FAQ

Sejmowe projekty tworzenia szkół ludowych dla polskiej mniejszości narodowej w Galicji Wschodniej. Przyczynek do historii stosunków polsko-ukraińskich na początku XX wieku

Publication date: 06.11.2020

History Notebooks, 2020, Issue 147 (3), pp. 529 - 542

https://doi.org/10.4467/20844069PH.20.029.12483

Authors

Jarosław Moklak
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0003-1829-4046 Orcid
All publications →

Titles

Sejmowe projekty tworzenia szkół ludowych dla polskiej mniejszości narodowej w Galicji Wschodniej. Przyczynek do historii stosunków polsko-ukraińskich na początku XX wieku

Abstract

The Sejm projects for the creation of primary schools for the Polish national minority in Eastern Galicia. A contribution to the history of Polish-Ukrainian relations at the beginning of the 20th century

This article presents the projects for the creation of primary schools for the Polish national minority in Eastern Galicia that were introduced in the Sejm by Polish deputies Franciszek Sobolewski and Tadeusz Rutowski. These schools were to be established in the Eastern Galicia province, in villages with a predominance of Ukrainian people. Ukrainian deputies accepted the idea of creating schools for national minorities, but they intended to use the notified projects to create a separate parliamentary commission and open a debate on all matters concerning Polish-Ukrainian relations. Ultimately, a separate commission was not established, and Polish-Ukrainian relations became inflamed.

References

Źródła drukowane

Alegata do sprawozdań stenograficznych Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi, Lwów 1910: Alegata 805, Ls. 6804/10; Alegata 827, Ls. 7190910.

„Dziennik urzędowy c.k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi”, Lwów 1907, numery 13, 24.

„Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz w Wielkiem Księstwem Krakowskiem”, Lwów 1907, numery 48, 101.

Handbuch der Reichsgesetze und Ministerialverordnungen über das Volksschulwesen im Reichsrathe vertretenen Königreichen und Ländern, Wien 1878.

Regulamin dla Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem, przyjęty dnia 10. października 1907, Lwów 1908.

Stenograficzne sprawozdania z posiedzeń Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem, Lwów 1869, 1910, 1912: 5 posiedzenie 3 sesji 2 kadencji z 21 IX 1869; 89 posiedzenie 1 sesji 9 kadencji z 1 X 1910; 90 posiedzenie 1 sesji 9 kadencji z 3 X 1910; 92 posiedzenie 1 sesji 9 kadencji z 8 X 1910; 94 posiedzenie 1 sesji 9 kadencji z 12 X 1910; 114 posiedzenie 1 sesji 9 kadencji z 11 I 1912.

 

Wspomnienia

Makukh I., Na narodniĭ sluzhbi. Spohady, Seriia „Spadshchyna”, kn. 11. Uporiadkuvannia ta naukove redahuvannia O. Zhernokleiev, V. Velykochyĭ, Kyїv 2001.

 

Prasa

„Rzeczpospolita” (Lwów), 7 III 1914, nr 115; „Gazeta Lwowska” (Lwów), 4 X 1910, nr 224; 5 X 1910, nr 225; 15 X 1910, nr 234.

 

Opracowania i artykuły

Arkusha O., Halytsʹkyĭ seĭm. Vyborchi kampaniї 1889 i 1895 rr., Lʹviv 1996.

Arkusha O., Polityka polʹsʹkykh klubiv Halytsʹkoho seĭmu shchodo ukraїnsʹkoho pytannia (kinetsʹ XIX‒pochatok XX stolittia) [w:] Ukraїna: kulʹturna spadshchyna, natsionalʹna svidomistʹ, derzhavnistʹ, Vyp. 7, Lʹviv 2000.

Baranowski B.A., Szkolnictwo ludowe w Galicyi w swym rozwoju liczebnym od roku 1868 do roku 1909 z uwzględnieniem stosunków hygienicznych, Lwów 1910.

Burger H., Sprachenrecht und Sprachgerechtigkeit im österreichischen Unterrichtswesen 1867‒1918, Wien 1995.

Chornovol I., Polʹsʹko-ukraїnsʹka uhoda 1890‒1894 rr., Lʹviv 2000.

Gruchała J., Rząd austriacki i polskie stronnictwa polityczne w Galicji wobec kwestii ukraińskiej (1890‒1914), Katowice 1988.

Kulʹchytsʹkyĭ V., Prystash L.,Shovinistychna polityka kraĭovoї shkilʹnoї rady v Halychyni, „Visnyk LNU. Seriia iurydychna” 2002, nr 37.

Kurliak I.Ie., Narodne shkilʹnytstvo u Halychyni (Druha polovyna XIX ‒ pochatok XX st.), „Pedahohika i psykholohiia” 1995, nr 1, s. 144–151.

Kurliak I.Ie., Rozvytok klasychnoї osvity na zakhidnoukraїnsʹkykh zemliakh (XIX‒persha polovyna XX ctolittia), Kyїv 2000.

Kurliak I.Ie., Ukraїnsʹka himnaziĭna osvita u Halychyni (1864–1918 p.), Lʹviv 1997.

Maciak D., Próba porozumienia polsko-ukraińskiego w Galicji w latach 1888‒1895, Warszawa 2006.

Moklak J., Hałyczyna contra Galicja. Ukraińskie szkolnictwo średnie i wyższe w debatach Sejmu Krajowego galicyjskiego 1907‒1914, Kraków 2013.

Moklak J., Stanowisko posłów polskich (gente Rutheni) i ruskich (ukraińskich) w Sejmie Krajowym galicyjskim wobec projektu ustawy o języku wykładowym w szkołach ludowych i średnich (1866 r.), „Biuletyn Ukrainoznawczy”, t. 8, Południowo-Wschodni Instytut Naukowy, Przemyśl 2002, s. 28–41.

Moklak J., W walce o tożsamość Ukraińców. Zagadnienie języka wykładowego w szkołach ludowych i średnich w pracach galicyjskiego Sejmu Krajowego 1866‒1892, Kraków 2004.

Mudryĭ M., Sproby ukraїnsʹko-polʹsʹkoho porozuminnia v Halychyni (60‒70-i roky XIX st.) [w:] Ukraїna: kulʹturna spadshchyna, natsionalʹna svidomistʹ, derzhavnistʹ, Lʹviv 1997, vyp. 3‒4, s. 81‒101.

Puszka A., Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii, Lublin 1999.

Sirka A., The Nationality Question in Austrian Education: The Case of Ukrainians in Galicia 1867‒1914, Frankfurt am Main 1980.

Stourzh G., Die Gleichberechtigung der Nationalitäten in der Verfassung und Verwaltung Österreichs 1848‒1918, Wien 1985.

Świątek A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji, Kraków 2014.

Information

Information: History Notebooks, 2020, Issue 147 (3), pp. 529 - 542

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Sejmowe projekty tworzenia szkół ludowych dla polskiej mniejszości narodowej w Galicji Wschodniej. Przyczynek do historii stosunków polsko-ukraińskich na początku XX wieku
English:

The Sejm projects for the creation of primary schools for the Polish national minority in Eastern Galicia. A contribution to the history of Polish-Ukrainian relations at the beginning of the 20th century

Authors

https://orcid.org/0000-0003-1829-4046

Jarosław Moklak
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0003-1829-4046 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 06.11.2020

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Jarosław Moklak (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish