National identity of Austro-Hungarian soldiers
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTETożsamość narodowa żołnierzy armii austro-węgierskiej
Publication date: 05.04.2017
History Notebooks, 2017, Issue 144 (2), pp. 357 - 370
https://doi.org/10.4467/20844069PH.17.019.6262Authors
Tożsamość narodowa żołnierzy armii austro-węgierskiej
National identity of Austro-Hungarian soldiers
In the Austrian army (Austro-Hungarian army) in the second half of the 19th century the question of the national identity of officers and soldiers belonged to the most important problems of the Habsburg monarchy. Officially proclaimed army transnational password (“imperial”), in which the officers and soldiers of different nationalities and different faiths were fully-fledged and united by the idea of a common state, which was the personification of the emperor. The privileged role of the German language in the army had technical, not ideological reasons. In fact, by the second half of the 19th and early 20th century a dispute was waged among the generals and politicians on whether the army was to be transnational, multinational, or German.
In the context of transnational password Galician, the “imperial” army was popular especially among the peasant population. The “imperial” identification of the rural population was strengthened by the social conflict on the axis: noblemen (Polish) – peasants (“imperial”). Military service was associated with an increase in the standard of living by most of the recruits and with prestige in rural communities. These aspects further reinforced the “imperial” identity of the recruits. With the development of the modern sense of national consciousness in the late 19th century this identity was modified in the case of the Polish. During World War I the “imperial” identity of the Galician recruits was eventually weakened by failures at the front, the economic crisis and the collapse of state authority. In 1918 it was only a historical memory.
I. Źródła
1. Źródła archiwalne
Österreichisches Staatsarchiv/Kriegsarchiv wWiedniu (KA):
Kriegsminister Lacy Akten (KLA), 1774, nr 5/1
Alte Feldakten (AFA), Galizien 1846, karton 1805
Ministerium für Landesverteidigung (MLV), Präsidialakten, Sprachen 1908–1914, karton nr 967
Militärische Nachlässe (NL):
B/608 (Rudolf Biedermann)
B/691 (Emil Ratzenhofer)
B/862 (Adolf Stillfried)
2. Pamiętniki, wspomnienia, korespondencja
Bojko J., Dwie dusze, Warszawa 1949.
Daszyński I., Pamiętniki, t. 1, Warszawa 1957.
[Goszczyński S.], Seweryn Goszczyński w Galicji. Nieznane pamiętniki, listy i utwory, 1832–1842, wyd. Z. Wasilewski, Lwów 1910.
Haller J., Pamiętniki, Londyn 1966.
Kawczak S., Milknące echa. Wspomnienia z wojny 1914–1920, Warszawa 1991.
Kossak W., Wspomnienia, Warszawa 1973.
Krasicki A., Dziennik z kampanii rosyjskiej 1914–1916, Warszawa 1988.
Liebermann H., Pamiętniki, Warszawa 1996.
Łańcucki S., Wspomnienia, Warszawa 1957.
Orłowicz M., Moje wspomnienia turystyczne, Wrocław 1970.
Romer J., Pamiętniki, Lwów 1938.
Wiesiołowski F., Pamiętnik z r. 1845–1846, Lwów 1868.
Witos W., Moje wspomnienia, Olsztyn 1981.
Żaba R., Wspomnienia z lat ubiegłych, Kraków 2009.
3. Prasa
„Ilustrowany Kurier Codzienny” (Kraków) 1914.
„Militär-Statistisches Jahrbuch” (Wien) 1873–1911.
„Silesia” (Teschen) 1914.
II. Opracowania
Allmayer-BeckJ.Ch., Die bewaffnete Macht in Staat und Gesellschaft [w:] Die Habsburgermonarchie 1848–1918, Bd. 5: Die bewaffnete Macht, Hg. A. Wandruszka, P. Urbanitsch, Wien 1987.
Allmayer-BeckJ.Ch., LessingE., Die k. (u.) k. Armee 1848–1918, Wien 1974.
Auffenberg-KomarówM., Aus Österreich-Ungarns Teilnahme am Weltkriege, Berlin–Wien 1920.
BaczkowskiM., In Treue zu Kaiser und Vaterland – Galizische Juden im Militär der Habsburger, „Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” XII, 2013, s. 127–149.
Baczkowski M., Pod czarno-żółtymi sztandarami. Galicja i jej mieszkańcy wobec austro-węgierskich struktur militarnych 1868–1914, Kraków 2003.
Brodowska H., Chłopi o sobie i Polsce, Warszawa 1984.
Bystroń J.S., Kultura ludowa, Warszawa 1947.
Czermak W., In deinem Lager war Österreich. Die österreichisch-ungarische Armee wie man sie nicht kennt, Breslau 1938.
DanzerA., Unter der Fahnen. Die Völker Österreich-Ungarns in Waffen, Wien 1889.
DeákI., Der k. (u.) k. Offizier, Wien 1991.
Geschichte des k. und k. Infanterie-Regiments Erzherzog Ludwig Salvator Nr. 58, Wien 1904.
GlückmannK., Das Heerwesen der österreichisch-ungarischen Monarchie, Wien 1911.
Grillparzer F., Sämtliche Werke, Bd. 1, München 1960.
Grodziski S., Historia ustroju społeczno-gospodarczego Galicji 1772–1848, Wrocław 1971.
Historia państwa i prawa Polski, t. 4: Od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, red. K. Grzybowski, Warszawa 1982.
JanotaR., Geschichte des k. und k. Infanterie Regiments Graf Daun Nr. 56, Teschen 1889.
Kieniewicz S., Konspiracje galicyjskie (1831–1845), Warszawa 1950.
KotasekE., Graf Lacy. Ein Leben für Österreichs Heer, Horn 1956.
Kozłowski E., Legion Polski na Węgrzech 1848–1849, Warszawa 1883.
Louis-Wawel J., Kronika Rewolucji Krakowskiej w roku 1846, Kraków 1898.
Olszewska M.J., Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914–1919 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2004.
Österreich-Ungarns letzter Krieg 1914–1918, Hrsg. E. Glaise-Horstenau, Bd. 1, Wien 1930.
PlaschkaR.G., HaselsteinerH., SuppanA., Innere Front. Militärassistenz, Widerstand und Umsturz in der Donaumonarchie 1918, Bd. 1–2, Wien 1974.
ProchazkáW., Geschichte des k. k. Infanterie Regimentes FML Wilhelm Freiherr von Rheinländer Nr. 24, Wien 1886.
Purschka F. von, Rückblicke auf die Entwicklung des k. und k. österreichischen Heeres, Lemberg 1892.
Rewolucja czy praca organiczna drogami do niepodległości? W 150. rocznicę wydarzeń 1846 r., red. M. Drozdowski, Poznań 1997.
RothenbergG., The Army of Francis Joseph, West Lafayette 1998.
Rozmus J., Żołnierskie narracje o wojnieświatowej 1914–1918. Strzelcy, legioniści, Polacy w armii austro-węgierskiej, Kraków 2014.
Rydel J., W służbie cesarza i króla. Generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868–1918, Kraków 2001.
Schmidt-BrentanoA., Die Armee in Österreich. Militär, Staat und Gesellschaft 1848–1867, Boppard am Rhein 1975.
Stan świadomości narodowej Polaków w przededniu niepodległości, red. J. Machnik, W. Rojek, Kraków 2010.
Szlanta P., „Pod gasnącą gwiazdą Habsburgów”. Doświadczenie frontu wschodniego polskich żołnierzy ck armii [w:] Front wschodni I wojny światowej. Studia z dziejów militarnych i polityczno-społecznych, red. M. Baczkowski, K. Ruszała, Kraków 2013, s. 9–93.
Szuro S., Reforma wojskowa przeprowadzona w państwie austro-węgierskim w 1868 r. i jej realizacja ze szczególnym uwzględnieniem Galicji, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1990, t. 33, s. 205–241.
WagnerW., Die k. u. k. Armee – Gliederung und Aufgabestellung [w:] Die Habsburgermonarchie 1848–1918, Bd. 5: Die bewaffnete Macht, Hg. A. Wandruszka, P. Urbanitsch, Wien 1987.
WredeA. von, Geschichte der k. und k. Wehrmacht, Bd. 1–5, Wien 1898–1903.
Żychowski M., Rok 1846 w Rzeczypospolitej Krakowskiej i Galicji, Warszawa 1956.
Information: History Notebooks, 2017, Issue 144 (2), pp. 357 - 370
Article type: Original article
Titles:
Tożsamość narodowa żołnierzy armii austro-węgierskiej
National identity of Austro-Hungarian soldiers
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
Published at: 05.04.2017
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish