Fenomenologia, film i awangarda. O inspiracjach Stefana Morawskiego

Piotr J. Przybysz

Fenomenologia, film i awangarda. O inspiracjach Stefana Morawskiego

Publication date: 09.2021

Arts & Cultural Studies Review, 2021, Numer 3 (49) „Powrót futuryzmów”, pp. 562 - 580

https://doi.org/10.4467/20843860PK.21.039.14359

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Fenomenologia, film i awangarda. O inspiracjach Stefana Morawskiego

Abstract

Phenomenology, Film and the Avant-garde. The Inspirations of Stefan Morawski

The article addresses three key issues that are presented in the section of the “Cultural Studies Review” dedicated to the 100th anniversary of the birth of Professor Stefan Morawski. Firstly, the issue of the relationship between Stefan Morawski and Roman Ingarden and his environment, where I draw attention to the role of Roman Ingarden’s phenomenology in building an independent position in Morawski’s aesthetics/philosophy of art. Secondly, in reconstructing Morawski’s aesthetic views on the basis of published film reviews and on the basis of his reflections on film criticism and artistic meta-criticism, I pay attention to the axiological context of the hierarchisation of works of art, which is the basis of this review. Thirdly, I present basic findings on avant-garde and neo-avant-garde art, as well as on avant-garde theory. This provides an opportunity to better recognise what Morawski’s diagnosis of continuity and severance in the historical development of art was in this area. The above three issues are preceded by biographical information, which is continued in the rest of the text. In this way, Morawski’s choices and changes of interests become more understandable and fraught with consequences.

Keywords

Stefan Morawski, Roman Ingarden, film, axiology, avant-garde art, neo-avant-garde art, avant-garde theory

References

Download references

Amsterdamski S., Między doświadczeniem a metafizyką, Książka i Wiedza, Warszawa 1973.

Helman A., Dzieło sztuki – filmowe [w:] A.J. Nowak, L. Sosnowski (red.), Słownik pojęć filozoficznych Romana Ingardena, Universitas, Kraków 2001, s. 38–42.

Kmita J., Z problemów epistemologii historycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980.

Kontynuacja czy zerwanie. Wywiad ze Stefanem Morawskim przeprowadza Wojciech Skrodzki, „Literatura” 1972, nr 31, s. 14–15.

Lorenc I., Sztabiński G., Logos, Mythos and Avant-garde Art: The Philosophical and Aesthetic Views of Stefan Morawski [w:] K. Wilkoszewska (red.), 20th Century Aesthetics in Poland: Masters and Their Followers, Semper, Warszawa 2013.

Morawski S. (red.), Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny? [archiwum przekładów klasycznych tekstów z zakresu estetyki], t. 1–2, przeł. K. Biskupski [et al.], Czytelnik, Warszawa 1987.

Morawski S., Absolut i forma. Studium o egzystencjalistycznej estetyce André Malraux, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1966.

Morawski S., Artyści awangardy w okresie postmodernizmu [wystawa prac Jana Chwałczyka, Wandy Gołkowskiej, Juliana H. Raczko i Grzegorza Sztabińskiego], „Exit” 1993, nr 4, s. 652–654.

Morawski S., Awangarda XX wieku – stara i nowa, „Miesięcznik Literacki” 1975, nr 3, s. 53–72.

Morawski S., Comments on G. Sztabiński’s Self-presentation, „Leonardo” 1989, nr 22 (2).

Morawski S., Czy zmierzch estetyki? [w:] idem (red.), Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny? [archiwum przekładów klasycznych tekstów z zakresu estetyki], t. 1–2, przeł. K. Biskupski [et al.], Czytelnik, Warszawa 1987, s. 5–173.

Morawski S., Dialog o sensowności uprawiania estetyki, „Studia Estetyczne” 1964, nr 1, s. 3–15.

Morawski S., Eine Schule des Fragens zu R. Ingardens Buch. Erlebnis-Werk-Wert, „Zeitschrift für Äesthetik und Allgemeine Kunstwissenschaft” 1974, nr XIX (2), s. 143–158.

Morawski S., Estetyczne królestwo Ingardena, „Nowa Kultura” 1958, nr 27, s. 8–11.

Morawski S., Estetyczne królestwo Ingardena. Sprostowanie, „Nowa Kultura” 1958, nr 28, s. 7.

Morawski S., Główne nurty estetyki XX wieku. Zarys syntetyczny, Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”, Wrocław 1992.

Morawski S., Ingardenowska koncepcja sztuki filmowej, „Kwartalnik Filmowy” 1958, nr 4, s. 17–32.

Morawski S., Inquiries into the Fundamentals of Aesthetics, Massachusetts Institute of Technology Press, Cambridge [1974].

Morawski S., Janina Makota o klasyfikacji sztuk pięknych. Z badań nad estetyką współczesną [rec. książki: J. Makota, O klasyfikacji sztuk pięknych. Z badań nad estetyką współczesną, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1964, ss. 284], „Studia Estetyczne” 1965, t. II, s. 335–345.

Morawski S., Kilka uwag o sztuce XX wieku, „Nurt” 1967, nr 9, s. 39–42.

Morawski S., Konceptualizm obcy i rodzimy, „Projekt” 1975, nr 3, s. 26–37.

Morawski S., Konceptualizm w Polsce [rozmowę przeprowadził W. Skrodzki], „Literatura” 1973, nr 2, s. 11.

Morawski S., Konceptualizm. Style. Pojęcia. Nurty, „Tygodnik Kulturalny” 1977, nr 27, s. 6.

Morawski S., Kontynuacja czy zerwanie [sztuka konceptualna – rozmowę przeprowadził W. Skrodzki], „Literatura” 1972, nr 31, s. 14–15.

Morawski S., Kto-m zacz? [w:] M. Turski (red.), Losy żydowskie: świadectwo żywych, Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej [Agencja Wydawnicza „Tu”], Warszawa 1996.

Morawski S., Między tradycją a wizją przyszłości, Książka i Wiedza, Warszawa 1964.

Morawski S., Na zakręcie: od sztuki do po-sztuki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1985.

Morawski S., Niewdzięczne rysowanie mapy… O postmodernie(izmie) i kryzysie kultury, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1999.

Morawski S., Niewykorzystana szansa polskiego konceptualizmu, „Sztuka” 1975, nr 4, s. 37– 39.

Morawski S., O Grotowskim [rozmawia K. Sielicki], „Teatr” 1985, nr 1, s. 4–7.

Morawski S., O przedmiocie i metodzie estetyki, Książka i Wiedza, Warszawa 1973.

Morawski S., O słabościach praxis neoawangardowej i niedostatkach teorii awangardy [w:] U. Czartoryska, R.W. Kluszczyński (red.), Wybory i ryzyka awangardy. Studia z teorii awangardy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Łódź 1985.

Morawski S., O twórczości Grzegorza Sztabińskiego. Katalog wystawy indywidualnej, Biuro Wystaw Artystycznych, Łódź 1986.

Morawski S., On Ingarden’s Selection Paper in Aesthetics, „Canadian Philosophic Review” 1986, nr VI (8), s. 383–386.

Morawski S., Paradoksy estetyczne najnowszej awangardy, „Studia Socjologiczne” 1973, nr 3, s. 105–121.

Morawski S., Perfidna gra z przeszłością (Awangarda, postmodernizm. Czy sztuka jest w stanie kryzysu?) [rozmowę przeprowadził M. Karpiński], „Polityka” 1988, nr 49, s. 8.

Morawski S., Przedmiot i metoda estetyki [rozszerzona rec. książki: J. Gałecki, Problematyka estetyki, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1962, ss. 198], „Studia Filozoficzne” 1963, nr 3 (4), s. 175–205.

Morawski S., Roman Ingarden, „Współczesność”1970, nr 15, s. 4.

Morawski S., Rozmyślania bez tytułu [w:] B. Litwieniec (red.), Sztuka otwarta. Parateatr, Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur”, Wrocław 1982.

Morawski S., Rozwój myśli estetycznej od Herdera do Heinego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957.

Morawski S., Sens awangardy, „Literatura” 1974, nr 47, s. 10.

Morawski S., Some Remarks on the Methodology of Writing the History of Aesthetics [w:] In Memoriam Panayotis A. Michelis, Édition de la Sociétéhellénique d’esthétique, Athens 1971.

Morawski S., Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1961.

Morawski S., Szkoła stawiania pytań, cz. 1, „Studia Estetyczne” 1970, t. VII, s. 261–282.

Morawski S., Szkoła stawiania pytań, cz. 2, „Studia Estetyczne” 1971, t. VIII, s. 243–256.

Morawski S., The Troubles with Postmodernism, Routledge, London 1996.

Morawski S., U podstaw krytyki filmowej, „Kwartalnik Filmowy” 1963, nr 1 (2), s. 49–50.

Morawski S., Ukąszenia i przeciwtoksyny albo omamy i ocucenie [w:] T. Porada (red.), Stefan Morawski – szkic do portretu. Materiały z okazji jubileuszu 60-lecia, Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Uniwersytet Łódzki, Galeria Art Forum, Łódź 1984.

Morawski S., Uwagi o procesie twórczym i spadku po konceptualizmie, „Twórczość” 1997, z. 7, s. 88–95.

Morawski S., Zarys układu kryteriów oceny, „Studia Estetyczne” 1965, t. II, s. 31–53.

Pękala T., Awangarda i ariergarda. Filozofia sztuki nowoczesnej, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000.

Przybysz P.J., Filozofia sztuki Stefana Morawskiego, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2010.

Przybysz P.J., Kryzys estetyki – rzekomy czy autentyczny [w:] idem, Filozofia sztuki Stefana Morawskiego, Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2010, s. 99–147.

Przybysz P.J., Stefana Morawskiego droga do uprawiania estetyki/filozofii sztuki. Podstawowe ustalenia (cz. 1), „Colloquium” 2021, nr 2, s. 123–136.

Przybysz P.J., Where Is Culture Heading? Critical Reflections on Stefan Morawski’s Proposals, „Colloquium” 2018, nr 4, s. 143–164.

Siekierska J., Przeciwko wulgaryzacji, „Trybuna Ludu”, 6.07.1952.

Sosnowski L., Roman Ingarden. Portret nauczyciela [w:] L. Sosnowski (red.), Spotkania. Roman Ingarden we wspomnieniach, Księgarnia Akademicka, Kraków 2020.

Stępień B., Utwór filmowy a Ingardenowa teoria filmu, „Rocznik Filozoficzny” 1972, z. 1, s. 119–121.

Sztabiński G., Kryzys sztuki – kryzys estetyki, „Studia Filozoficzne” 1988, nr 11, s. 165–172.

Sztabiński G., Neoawangarda i postmodernizm. Refleksje Stefana Morawskiego nad sztuką współczesną [w:] Z. Rosińska, A. Łabuńska (red.), Przekraczanie estetyki, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.

Środa M., Więcej niż jeden Bauman, „Książki” 2021, nr 1, s. 10–11.

Information

Information: Arts & Cultural Studies Review, 2021, Numer 3 (49) „Powrót futuryzmów”, pp. 562 - 580

DOI: https://doi.org/10.4467/20843860PK.21.039.14359

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Fenomenologia, film i awangarda. O inspiracjach Stefana Morawskiego

English:

Phenomenology, Film and the Avant-garde. The Inspirations of Stefan Morawski

Authors

Piotr J. Przybysz

https://orcid.org/0000-0002-6743-2938

University of Gdańsk
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Poland

Published at: 09.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Piotr J. Przybysz (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 759

Number of downloads: 542

<p> Phenomenology, Film and the Avant-garde. The Inspirations of Stefan Morawski</p>

Download xml