, Routledge, London–New York 2018.

Urbańska M., Zapomniane bohaterki: kobiety „Solidarności”, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej” 2010, nr 17.

Urbańska S., Matka Polka na odległość. Z doświadczeń migracyjnych robotnic 1989–2010, FNP, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2015.

Urbańska S., Migracje, macierzyństwo i płeć. Zmiana społeczna z perspektywy migrujących robotnic (1989–2010) [w:] R. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo i polityka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015.

Werbner P., Upolitycznione macierzyństwo i feminizacja obywatelstwa: ruchy kobiece i transformacja sfery publicznej, przeł. K. Stańczak-Wiślicz [w:] R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), Gender – perspektywa antropologiczna, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.

Wittig M., Kategoria płci, przeł. M. Solarska, M. Borowicz [w:] M. Solarska, M. Borowicz (red.), Francuski feminizm materialistyczny. Wybór tekstów Colette Guillaumin, Christine Delphy, Monique Wittig, Instytut Historii UAM, Poznań 2007.

Zwiercan M., Ludzie Sierpnia ’80 w Gdyni – Kobiety Solidarności, t. 7, Fundacja Pomorska Inicjatywa Historyczna, Gdańsk 2019.

Information

Information: Arts & Cultural Studies Review, 2022, Issue 4 (54) Playing While the World Burns: Games in a Time of Crisis, pp. 599 - 620

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Płeć, sprawczość, siostrzeństwo: dwie wizje „Solidarności” kobiet w dokumentach filmowych. Analiza feministyczna

English:
Gender, Agency, Sisterhood: Two Visions of Women’s “Solidarity” in Film Documentaries. Feminist Analysis

Authors

https://orcid.org/0000-0001-6929-6338

Sandra Frydrysiak
SWPS University of Social Sciences and Humanisties, Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
https://orcid.org/0000-0001-6929-6338 Orcid
All publications →

SWPS University of Social Sciences and Humanisties, Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa

https://orcid.org/0000-0001-9947-6516

Karolina Sikorska
Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Kulturoznawstwa, ul. Fosa Staromiejska 3 87-100 Toruń
https://orcid.org/0000-0001-9947-6516 Orcid
All publications →

Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Katedra Kulturoznawstwa, ul. Fosa Staromiejska 3 87-100 Toruń

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Sandra Frydrysiak (Author) - 50%
Karolina Sikorska (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish